Lập Hội đồng đặc khu và Uỷ ban đặc khu ?
Sáng 11/1, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự thảo Luật Đơn vị hành chính kinh tế đặc biệt.
Liên quan đến việc tổ chức chính quyền địa phương ở các đặc khu (Phú Quốc , Vân Đồn, Bắc Vân Phong), ngoài hai phương án không lập và lập HĐND, UBND, dự thảo đưa ra phương án 3 theo hướng kết hợp các ưu điểm của hai phương án, trên cơ sở đó sẽ lập Hội đồng đặc khu và Uỷ ban đặc khu.
Cho ý kiến về việc này, nhiều ý kiến trong Uỷ ban Thường vụ Quốc hội đồng tình với phương án 3. Vì phương án này kết hợp các ưu điểm, khắc phục các nhược điểm của Phương án 1 và Phương án 2. Phương án này vừa đảm bảo tính đột phá, cũng vừa mang tính an toàn, có thể chuyển sang phương án 1 nếu thấy cần thiết.
Ngược lại, một số ý kiến lại đồng tình với phương án 1, không cần lập HĐND và UBND tại đặc khu. Lý do được đưa ra là, đặc khu tương tương với cấp huyện, dù không có mô hình HĐND, song vẫn có HĐND cấp tỉnh, nên vẫn có thể giám sát được ở các đặc khu.
“Muốn đặc biệt nhất thiết phải có đột phá. Cơ chế chính sách cũng như bộ máy phải tinh gọn hiệu quả và nâng cao trách nhiệm người đứng đầu. Tôi cho anh cơ chế thoáng nhưng không phải muốn làm gì thì làm. Không có HĐND ở đặc khu nhưng tôi vẫn có HĐND cấp tỉnh giám sát”, Phó Chủ tịch Quốc hội Đỗ Bá Tỵ cho hay.
Không cần phải 99 năm?
Với các chính sách liên quan tới đất đai tại đặc khu, dự thảo Luật quy định một số chính sách ưu đãi như về thời hạn sử dụng đất, miễn tiền thuê đất, thuê mặt nước, cho phép thế chấp tài sản gắn liền với đất tại các tổ chức tín dụng nước ngoài có hiện diện thương mại tại Việt Nam để vay vốn đầu tư…
Về thời hạn sử dụng đất để sản xuất, kinh doanh tại đặc khu, một số ý kiến đại biểu Quốc hội cho rằng, quy định thời hạn sử dụng đất tới 99 năm là quá dài, đề nghị giảm thời hạn sử dụng đất xuống còn 50 đến 70 năm và có thể gia hạn thêm hoặc thực hiện theo quy định của pháp luật hiện hành (tối đa là 70 năm).
Theo Chủ nhiệm Uỷ ban Pháp luật Nguyễn Khắc Định, việc quy định thời hạn sử dụng đất tối đa đến 99 năm như dự thảo nhằm thể hiện tính vượt trội trong chính sách đất đai tại đặc khu so với các khu kinh tế khác trong nước cũng như một số đặc khu kinh tế trong khu vực và trên thế giới.
Hơn nữa, thời hạn sử dụng đất tối đa đến 99 năm chỉ được áp dụng trong phạm vi hẹp, đối với một số dự án thuộc các lĩnh vực ưu tiên, theo trình tự, thủ tục chặt chẽ và do Thủ tướng Chính phủ quyết định. Do đó, ông Định khẳng định: “Đa số ý kiến Thường trực Uỷ ban Pháp luật tán thành quy định thời hạn sử dụng đất tối đa là 99 năm như trong dự thảo”.
Mặc dù vậy, nhiều đại biểu đặt vấn đề: Với nhiều chính sách cơ chế đặc thù, vượt trội như vậy thì sau 99 năm chúng ta sẽ được gì?
“Phải làm rõ 3 đặc khu này mang lại lợi ích gì cho đất nước, chứ sau 99 năm quay lại bảo không được gì thì chết! Điều cốt lõi nhất mà dự thảo Luật Đơn vị hành chính kinh tế đặc biệt phải thể hiện được 3 đặc khu này phải là động lực phát triển cho tỉnh đó, khu vực đó, kéo theo sự phát triển chung của đất nước.
Đồng thời phải tạo được nguồn thu cho ngân sách, không phải là sưu cao thuế nặng mà là sự phát triển. Mặt khác, phải giữ được quốc phòng, an ninh, không để các thế lực thông qua thủ đoạn kinh tế làm chúng ta mất chủ quyền quốc gia", Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển nhấn mạnh quan điểm.
Phó Chủ tịch Quốc hội cũng cho rằng, khi làm luật về đặc khu dường như vẫn đang tư duy cũ, kiểu như cứ hơn mức bình thường thì là nổi trội, từ thuê đất chuyển sang miễn giảm là nổi trội… Theo ông Hiển, đó chỉ là tư duy của 30 năm trước.
“Ví dụ như vấn đề đất đai, 3 khu vực này có cần miễn giảm thuê đất thì mới thu hút được nhà đầu tư không? Nên nhớ đây là 3 khu "đất vàng". Phải đấu thầu, lựa chọn nhà đầu tư chiến lược.
Chính sách không thể cũ kỹ như thế này, phải lựa chọn nhà đầu tư chiến lược để có bước phát triển quan trọng”, theo ông Hiển, không cần thiết phải cho thuê đất thời hạn 99 năm, cứ theo luật là 70 năm, “ông nào vào được thì vào”.
Đang bàn mà giá đất đã lên cao ngất ngưởng
Chủ nhiệm Uỷ ban KHCN và Môi trường Phan Xuân Dũng cũng cho hay, khi đang bàn về đặc khu mà giá đất ở Phú Quốc đã lên cao ngất ngưởng. Ông cũng đề nghị Bộ trưởng phải giải trình xem, 100 năm sau chúng ta thu được cái gì? Phải thể hiện rõ để mọi người yên tâm.
Tại phiên giải trình, so sánh thu nhập bình quân của Việt Nam với các nước, Bộ trưởng Bộ KH&ĐT Nguyễn Chí Dũng cho rằng, nếu không mạnh dạn đột phá, chúng ta sẽ tiếp tục đối mặt với nguy cơ tụt hậu.
“Chúng ta muốn điều gì thì cho điều đó. Nhà đầu tư cần gì thì thiết kế pháp luật phải theo nhu cầu nhà đầu tư, không phải thiết kế theo hướng cho cái người ta có, cho cái người ta không cần, cái họ cần mình lại không cho”, ông Dũng nói.
Sau khi lắng nghe nhiều ý kiến, cuối phiên làm việc, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cho biết: "Ở Phú Quốc đến bây giờ doanh nghiệp đã phải “xếp hàng” xin dự án. Người ta làm ăn rất hiệu quả, sân bay bây giờ cũng còn quá tải. Đó là thời điểm bây giờ, chứ chưa nói đến đặc khu sau này. Rồi Vân Đồn đã sắp xong sân bay và đường cao tốc, đặc biệt rất gần với nước bạn. Trong khi Vân Phong cũng có những yếu tố khác".
Vì vậy, theo bà Ngân, chính sách chung cho cả ba đặc khu là không phù hợp. "Cần thiết phải có một luật chung nhưng ba chương riêng cho từng đặc khu", Chủ tịch Quốc hội nói.
Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cho biết, những vấn đề nêu trên phải xin ý kiến Bộ chính trị, thậm chí báo cáo Trung ương.
