Hà Nội hiện là địa phương có nhiều làng nghề nhất cả nước với 47/52 nghề truyền thống, đồng thời là nơi lưu giữ nhiều “tổ nghề” của dân tộc. Trong quá trình phát triển, các làng nghề không chỉ đóng góp cho kinh tế mà còn lưu giữ tinh hoa văn hóa, nghệ thuật. Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP) đã trở thành “đòn bẩy” quan trọng, giúp sản phẩm truyền thống khẳng định thương hiệu trên thị trường trong và ngoài nước.
Điển hình như làng gốm Bát Tràng, tồn tại hơn 500 năm nay, từ những hợp tác xã ban đầu đà phát triển vươn mình ra thế giới. Theo đó, Hợp tác xã gốm Tân Thịnh với bộ sản phẩm gốm men suối ngọc đạt chứng nhận OCOP 5 sao đã đưa thương hiệu Bát Tràng đến 4 quốc gia trên thế giới.
Trong thời gian tới, thành phố sẽ tiếp tục hỗ trợ các nghệ nhân, hợp tác xã đổi mới mẫu mã, ứng dụng công nghệ sản xuất, đồng thời giữ gìn bản sắc truyền thống. Mục tiêu là xây dựng thương hiệu mạnh, đưa sản phẩm OCOP Hà Nội trở thành “sứ giả văn hóa”, góp phần khẳng định vị thế Thủ đô sáng tạo, hội nhập và phát triển bền vững.
Theo ông Trần Đức Tân, Giám đốc Hợp tác xã Sản xuất, kinh doanh gốm Tân Thịnh - đơn vị có sản phẩm được đánh giá OCOP 5 sao chia sẻ, đơn vị có 20 thành viên, là những nghệ nhân lành nghề của làng nghề gốm sứ Bát Tràng.
“Việc được đánh giá, phân hạng OCOP 5 sao là vinh dự lớn cho bộ sản phẩm gốm men suối ngọc của hợp tác xã. Đây có thể xem là “giấy thông hành” để hợp tác xã củng cố, phát triển thương hiệu sản phẩm trên thị trường trong và ngoài nước. Hiện nay, sản phẩm gốm sứ Tân Thịnh đã có mặt tại các nước Đức, Pháp, Nhật Bản, Hàn Quốc…” ông Trần Đức Tân nhấn mạnh.
Không chỉ có gốm, tại xã Phú Nghĩa, một trong những “thủ phủ” làng nghề mây tre đan của Thủ đô, các hợp tác xã, cơ sở sản xuất cũng không ngừng cải tiến mẫu mã, áp dụng công nghệ sơn phủ thân thiện với môi trường, phù hợp thị hiếu người tiêu dùng hiện đại.
Theo Nghệ nhân ưu tú Nguyễn Văn Trung, Chủ tịch Hội Doanh nghiệp mây tre Phú Vinh, gia đình ông có 23 sản phẩm được chứng nhận OCOP. Người làm nghề không thể chỉ làm ra những sản phẩm “đẹp trong mắt mình” mà khảo sát kỹ nhu cầu thị trường, hợp tác với các đơn vị phân phối. Hiện mây tre đan Phú Vinh đã có mặt tại hệ thống cửa hàng OCOP Hà Nội, một số sàn thương mại điện tử và xuất khẩu đi nhiều nước trên thế giới.
“Những năm gần đây, các nghệ nhân, thợ giỏi làng nghề đã không ngừng sáng tạo để cho ra đời nhiều sản phẩm thủ công mỹ nghệ đảm bảo chất lượng cả về kỹ thuật lẫn mỹ thuật. Nhờ vậy mà chúng tôi đã có 49 sản phẩm đạt chuẩn OCOP 4 sao của thành phố Hà Nội, nhiều sản phẩm mây tre đan độc đáo không chỉ được ưa dùng trong nước, mà còn được xuất khẩu sang thị trường lớn như Nhật Bản, Thái Lan, Mỹ, Tây Ban Nha,...", nghệ nhân ưu tú Nguyễn Văn Trung, Chủ tịch Hội Doanh nghiệp mây tre đan và HTX Nông nghiệp Phú Nghĩa cho biết.
Ðầu tàu đưa sản phẩm nông nghiệp vươn tầm quốc tế
Theo Văn phòng Điều phối Chương trình xây dựng nông thôn mới thành phố Hà Nội, trên địa bàn thành phố hiện có gần 1.340 hợp tác xã đang hoạt động. Các hợp tác xã nông nghiệp cơ bản đáp ứng được yêu cầu phục vụ sản xuất của các hộ thành viên. Với 3.317 sản phẩm, tương đương 22,1%. Thành phố hiện có 6 sản phẩm đạt OCOP 5 sao, thuộc nhóm dẫn đầu cả nước. Những sản phẩm này đều có sự kết hợp tinh tế giữa yếu tố thủ công và công nghệ, vừa giữ được bản sắc truyền thống, vừa nâng cao giá trị thẩm mỹ và khả năng cạnh tranh quốc tế.
Ông Tạ Văn Tường, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội, cho biết làng nghề đã tạo việc làm và thu nhập ổn định cho hàng chục nghìn lao động, trong đó có cả người già và người khuyết tật. Hiện khoảng 100 làng nghề có doanh thu 10 - 20 tỷ đồng/năm, gần 70 làng nghề đạt 20 - 50 tỷ đồng/năm và 20 làng nghề vượt 50 tỷ đồng/năm. Tổng giá trị sản xuất của các làng nghề Hà Nội đạt hơn 24.000 tỷ đồng, thu nhập bình quân của lao động 4 - 5,5 triệu đồng/người/tháng, cao hơn nhiều so với làm nông thuần túy.
Không chỉ mang lại lợi ích kinh tế, làng nghề còn góp phần quảng bá hình ảnh văn hóa Thăng Long - Hà Nội ra thế giới. Với việc trở thành thành viên Mạng lưới các thành phố sáng tạo thủ công toàn cầu, Hà Nội khẳng định vị thế trong lĩnh vực công nghiệp văn hóa. Đây vừa là cơ hội để quảng bá sản phẩm OCOP, vừa tạo hành lang phát triển văn hóa - du lịch, đưa sản phẩm làng nghề đến gần hơn với bạn bè quốc tế.