 |
| Hóa chất dùng cho thực phẩm để chung với chất tẩy rửa (ảnh chụp tại chợ Kim Biên, TP.HCM ngày 4-1) - Ảnh: TT |
Không nhãn mác, không nguồn gốc, cũng chẳng có hạn dùng..., đó là "đặc trưng" của hầu hết các loại hóa chất, trong đó có loại đã được dùng để chế biến mứt.
Theo các chuyên gia, tính độc hại của các mặt hàng hóa chất này đều nằm ở mức báo động đỏ, trong khi việc mua bán vẫn diễn ra tràn lan thiếu kiểm soát, đe dọa đến sức khỏe người tiêu dùng.
Chỉ cần một thìa nhỏ!
Trong vai người lần đầu tiên sản xuất mứt tết, chúng tôi tìm đến các gian hàng bán thực phẩm khô và gia vị tại chợ Bình Tây (Q.5, TP.HCM) để hỏi mua chất chống mốc và chất tẩy trắng thực phẩm.
Không quá bất ngờ, vì cả hai chủ quầy hàng gia vị, thực phẩm mà chúng tôi ghé đều nhấc điện thoại gọi cho các đại lý hóa chất nào đó, một lát rồi quay qua cho chúng tôi biết rõ về giá cả và hình thức bán hàng... "Một ký bột chống mốc 25.000 đồng" - chủ quầy hàng thứ nhất cho biết.
Thấy tôi ngần ngại, bà tiếp: "Hay mua loại thường chỉ 20.000 đồng/kg". Tôi tiếp tục thắc mắc hàng có dán nhãn mác không thì bà chủ phân bua: "Nếu mua sỉ cả bao 50kg mới có nhãn mác, mua vài ký thì sao có được!".
Bà chủ quầy hàng thứ hai cho biết chất tẩy trắng bí đao, bí đỏ để làm mứt hiện tại khoảng 25.000 đồng/lít. "Đảm bảo một lít là xài tẩy trắng cho cả trăm ký mứt. Ít hao mà hiệu quả!".
Khi được hỏi về nguồn gốc, tên gọi thì bà chủ này cũng thừa nhận là không rành vì mình chỉ là người bán lại! Cũng theo hai chủ quầy hàng này, hiện đang vào mùa tết nên nhu cầu sử dụng các chất hóa học để tẩy rửa, bảo quản chống mốc với mứt tết tăng cao...
Tại các sạp trong chợ Kim Biên, theo quan sát của chúng tôi, có đến một nửa số hóa chất thực phẩm, hương liệu thực phẩm không được dán nhãn mác. Trên bao bì chế biến chỉ có duy nhất dòng chữ viết bằng bút lông ngắn gọn như: bột cà phê, bột ca cao, bơ... Nhưng rộ lên trong mùa này là chất tẩy trắng.
Theo một tiểu thương chợ Kim Biên, ngày nào cũng có khách hỏi mua, cơ sở sản xuất mứt nhỏ thì mua 10 - 15kg, lớn thì nguyên thùng 50kg. Chất tẩy trắng mứt là một loại tinh bột, cầm vào thì mịn, không mùi.
Dựa vào màu sắc, người bán chia ra hai loại: tẩy trắng và tẩy vàng. So với chất tẩy trắng, tẩy vàng có nồng độ đậm đặc gấp nhiều lần nên giá cũng đắt hơn, 55.000 đồng/100gr so với chất tẩy trắng 22.000 đồng/kg.
Khi chúng tôi hỏi mua chất về làm trắng mứt, chị bán hàng liền giới thiệu: "Chỉ cần một đầu thìa nhỏ chất tẩy vàng có thể ngâm trắng mấy chục ký mứt. Tỉ lệ phần ngàn đấy".
Hạt dưa nhuộm phẩm màu công nghiệp
 |
| Đủ loại hóa chất không nhãn mác, tha hồ chọn! - Ảnh: TT |
Ghé một cửa hiệu chuyên "gia vị, bột nổi, vani, phẩm màu" trên phố Hàng Buồm, Hà Nội, từng dãy lọ bột sữa, bột dừa, bột nổi... tìm mỏi mắt cũng không thấy tem công bố chất lượng.
