Tránh quy định mơ hồ
Ông Phạm Trọng Nhân nêu, nhiều chế định của dự luật khá mơ hồ có thể trở thành vòng kiềm toả áp lên tư duy sáng tạo của người làm phim. Đại biểu đoàn Bình Dương thống kê, dự luật có đến 17 điểm quy định các nội dung và hành vi bị nghiêm cấm. Điều đáng nói, nhiều điểm cấm trong dự thảo lại khá mơ hồ với tầm bao quát rộng mà khi áp dụng có lẽ sẽ trói buộc sự sáng tạo.
Ông Nhân cũng đặt vấn đề cần phải minh định, tránh sự cảm tính, chủ quan của cơ quan có thẩm quyền khi cầm cân nảy mực trong các khâu xét duyệt đối với các thuật ngữ như “làm tổn hại đến các giá trị văn hóa”, “truyền bá tệ nạn xã hội”, “phá hoại truyền thống văn hóa, đạo đức xã hội”.
 |
Đại biểu Quốc hội Phạm Trọng Nhân |
Dường như “sợi dây kiểm duyệt đang bị kéo căng” giữa nhà quản lý và người làm điện ảnh, tiếng nói giữa hai chủ thể dường như chưa tìm được điểm tiệm cận, ông Nhân nêu. Nhiều đạo diễn thở than rằng luôn sống trong sự lo âu, thấp thỏm khi đem phim đi thẩm định và xin cấp phép phổ biến. Điện ảnh Việt Nam rất cần những cuộc thảo luận cởi mở, lắng nghe lẫn nhau. Suy cho cùng, sự phát triển của ngành điện ảnh, sự dung hòa giữa nhà quản lý và nghệ sĩ mới là mục tiêu hàng đầu của dự luật này.
Liên quan tới các hành vị bị nghiêm cấm trong hoạt động điện ảnh, ông Tô Văn Tám (Kon Tum) tán thành 12 nội dung cấm, tuy nhiên cần làm rõ thêm một số điểm.
“Một là trong các hành vi đã quy định có những hành vi còn mang tính định tính, chưa lượng hóa được cụ thể thì sẽ khó khi xử lý. Ví như hành vi xúc phạm đến nhân phẩm con người, xúc phạm uy tín của cơ quan, tổ chức, danh dự, nhân phẩm cá nhân. Những hành vi này ở mức nào thì mới xử lý? Mặt khác, việc xử lý hành vi này còn liên quan đến việc yêu cầu xử lý của các cơ quan, tổ chức và cá nhân trước tòa án nữa. Hai là, nếu có phim mà nội dung không vi phạm 12 quy định trên nhưng lại cổ súy cho lối sống ích kỷ, buông thả, thực dụng, vô cảm, vô trách nhiệm với lịch sử, với xã hội thì sẽ thế nào?”, đại biểu Tô Văn Tám đặt vấn đề.
Đề xuất có phim cấm khán giả dưới 21 tuổi
Câu chuyện thẩm định phim, phổ biến phim trên không gian mạng nhận được nhiều ý kiến đóng góp. Đại biểu Nguyễn Văn Cảnh (Bình Định) đồng tình việc ưu tiên hậu kiểm đối với phim phổ biến trên không gian mạng do số lượng phim quá nhiều.
“Vấn đề tôi phân vân là làm sao kiểm soát để trẻ em xem phim trên không gian mạng phù hợp với độ tuổi. Quyền lợi đi liền với trách nhiệm. Theo tôi, nếu tổ chức phổ biến phim trên không gian mạng có thiết lập hệ thống kiểm soát trẻ em-người lớn quản lý được phim nào trẻ em được xem phù hợp với lứa tuổi-thì được áp dụng ưu tiên hậu kiểm. Tổ chức nào chưa có hệ thống kiểm soát trẻ em thì áp dụng tiền kiểm”, ông Cảnh nói.
Ông Cảnh còn đề nghị bổ sung thêm nhóm T.21, tức phim phổ biến đến người xem từ 21 tuổi trở lên. “Việc phân thêm loại phim T.21 sẽ tạo điều kiện để các nhà làm phim khai thác ý tưởng rộng hơn để phát triển thị trường phim trong nước và xuất khẩu, số lượng phim nhập khẩu được phép chiếu cũng nhiều hơn, người từ 21 tuổi trở lên được tiếp cận nhiều hơn các giá trị của phim thế giới”, ông Cảnh nói.
Đồng quan điểm, bà Hà Ánh Phượng (Phú Thọ) cho rằng cần thêm mức độ phân loại độ tuổi thay vì mức gọi trần C18 (cấm khán giả dưới 18 tuổi). “Phim chỉ phù hợp với khán giả trên 18 tuổi theo quy định tại dự thảo luật tạo điều kiện một số bộ phim không bị cấm chiếu hoàn toàn, có thể được phổ biến trong phạm vi hẹp và phù hợp hơn như độ tuổi 21 trở lên. Điều này cũng tránh sự xung đột trong thụ hưởng tác phẩm, bởi một số bộ phim ở nước ngoài có thể hợp với tuổi 18 ở các nước phương Tây nhưng chưa phù hợp với tuổi 18 theo nền văn hóa trong nước”, bà Phượng phân tích.
Bộ trưởng VHTTDL Nguyễn Văn Hùng tiếp thu, giải trình sau khi lắng nghe các ý kiến đóng góp. Liên quan tới thẩm quyền cấp phép và phân loại phim được nhiều đại biểu góp ý, Bộ trưởng Hùng nêu tinh thần kế thừa những nội dung của luật hiện hành, cân nhắc các ý kiến để đưa vào dự luật.
“Chúng tôi đề xuất trong dự thảo đó là kết hợp về việc phân loại phim và giao trách nhiệm cho các cơ quan phát hành, sản xuất phim phải chịu trách nhiệm cung cấp các nội dung thiết kế và theo hướng hậu kiểm trước, sau đó xem xét để chúng ta phổ biến phim trên không gian mạng”, ông Hùng phát biểu.
Đề xuất thêm quy định về đạo đức của diễn viên
Đại biểu Phạm Thúy Chinh (đoàn Hà Giang) đánh giá, điện ảnh là một ngành kinh tế là sản phẩm của công nghiệp, nhưng cũng là sản phẩm văn hóa đặc thù. Diễn viên điện ảnh là người làm văn hóa, người của công chúng, có sức ảnh hưởng rộng nên phải chú trọng xây dựng hình ảnh, hành vi phù hợp với pháp luật và đạo đức xã hội. Vì vậy, bà Chinh đề nghị bổ sung quy định quyền, nghĩa vụ của diễn viên điện ảnh trong dự thảo luật. Diễn viên điện ảnh phải chấp hành những quy định pháp luật và chuẩn mực nghề nghiệp, có nghĩa vụ xây dựng hình ảnh, đảm bảo thuần phong mỹ tục khi tham gia sản xuất, phát hành phổ biến phim.
Trong khi đó, đại biểu Mai Thị Phương Hoa (đoàn Nam Định) cho rằng, luật cần cấm những hành vi kích động bạo lực, hành vi tội ác bằng việc thể hiện chi tiết cách thức thực hiện, hình ảnh, âm thanh lời thoại trong phim, nhưng phải trừ những trường hợp nội dung đó thể hiện không quá phản cảm và nhằm lên án tội ác. Bà cũng đề xuất hạn chế hình ảnh “soái ca” trên màn ảnh, nhất là những người thành đạt, thần tượng của giới trẻ nhưng lại có những hành động tiêu cực trên phim ảnh.
