Ông Pompeo và ông Mattis đang lắng nghe ông Dương nói tại buổi họp báo chung sau hội đàm Theo hãng tin Reuters, trong vòng đàm phán cấp cao ở Washington, đôi bên nhiều lúc sử dụng các ngôn từ theo kiểu “toạc móng heo” hiếm thấy trong ngoại giao về những bất đồng chính giữa đôi bên, bao gồm tranh chấp thương mại, tự do hàng hải ở châu Á- Thái Bình Dương, vấn đề Đài Loan và thứ mà phía Mỹ gọi là “sự đàn áp của Trung Quốc đối với người Hồi giáo thiểu số”.
Hai quan chức cấp cao Trung Quốc cũng nhân dịp này công khai cảnh báo rằng một cuộc chiến thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới sẽ chỉ mang đến tổn thất cho cả đôi bên, kêu gọi giữ các kênh liên lạc để giải quyết các vấn đề đang làm chao đảo thị trường tài chính toàn cầu.
Mặc dù vòng đàm phán này đầy rẫy những ngôn từ phàn nàn, trách mó, không khí hội đàm chủ yếu vẫn là kiểm soát không để cho mối quan hệ song phương xấu đi và rõ ràng đây là bước dọn đường cho cuộc gặp giữa tổng thống Donald Trump và chủ tịch Tập Cận Bình tại Hội nghị thượng đỉnh G-20 sẽ diễn ra cuối tháng này ở Argentina.
“Mỹ không theo đuổi một cuộc chiến tranh lạnh hoặc một chính sách kiềm tỏa và tôn trọng Trung Quốc”, ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo nói trong cuộc họp báo chung. Dù Mỹ và Trung Quốc đối đầu đầy căng thẳng trên nhiều lĩnh vực, “hợp tác song phương vẫn là điều cốt tử đối với nhiều vấn đề khác”, ông nói và nêu ví dụ về việc nỗ lực thúc đẩy, thuyết phục Triều Tiên bãi bỏ chương trình hạt nhân.
Cuộc gặp giữa ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo, bộ trưởng Quốc phòng James Mattis và Ủy viên Bộ Chính trị Trung Quốc Dương Khiết Trì, bộ trưởng Quốc phòng Ngụy Phượng Hòa là sự kiện đối thoại ngoại giao an ninh Mỹ -Trung thường niên. Năm nay, lúc đầu, đôi bên lên kế hoạch tổ chức tại Bắc Kinh vào tháng 10 nhưng rồi bị hủy bỏ vì căng thẳng Mỹ-Trung gia tăng.
Ông Pompeo đã tận dụng dịp này “chĩa mũi dùi” về phía Trung Quốc khi đề cập chuyện Bắc Kinh tiếp tục xây dựng công trình quân sự trên các đảo nhân tạo và bãi ngầm ở biển Đông.
“Chúng tôi tiếp tục quan ngại về các hoạt động của Trung Quốc và chuyện quân sự hóa ở biển Đông”, ông Pompeo nói với các phóng viên sau cuộc hội đàm. “Chúng tôi đã gây sức ép với Trung Quốc, yêu cầu họ giữ các cam kết trước đây về khu vực này (biển Đông)”.
Ông Dương nói Trung Quốc đã cam kết “không đối đầu” nhưng Bắc Kinh có quyền xây “các công trình phòng thủ cần thiết” trên cái mà họ tự nhận là lãnh thổ của mình và thúc giục Washington ngừng phái tàu chiến, máy bay quân sự tới gần các đảo mà Bắc Kinh tuyên bố chủ quyền.
Tàu USS Decatur của hải quân Mỹ trong một lần tới biển Đông (New York Times) Ông Mattis nói thẳng là Washington không quan tâm đến đòi hỏi này của Trung Quốc. Phía Mỹ vẫn khẳng định họ hoạt động theo luật quốc tế để bảo vệ quyền tiếp cận của Mỹ và các nước khác đối với biển Đông.
Về vấn đề Đài Loan, bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc Ngụy Phượng Hòa nói Bắc Kinh sẽ bảo vệ chủ quyền đối với hòn đảo này “bằng mọi giá”.
Nhưng cả ông Mattis lẫn ông Ngụy đều đồng ý rằng cần phải giảm căng thẳng quân sự giữa Mỹ và Trung Quốc để tránh các đụng độ không mong muốn bởi theo vị tướng Trung Quốc, đối đầu “sẽ là thảm họa cho cả hai bên. Washington gần đây đã lên tiếng phản đối Trung Quốc về hành vi cho tàu chiến chặn tàu chiến Mỹ. Trong khi ông Pompeo nói rất ít về chuyện thương mại trong buổi họp báo, ông Dương nói ông hy vọng hai bên sẽ sớm tìm được một giải pháp mà cả đôi bên đều chấp nhận được.