Chiếc hộp nhựa trong chật ních những tuýp phẩm màu đủ loại. "Phẩm màu chất lượng cao đấy, chuyên dùng cho thực phẩm, 3.000 đồng/tuýp thôi" - bà bán hàng tiếp thị.
Chúng tôi thử nhỏ lên tay một giọt phẩm từ tuýp màu đỏ, kỳ lạ là rửa kiểu gì phẩm cũng không trôi! Trong khi ông Đỗ Thanh Bái, giám đốc Trung tâm Bảo vệ môi trường và an toàn hóa chất cho rằng, phẩm màu dành cho thực phẩm phải là loại dễ tan, dễ phân hủy...
Ông Nguyễn Việt Cường, chánh thanh tra Sở Y tế Hà Nội cho biết, Sở Y tế đã nhiều lần yêu cầu các hộ kinh doanh ngừng bán loại hạt dưa nhuộm đỏ từ phẩm màu công nghiệp hoặc không có nguồn gốc xuất xứ.
Thế nhưng đợt thanh tra thực phẩm tết nào Sở Y tế cũng thu được vài ký hạt dưa mà người bán... hớ hênh để lộ, còn mua bán kín đáo thì nhiều và chủ yếu là hạt dưa nhuộm phẩm dành cho công nghiệp, lý do là hạt dưa nhuộm thực phẩm màu nhạt hơn và dễ trôi, khó bán.
Năm 2007, Hà Nội cũng phát hiện một số vụ việc sử dụng hóa chất độc hại vào thực phẩm: phở formol, sách bò ngâm hóa chất có tác dụng tăng trọng lượng và tươi lâu... Nhưng khi cơ quan chức năng đến kiểm tra tại các chợ, người bán hàng đã bỏ luôn chậu sách bò và... chạy.
| Nguy cơ từ nước rửa chén 'tự pha'
Nước rửa chén, một trong những mặt hàng được các bà nội trợ sử dụng phổ biến. Trong đó, không ít sản phẩm được tự pha chế bằng hóa chất mua ở chợ Kim Biên (TP.HCM). Hiện nay, theo tìm hiểu của chúng tôi, sau khi đi một vòng quanh các chợ Phạm Văn Hai, Bà Chiểu, Phú Nhuận (TP.HCM) có đến 12 loại khác nhau. Ngửi thử những chai, can, thùng nước rửa chén có màu xanh và vàng từ 1,5 đến 30 lít, được trưng bày ra mặt tiền các đại lý tạp hóa, tất cả sản phẩm đều có mùi hăng hắc chua. Kiểm tra nhãn mác trên 12 loại nước rửa chén này thì có đến tám nhãn được dán một cách sơ sài, loại nào cũng kèm theo lời rao "sạch bóng", "ít hao", "hương chanh" nhưng lại không hề ghi ngày sản xuất, hạn sử dụng, thành phần, công dụng và số cấp phép kinh doanh theo qui định. Khi hỏi về nguồn gốc hai nhãn nước rửa chén có tên Vinh và Minh Hùng, cô chủ cửa hàng tại chợ Phạm Văn Hai thản nhiên cho biết: "Tui làm sao biết được nguồn gốc chúng từ đâu, thấy người ta chở bỏ mối khu này nhiều, mà mặt hàng này hiện đang bán chạy nên nhận về bán...". Nguồn gốc của hầu hết các loại nước rửa chén dạng xá hoặc không nhãn mác đều xuất phát từ chợ Kim Biên. Một bà chủ cửa hàng kinh doanh hóa chất công nghiệp bên hông chợ Kim Biên tiết lộ: "Cứ mua 200.000 đồng nguyên liệu, về pha chế được 150 lít nước rửa chén là bán được gần 600.000 đồng...". Ngoài nước rửa chén, tại các đại lý hóa chất ở chợ Kim Biên, các loại chất tẩy rửa tự chế khác như tẩy rửa bồn cầu, lau kính, tẩy sơn móng tay, tẩy quần áo, xả vải... cũng được tiêu thụ nhiều không kém. |
Theo Mễ Thuận - Như Bình - Lan Anh
Tuổi Trẻ
