Làm du lịch phản cảm

Hang động thực chất là thế giới khác hẳn với bên ngoài mặt đất. Nó là hệ sinh thái nằm cách biệt bề mặt trái đất không có ánh sáng. Những thế giới sống trong đó từ không khí, nền vách, hoạt động thạch nhũ đều tuân theo quy luật riêng. Khi con người khai thác hang động để phục vụ du lịch, tùy sự hiểu biết và ứng xử của con người với thiên nhiên đều có sự tương tác nhất định. Tất nhiên hang động để khai thác phục vụ du lịch cho con người.

Động Thiên Đường đang được khai thác một cách có hiệu quả với mức độ cho phép như ánh sáng vừa phải, hành lang hay hệ thống xe điện lên cửa hang cũng được đánh giá cao. Sơn Đoòng là hang động lớn nhất nhưng không có được hệ thống thạch nhũ đẹp như Thiên Đường-được đánh giá là hang động đẹp nhất Việt Nam về hệ thống thạch nhũ. Quảng Bình khai thác du lịch tốt nhưng tổ chức một cuộc thi ở đó là chuyện rất khác. Bởi tổ chức một sự kiện lớn lao sẽ đi kèm biết bao nhiêu hệ thống đèn chiếu, âm thanh, số lượng người vào và nhiều thứ dịch vụ khác. Họ nói hạn chế số người nhưng hạn chế là bao nhiêu, nói vậy thật vô cùng. Môi trường hang động như tôi nói vốn dĩ không thuộc thế giới bên ngoài, giờ ta đưa một cuộc thi vào trong đúng là vượt quá ngưỡng cho phép, chắc chắn ảnh hưởng không tốt tới hệ sinh thái đặc thù của hang động.

 Những người nghiên cứu và bảo tồn kỳ quan thế giới ắt không thấy đó là hành động tốt, thậm chí gây phản cảm. Những nơi như Thiên Đường phải được bảo tồn một cách thận trọng nhất. Hành động đưa cuộc thi vào là hành động thiếu thận trọng, đôi khi lợi bất cập hại. Nếu cuộc thi vẫn tổ chức ở Quảng Bình, các nhà tổ chức kết hợp đưa người tham quan Phong Nha, Thiên Đường như du khách thì khác hẳn. Khi ấy hình ảnh Thiên Đường vẫn vào trong lòng người tham dự, ta lại được tiếng tổ chức sự kiện văn minh lịch sự và ứng xử với thiên nhiên bằng tinh thần trách nhiệm.

Sơn Đoòng vừa rồi được nhắm tới là một trong những điểm quay phim Hollywood, nhưng người ta đóng đô ở Hang Én và hang động này không sở hữu hệ thống thạch nhũ tinh tế như Thiên Đường, nó cần được bảo vệ theo kiểu khác. Một hang động tự nhiên có thể bị thoái hoá nhưng sự tác động của con người đẩy nhanh tốc độ hư hại. Hơn nữa điều quan trọng hãy nghĩ tới cách đánh giá của du khách quốc tế trước cách ta đối xử với thiên nhiên. Đó là món quà thiên nhiên ban cho người Việt Nam, nay không chỉ cho Việt Nam mà trở thành di sản thế giới thì không phải muốn làm thế nào cũng được. Có những thứ bị huỷ hoại vĩnh viễn không thể phục hồi.

PGS.TS. Tạ Hòa Phương