Bản báo cáo thành tích của một cơ sở đoàn thể trong nhiệm kỳ vừa qua rất hoành tráng trên tất cả các lĩnh vực: giáo dục, văn hóa, kinh tế, xã hội, xóa đói giảm nghèo…
Trong đó nổi bật là các thành về bồi dưỡng học sinh giỏi, học sinh thi đậu vào đại học, chuyển đổi cơ cấu kinh tế, vốn giải ngân của ngân hàng chính sách xã hội, số ngày công của nông dân làm thủy lợi…
Các thành tích ấy cũng được “khai thác” triệt để trong các bản báo cáo của các cấp các ngành. Ai cũng mặc nhiên coi đó là thành tích của mình, còn những tồn tại, yếu kém hoặc là không được nói đến, hoặc được giải thích là do “trách nhiệm chung”, không phải là của mình.
Chuyện thành tích về học sinh giỏi, thi tuyển vào đại học là công lao của các nhà trường, cụ thể là của học sinh và giáo viên; sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế là do những cố gắng của chính quyền địa phương các cấp và sự nỗ lực, trăn trở đổ mồ hôi sôi nước mắt của người dân, đâu phải thành tích riêng của đoàn thể đó.
Các hiệu trưởng trường phổ thông trong báo cáo chỉ thiên về thành tích và nguyên nhân của những thành tích đó là do công lao của Ban giám hiệu; nhưng các khuyết điểm, yếu kém bị lờ đi hoặc là “đá bóng” trách nhiệm sang người khác hay bộ phận khác.
Vì nếu nói đến những điều đó nghĩa là nói đến sự yếu kém của Ban giám hiệu. Đến khi có những sự việc vỡ lở ra mới biết từ trước đến nay người ta quen “đi tàu bay giấy”.
Cách ứng xử theo kiểu “chiếc bánh” và “quả bóng” phổ biến đến mức hình thành một quan niệm: Nếu như cơ quan đơn vị có thành tích thì “công đầu” dĩ nhiên thuộc về thủ trưởng, còn nếu như sai phạm thì chỉ xảy ra ở một bộ phận nào đó, do những cá nhân cụ thể chịu trách nhiệm!
Hiện nay, một số địa phương có thành tích giáo dục quá ảm đạm, người ta lại đổ lỗi cho học sinh và phụ huynh, còn trách nhiệm của các cơ quan quản lý giáo dục hầu như không được nói đến.
Các cuộc thi “tìm hiểu” thường được tổ chức theo kiểu ép buộc cho có bài để lấy thành tích; một số địa phương mặc nhiên coi số tiền người tham gia giao thông vi phạm luật (do CSGT lập biên bản) nộp vào kho bạc là thành tích!
Quen với cách ứng xử nấp sau tấm bình phong của những thành tích tưởng tượng, không dám nhận trách nhiệm, không dám nhìn thẳng vào sự thật sẽ khiến cho những yếu kém, sai lầm ngày càng trở nên trầm trọng.
Đó thực chất là lối sống cầu lợi kể công, thiếu trung thực, thiếu dũng khí, hoàn toàn xa lạ với đạo đức cách mạng.
Quốc Chiến
(Đức Thọ, Hà Tĩnh)
