Việt Nam làm xe rẻ, tốt?
Ông Huyên Ngọc Huyên, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty Cổ phần Ôtô Xuân Kiên (Vinaxuki) cho biết, hiện nay Vinaxuki đã sản xuất được khung xe ô tô từ 5-8 chỗ ngồi, sắp tới sẽ lắp động cơ của Nhật Bản cùng các linh kiện sản xuất tại Thái Lan mà nhiều doanh nghiệp DFI tại Việt Nam vẫn mua về lắp ráp. Với cách làm này, chất lượng xe sẽ tốt và giá thành chắc chắn rẻ hơn xe của doanh nghiệp FDI.
Cơ sở để ông Huyên khẳng định điều này là giá linh kiện nhập khẩu đang bị các doanh nghiệp FDI đẩy lên rất cao. Hầu hết các doanh nghiệp ô tô có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) tại đều là những tên tuổi nổi tiếng toàn thế giới. Khi đã là những thương hiệu lớn thì mọi chi phí đều được tính khá cao.
Chẳng hạn 1 chiếc vành đúc hợp kim nhôm 16 inch dùng cho lốp xe cỡ 195 nhập khẩu từ Trung Quốc về có giá 600.000 đồng, còn đặt mua của 1 doanh nghiệp FDI Nhật Bản sản xuất tại Việt Nam có giá 800.000 đồng, vậy nhưng các hãng ô tô tên tuổi lớn đang bán ra với giá 3 triệu đồng.
Ngoài ra khách hàng thường phải trả cho giá trị thương hiệu khoảng 10% giá bán xe, vì vậy mà giá ô tô bị đẩy lên cao và họ có lãi rất lớn.
Tuy nhiên, theo ông Huyên, để doanh nghiệp ô tô trong nước hạ giá thành thấp hơn nữa và tăng tính cạnh tranh cũng như thúc đẩy công nghiệp ô tô phát triển cần có sự hỗ trợ của Chính phủ thông qua các chính sách phù hợp với thực tế.
Hiện nay chúng ta đang đánh thuế tiêu thụ đặc biệt dựa trên giá bán xe. Với cách làm này thì không khuyến khích các doanh nghiệp đẩy mạnh nội địa hóa.
Ở các nước trong khu vực người ta thực hiện đánh thuế tiêu thụ đặc biệt dựa trên giá đơn hàng nhập khẩu bộ linh kiện. Chẳng hạn doanh nghiệp nhập khẩu 100% linh kiện xe về lắp ráp, với giá 10.000 USD/ bộ, khi chịu thuế tiêu thụ đặc biệt là 45% thì chi phí sẽ cao, còn nếu doanh nghiệp nào nội địa hóa được 50%, chỉ nhập 50%, khi áp 45% thuế tiêu thụ đặc biệt, chi phí sẽ thấp hơn một nửa.
Tức là càng nội địa hóa nhiều, nhập khẩu ít thì chịu thuế tiêu thụ đặc biệt ít. Cách làm này sẽ giúp các doanh nghiệp có tỷ lệ nội địa hóa cao giảm được giá thành, tăng tính cạnh tranh mà không hề vi phạm quy định của các hiệp định thương mại đã ký kết.
Có chính sách tốt, Việt Nam sẽ chế tạo ô tô rẻ đẹp.
Theo ông Huyên, chính sách đối với công nghiệp ô tô hiện nay chỉ ưu đãi cho lắp ráp. Các doanh nghiệp nhập khẩu bộ linh kiện về lắp ráp xe được ưu đãi thuế nhập khẩu thấp bằng 1/2-1/3 so với nhập khẩu xe nguyên chiếc.
Với chính sách này, chỉ cần doanh nghiệp đầu tư 1 dây chuyền đơn giản, chi phí thấp, thực hiện 4 công đoạn cuối cùng là hàn, sơn, lắp ráp và kiểm định, rồi nhập toàn bộ linh kiện về lắp ráp là được ưu đãi thuế.
“Như vậy sẽ không khuyến khích các doanh nghiệp đẩy mạnh nội địa hóa. Nếu chỉ ưu đãi về lắp ráp thì khó hình thành ngành công nghiệp ôtô vì lắp ráp chỉ chiếm 6% giá trị một chiếc xe”, ông Huyên nói.
Việc sản xuất những phụ tùng cốt lõi như thân, vỏ xe và hộp số động cơ đến nay chưa được chú ý dù có đầu tư, sản xuất thì không nhận được ưu đãi.
Cụ thể như Vinaxuki đã đầu tư, tự sản xuất được toàn bộ khung xe từ 5-8 chỗ, nếu tính tỷ lệ nội địa hóa đạt 39%. Bên cạnh đó Vinaxuki cũng tự sản xuất 1 số linh kiện và mua của các nhà cung cấp tại Việt Nam, tính chung đạt tỷ lệ nộ địa hóa 53%, nhưng không hề nhận được ưu đãi nào của Nhà nước, phải đi vay thương mại, có thời điểm lãi suất tới 20%/năm để nhập thiết bị, máy móc, trong khi lợi nhuận của ngành này chưa tới 10%.
Vấn đề là Chính phủ phải có sự hỗ trợ doanh nghiệp, ngành công nghiệp nào không có sự nuôi dưỡng, hỗ trợ thì khó thành hình là điều dễ hiểu, ông Huyên cho biết.
Các nước trong khu vực đã có các chính sách hỗ trợ, bảo vệ, khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư sản xuất.
Chẳng hạn để khuyến khích các doanh nghiệp sản xuất thân vỏ, máy móc nâng cao tỉ lệ nội địa hóa, ở nhiều nước doanh nghiệp sẽ được vay vốn ưu đãi 100 triệu USD trong 20 năm, nếu làm động cơ được vay tiếp 100 triệu nữa cũng với thời hạn 20 năm. Trong khi ở Việt Nam, chính sách này chưa có. .
“Chúng tôi sản xuất ôtô con, đề nghị nếu đạt tỷ lệ nội địa hóa trên 50% thì giảm 50% thuế tiêu thụ đặc biệt, Bộ Công thương đồng tình, nhưng Bộ Tài chính thì không. Tại các nước khác khi tăng tỷ lệ nội địa hóa thì thuế sẽ được giảm là điều chắc chắn”, ông Huyên nói.
Không những thế, rất nhiều cán bộ trong các cơ quan chức năng không có lòng tin. Nhiều cán bộ chỉ ca ngợi hàng ngoại. Với họ, tư duy của họ là Việt Nam không làm được ô tô, ngành này phải dành cho nước ngoài. Vì thế rất hờ hững, doanh nghiệp khó khăn đề nghị cũng không ai giải quyết.
“Tôi rất tin rằng nếu Chính phủ có một chiến lược, một quy hoạch, một chính sách hợp với thực tế hỗ trợ các doanh nghiệp đầu tư thì 10 năm nữa, DN ô tô trong nước sẽ có đóng phần lớn đưa ngành công nghiệp ô tô phát triển, giảm nhập siêu, người tiêu dùng được sử dụng hàng hóa tốt và giá rẻ hơn”, ông Huyên bày tỏ.
Theo Trần Thủy
