Đi trên đường Bà Triệu, từ ngã tư Trần Nhân Tông tới đoạn giao Tuệ Tĩnh, có tới hàng chục quán hàng bán lạc rang húng lìu của thương hiệu "bà Vân".
 |
Nhiều cửa hiệu lạc rang húng lìu nối tiếp nhau trên đoạn phố Bà Triệu với cùng biển hiệu "Bà Vân" nhưng địa chỉ và ảnh chân dung khác nhau. |
Nhiều người mỗi khi đến đây, muốn mua một gói lạc rang làm quà, sẽ rất "rối" giữa ma trận "phố lạc". Ở đây, mọi tấm biển đều khẳng định thương hiệu của mình là "duy nhất", là "bà Vân chính gốc" kèm thêm tấm ảnh của những bà Vân được trưng ra để tạo thêm phần uy tín.
Suốt từ số nhà 150 đến tận số 275 Bà Triệu, có ít nhất 20 cửa hiệu với "giao diện" tương đối giống nhau. Đó là một chiếc tủ hàng gắn giá có gói hàng hình chữ nhật, xen lẫn vài hộp nhựa to đựng lạc.
Một điều thú vị là những cửa hiệu lạc rang "bà Vân" đều nằm bên số chẵn của phố Bà Triệu. Nhiều người xem đây là phố nghề, được hình thành một cách tự nhiên, một người "nổi danh", cả xóm "theo nghề".
 |
Nhiều hộ kinh doanh làm lạc rang húng lìu ngay vỉa hè để tăng uy tín với khách hàng. |
Thậm chí có những cơ sở đề luôn biển số nhà mình là "176 Bà Triệu" để đánh vào thị giác của người mua vì nghe đồn căn nhà số 176 mới chính là "tổ nghề" của món lạc rang húng lìu.
Người dân sinh ra và lớn lên tại khu phố này cho biết, phố Bà Triệu có người đầu tiên bán lạc rang húng lìu là cụ Bùi Thị Vân, được xem là người Việt đầu tiên làm và bán món lạc rang húng lìu ngon nhất Hà Nội. Cụ Vân sản xuất loại đặc sản này từ đầu những năm 60 của thế kỷ trước và thương hiệu lạc rang húng lìu "Bà Vân" cũng ra đời từ đó.
Bà Vân học nghề lạc rang từ những người Hoa và rong ruổi khắp phố phường Hà Nội bán món này. Từ năm 1963, bà thường mang vài cân lên nhà máy dệt - đó là nơi bà làm việc, để phục vụ đồng nghiệp. Mãi đến năm 1980, bà nghỉ hưu và bắt đầu mở quán nước và bán lạc rang húng lìu.
Do nhu cầu ngày một tăng, nhiều hộ dân ở phố Bà Triệu cũng học nghề sản xuất lạc rang húng lìu và mở cửa hiệu. Kỳ công sản xuất, món ăn vặt lạc rang húng lìu bà Vân phố Bà Triệu đã trở thành mặt hàng bán chạy, vì vậy nhiều gia đình xung quanh cũng sản xuất và lấy tên bà Vân làm thương hiệu.
 |
Hiệu "Bà Vân" nào cũng khẳng định chính hiệu và "xịn". |
"Phố Bà Triệu được nhiều người biết đến với đặc sản húng lìu nên mua đặc sản này đa số mọi người đều hỏi đến thương hiệu 'Bà Vân'. Vì thế nên hầu hết những cửa hiệu kinh doanh mặt hàng này đồng loạt treo biển lạc rang húng lìu 'Bà Vân' để thu hút khách hàng", ông Châu có gần 70 năm sống ở khu phố chia sẻ.
Cũng theo nhiều người dân tại đây, cửa hiệu của con cháu cụ Vân ở địa chỉ 176 Bà Triệu trưng biển hiệu "Cụ Vân" chứ không phải "Bà Vân" như hầu hết các cửa hiệu còn lại.
Đầu năm 2023, bà cụ Vân người “khai sinh” ra món lạc rang húng lìu nổi tiếng đã qua đời. May mắn là trước khi mất bà đã kịp truyền lại công thức chế biến lạc rang húng lìu cho con cháu.
Hiện giờ, xưởng sản xuất được đặt ở nhà người con trai cụ Vân tại số 145 Mai Hắc Đế, tuy nhiên cửa hàng bán lạc rang húng lìu thương hiệu cụ Vân dưới chân căn tập thể số 176 Bà Triệu vẫn được duy trì.
