Đền Bảo Hà (xã Bảo Hà, huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai) được xếp hạng Khu di tích lịch sử - văn hóa quốc gia từ năm 1997. Lễ hội truyền thống đền Bảo Hà được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia từ năm 2016.

Tương truyền vào cuối đời Lê (niên hiệu Cảnh Hưng 1740-1768) khắp vùng Quy Hóa, nhất là châu Thủy Vĩ và châu Văn Bàn luôn bị giặc phương Bắc tràn sang cướp phá. Trước tình hình đó, triều đình cử vị tướng thứ Bảy họ Nguyễn lên trấn thủ vùng biên ải, đánh đuổi quân giặc, giải phóng châu Văn Bàn, Thủy Vĩ, củng cố và xây dựng Bảo Hà thành căn cứ lớn. Sau này, trong một trận chiến không cân sức, ông đã anh dũng hi sinh vào ngày 17/7 Âm lịch.

Kỳ lạ thay, khi ông bị giặc sát hại thì bầu trời gió mây vần vũ, kết lại thành hình thần mã, từ thi thể ông phát ra một đạo hào quang. Thi thể ông xuôi theo sông Hồng trôi đến địa phận Bảo Hà thì dừng lại, bầu trời bỗng quang đãng, mây ngũ sắc kết hình tứ linh chầu hộ. Nhân dân vùng đất Bảo Hà thương tiếc đưa xác ông lên chôn cất và lập miếu thờ và từ đó đến nay, đền Bảo Hà là nơi thờ chính danh tướng Hoàng Bảy. Các triều vua Minh Mệnh, Thiệu Trị đã tặng ông danh hiệu Trấn an hiển liệt. Các triều vua nhà Nguyễn, ông được sắc phong là “Thần vệ quốc”và Nhân dân tôn sùng ông, tôn ông là là Đức Thánh Hoàng Bảy, một trong 10 vị tướng quân của Vua cha Bát Hải Động Đình giáng trần.