 |
Tác phẩm của Phan Minh Bạch trong Mây ngỏ. |
Tôi biết Bạch từ thuở cả hai còn đang thanh xuân phơi phới. Chúng tôi chơi chung trong một nhóm bạn, phần lớn quê Thanh Hoá, quê của Bạch. Bạch khi ấy tin yêu dạt dào. Tình yêu của nàng với chàng thư pháp gia nổi tiếng và… lập dị, đang lên hương. Không ai ngạc nhiên về đám cưới của họ chỉ ngạc nhiên khi họ buông tay nhau, mỗi đứa mỗi ngả. “Ngọt ngào đến mấy cũng tan thành mây”. Không sai!
Dòng đời xô đẩy, tôi tái ngộ Bạch ngay tại quán trà đá vỉa hè cạnh toà soạn sau mười mấy năm xa cách. Mới hay, Bạch cũng đã về ngôi nhà Tiền Phong. Cô làm ở Công ty Tiền Phong, phụ trách mảng mỹ thuật trong những sự kiện. Rồi vài năm sau, cũng tại quán trà đá chúng tôi đã tái ngộ, Bạch lại vui vẻ thông báo: Nghỉ làm ở báo rồi, để tự do làm những gì mình thích.
 |
Họa sĩ Phan Minh Bạch. |
Thấy cô hăm hở mở cửa hàng bán thời trang ngay tại nhà. Có lần tôi cũng đã đến tận nơi tậu vài chiếc. Váy áo của Bạch bán có ưu điểm không lo đụng hàng. Bạch không “copy” thương hiệu mà tự nghĩ ra sản phẩm của riêng mình. Rồi thấy Bạch cũng mở lớp dạy hoạ cho trẻ em. Bạch tốt nghiệp Đại học Mỹ thuật Hà Nội (nay là Đại học Mỹ thuật Việt Nam) năm 2004. Nhưng rồi cả thiết kế váy áo lẫn dạy trẻ con vẽ đều không đủ sức níu chân Phan Minh Bạch.
Cô lao vào sáng tác. Vẽ được tác phẩm nào tíu tít khoe ngay trên mạng mà không lo mất bản quyền. Người ta bảo, “em hồn nhiên thì em sẽ bình yên” quả không sai. Đã thế cô ấy còn khoe: Thỉnh thoảng cũng bán được tranh, nhờ hình thức quảng cáo online này. Nhưng bán được tranh thì lại dùng tiền ấy mua vật phẩm để sáng tác tiếp. Bạch vẫn nghèo.
Nhưng Bạch không theo chủ nghĩa ki ca ki cóp. Bạn bè ới đi chơi xa hay ra quán, nếu đủ hứng Bạch tới liền. Báo Tiền Phong tổ chức đấu giá tranh để ủng hộ trẻ em thiệt thòi trong bão dịch, Bạch chủ động liên lạc và tặng tranh. Một bức lụa với kích thước 60 cm x120 cm.
Tôi thấy xót thay nên đã can Bạch: Mình còn nghèo, nếu so với các hoạ sĩ tên tuổi, tặng bức bé gọi là thôi. Nhưng can cũng bằng thừa. Ý Bạch đã quyết. Từ khi chưa mở đấu giá, đã có người “chấm” bức nude lụa của Bạch. Vị doanh nhân mua tranh đấu giá của Bạch là một người chơi am hiểu mỹ thuật và cá tính. Anh không chọn tranh theo tên mà nghe theo đôi mắt, trái tim của mình. Thế nên cái tên đầy lạ lẫm trong làng hội hoạ Việt, Phan Minh Bạch, mới được anh quan tâm.
Trở lại với Mây ngỏ diễn ra từ 27/4 đến 16/5/2023. Nữ tính rõ ràng từ chất liệu, đề tài tới tên triển lãm. Bạch khám phá thế giới phái đẹp, cũng là khám phá chính mình. Cô chăm vẽ nude, vẽ mây, vừa thực, vừa ảo. Từng là con gái của hoạ sĩ, nhà nghiên cứu Phan Bảo nên Phan Minh Bạch say mê văn cổ từ nhỏ. Cô đã thể hiện niềm say mê ấy qua Mây ngỏ. Bạch đặt tên tranh phần nào đánh đố người xem thời hiện đại về ngữ nghĩa: “Tam thái vân gian”, “Vân tưởng y thường”… May là, khi xem tranh không nhiều người để ý tên tranh. Có hoạ sĩ còn cho phép người xem đặt tên cho tác phẩm của mình cơ mà.
Hồn tranh mới quan trọng. Kỹ thuật vẽ nhiễm mặc là điểm đáng chú ý ở Mây ngỏ. Chính kỹ thuật này tạo ra độ loang kỳ diệu trong một số tác phẩm của Bạch. Cô cũng chịu khó tìm tòi cách trình bày tranh mới mẻ, đem đến hiệu ứng thị giác bất ngờ cho người xem. Thí dụ, những bộ tranh được sắp đặt khéo léo, tận dụng độ trong, mỏng của lụa, tạo thành một tác phẩm khác mới lạ, hấp dẫn. Thông điệp từ Mây ngỏ: “Đến hiện đại từ truyền thống”.
Tại sao Bạch lấy tên triển lãm cá nhân đầu tiên là Mây ngỏ? Bởi cô ấy sẽ không dừng lại. Mây ngỏ chỉ là cánh cửa mở ra không gian rộng lớn, ở đó Bạch sẽ khoe những dự án nghệ thuật tâm huyết tiếp theo của mình. Để có màn “solo” đầu tiên, Bạch lao động miệt mài suốt 4 năm.
Chuẩn bị cho triển lãm Mây ngỏ, Bạch tất bật nhiều việc, trong đó có việc hằng đêm vào chăm người cha kính yêu đang nằm viện. Ông mắc bạo bệnh. Bạch muốn trình Mây ngỏ ngay tại thời điểm này như món quà dành tặng người cha, hoạ sĩ Phan Bảo.
