Khói đêm

> Khói 'lạ' liên tiếp 'bủa vây' Hà Nội

Cũng lạ, khi mà những cánh đồng đã lùi xa lắm rồi. Khi mà những công trình xây dựng đã xới tung, san lấp, cưỡng bức đồng quê. Khi mà không còn dễ dàng định nghĩa trực quan cho đám trẻ con thế nào là mênh mông, là bát ngát. Khi mà diều chẳng có mà bay, hết mục đồng sáo thổi/cánh cò lạc ca dao xa vời. Khi mà trên trời chiều, ánh chớp gạch tên những đám mây, còn ở dưới đất thì ngày mỗi ngày, những dự án tham lam gạch tên cánh đồng*.

Tháng bảy. Tôi đọc thơ Vi Thùy Linh. Nhà thơ và tình yêu cuồng điên và tình công dân cuồng nộ. Chị muốn xé tua trói buộc ưu tư, cắm vào ruộng làm bù nhìn rơm. Để ngăn những chiến binh hiếu thắng trên trận tuyến mưu cầu dục vọng trong mỗi chúng ta đang chầu chực lăm le cơn nẫng đoạt rối bời thân cỏ mật. Để giữ những cánh đồng tận tuỵ hiến dâng.

Những cánh đồng người nông dân một nắng hai sương cày xới, trải hàng nghìn năm tôi luyện đất, đất mới trở thành đất chuyên biệt cho trồng lúa. Những cánh đồng bờ xôi ruộng mật còn từ chất lượng đất tự nhiên, thuỷ thổ, khí chất của vùng, rồi nhờ vào chăm bón và trải lớp lớp thế hệ, qua hàng thiên niên kỷ cày cấy mới thành.

Vậy mà vẫn còn nhiều khu công nghiệp bỏ hoang. Một khu công nghiệp loại vừa cũng chiếm cỡ 100 ha đất. Một khu công nghiệp bỏ hoang là hàng triệu mét vuông ruộng đất chết. Nông dân mất đất. Khoảng cách giàu nghèo ngày càng doãng xa. Xuất hiện những nhóm nghèo mới.

Đã đến lúc tác dụng của đô thị hoá phải được đánh giá cẩn thận và cân nhắc đầy đủ trong mọi quy hoạch, kế hoạch để có chính sách và giải pháp phù hợp, tránh lợi ích cục bộ và thiếu công bằng phân phối tài nguyên đất đai.

Đêm Hà Nội vẫn khói. Báo chí thì gióng chuông ô nhiễm. Nhà khoa học thì tranh luận giải pháp xử lý cánh đồng sau gặt. Đi trực đêm về, tôi hít sâu mùi rơm rạ giữa 2 làn cao ốc. Khói bảng lảng trên đầu tôi như không phải để gióng chuông, để giải pháp, mà là để nhắc nhở, để lay gọi. Bảng lảng trên đầu tôi chính là hồn của đất đai. Là vong, là linh của bao đời còn lại trên những cánh đồng.

*Những chữ in đậm trong bài trích từ Sốt chiều, trong tập Phim đôi – Tình tự chậm của Vi Thùy Linh mới xuất bản.