Các bức ảnh vệ tinh do hãng Maxar chụp và được công bố bởi Sáng kiến Minh bạch Hàng hải Châu Á (AMTI) cho thấy việc giải phóng mặt bằng bắt đầu sau ngày 17 tháng 4, việc xây dựng được tiến hành từ đầu tháng 5 và các tòa nhà hoàn thành vào ngày 21 tháng 5.
Hai tòa nhà, dài khoảng 38m và rộng 7m, nằm ngay phía bắc của khu vực các cơ sở được xây dựng với sự hỗ trợ của Mỹ mà chính phủ Campuchia đã phá bỏ vào cuối năm ngoái.
Hình ảnh được AMTI, một phần của Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS), công bố trước đây cho thấy tòa nhà Trụ sở Chiến thuật của Ủy ban An ninh Hàng hải Quốc gia do Mỹ xây dựng đã bị phá bỏ vào tháng 9 năm ngoái.
Một công trình khác do Mỹ xây dựng, cơ sở bảo dưỡng Thuyền bơm hơi cứng và một cầu tàu gần đó, đã bị phá bỏ vào tháng 10.
Ảnh Ream chụp ngày 19 tháng 12 năm 2020, sau khi các cơ sở do Mỹ tài trợ bị phá bỏ. Sáng kiến Minh bạch Hàng hải Châu Á-CSIS / Maxar |
Việc phá dỡ và xây dựng đang diễn ra làm dấy lên lo ngại về một thỏa thuận bí mật được Campuchia và Trung Quốc ký vào năm 2019 cho phép Bắc Kinh đồn trú quân nhân, lưu trữ vũ khí và cập cảng tàu chiến tại Ream trong nhiều thập kỷ. Vụ này lần đầu tiên được tờ The Wall Street Journal của Mỹ loan tin.
Các quan chức Campuchia, bao gồm cả Thủ tướng Hun Sen, đã nhiều lần nói không tồn tại một thỏa thuận như vậy.
Vào tháng 10 năm ngoái, Phó đô đốc Vann Bunlieng, Phó tư lệnh kiêm Tổng tham mưu trưởng hải quân Campuchia, cho biết một kế hoạch mở rộng do Trung Quốc hậu thuẫn tại Ream đang được tiến hành, với kế hoạch bao gồm nạo vét để làm sâu thêm vùng nước xung quanh căn cứ, nơi hiện chỉ có thể tiếp nhận các tàu nhỏ chẳng hạn như tàu tuần tra.
"Chính phủ Trung Quốc giúp chúng tôi xây dựng cảng và cơ sở sửa chữa cho các tàu của chúng tôi", Phó đô đốc Bunlieng nói với Nikkei Asia, đồng thời bác bỏ các thông tin cho rằng quân đội Trung Quốc sẽ sử dụng căn cứ này.
Ream vào ngày 23 tháng 7 năm 2020, với các cơ sở do Mỹ tài trợ vẫn còn nguyên. Sáng kiến Minh bạch Hàng hải Châu Á / Maxar |
Các quan chức Campuchia cho biết sở chỉ huy chiến thuật đã được di dời một phần để nó có thể mở rộng.
Bộ trưởng Quốc phòng Campuchia cũng nói hồi tháng 10 năm ngoái rằng cơ sở bảo dưỡng thuyền, được hoàn thành vào năm 2017, đã được chuyển đến một địa điểm khác vì "Chúng tôi không thể giữ nó nữa, và tòa nhà đã cũ."
“Tốc độ xây dựng chóng mặt ở Ream, sự thiếu minh bạch và những lời giải thích thay đổi từ các quan chức Campuchia tiếp tục làm dấy lên nghi ngờ rằng những nâng cấp ở đó nhằm phục vụ lợi ích của Trung Quốc cũng như của Campuchia”, ATMI nói trong báo cáo của mình.
Các tòa nhà mới được hoàn thành vài ngày trước khi Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ Wendy Sherman đến Campuchia trong chuyến công du cấp cao đầu tiên của chính quyền Biden tới khu vực.
Trong một tuyên bố về chuyến thăm, Bộ Ngoại giao Mỹ nói bà Sherman "bày tỏ quan ngại nghiêm trọng" về việc Trung Quốc "hiện diện quân sự và xây dựng các cơ sở tại Căn cứ Hải quân Ream."
Bà Sherman "tìm cách làm rõ về việc phá dỡ hai tòa nhà do Mỹ tài trợ tại Ream mà không thông báo hoặc giải thích và nhận thấy rằng một căn cứ quân sự của [Trung Quốc] ở Campuchia sẽ phá hoại chủ quyền của nước này, đe dọa an ninh khu vực và tác động tiêu cực đến quan hệ Mỹ-Campuchia", bộ Ngoại giao Mỹ nói.
Trước đây, phía Mỹ đã hỏi về sự hiện diện của Trung Quốc tại Ream. Ông Hun Sen cho biết vào năm 2018 rằng Phó Tổng thống Mỹ khi đó là Mike Pence đã gửi cho nhà lãnh đạo Campuchia một bức thư "liên quan đến lo ngại rằng sẽ có một căn cứ hải quân của Trung Quốc ở Campuchia."
Ông Hun Sen bác bỏ những lo ngại đó, với lý do hiến pháp nước này cấm hiện diện quân sự nước ngoài. Bộ Quốc phòng Mỹ lại nêu vấn đề này vào tháng 6 năm 2019, sau khi Campuchia bất ngờ từ chối sự giúp đỡ của Mỹ để sửa chữa các cơ sở tại Ream.
Lầu Năm Góc John Supple nói với Insider hôm thứ Hai rằng Bộ Quốc phòng Mỹ "chắc chắn biết" về công việc đang diễn ra tại Ream và nhắc lại những lo ngại mà bà Sherman đã chuyển tới các quan chức Campuchia.
"Mỹ có những lo ngại nghiêm trọng về sự hiện diện quân sự của Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa và việc xây dựng các cơ sở tại Căn cứ Hải quân Ream", ông Supple nói. "Chúng tôi khuyến khích ban lãnh đạo Campuchia duy trì chính sách đối ngoại độc lập và cân bằng, vì lợi ích tốt nhất của người dân Campuchia."