 |
Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi và Thủ tướng Canada Justin Trudeau tại thượng đỉnh G20 ngày 9/9. (Ảnh: Reuters) |
Mỹ và một số quốc gia khác đang muốn lôi kéo Ấn Độ làm đối trọng với Trung Quốc. Việc Thủ tướng Canada Justin Trudeau đưa ra cáo buộc này chỉ vài ngày sau khi New Delhi tổ chức Hội nghị thượng đỉnh G20 cũng đẩy các nước phương Tây vào thế khó xử.
“Ấn Độ là một quốc gia quan trọng trong tính toán của phương Tây để cân bằng với Trung Quốc, còn Canada thì không phải”, bà Stephanie Carvin, giáo sư về quan hệ quốc tế tại ĐH Carleton ở Ottawa, đánh giá.
“Điều này thực sự khiến Canada lạc lõng so với các quốc gia phương Tây khác”, bà Carvin nói.
Đầu tuần này, Thủ tướng Trudeau cho biết Canada đang “tích cực làm rõ những cáo buộc đáng tin cậy” rằng các đặc vụ Ấn Độ có thể liên quan đến vụ bắn chết công dân Canada gốc Ấn Độ Hardeep Singh Nijjar hồi tháng 6.
Thời điểm đó, Ottawa đã thảo luận về vấn đề này với các đồng minh chủ chốt như liên minh tình báo Ngũ nhãn, bao gồm Mỹ, Anh, Úc và New Zealand.
Kết quả cho đến nay có vẻ không được như Canada mong đợi. Tuyên bố của Ngoại trưởng Anh James Cleverly thúc giục hợp tác điều tra, nhưng không nhắc tên Ấn Độ. London cho biết các cuộc đàm phán thương mại song phương với New Delhi vẫn diễn ra như kế hoạch.
Anh có vẻ đang ở thế khó, khi một bên phải ủng hộ Canada một bên phải giữ Ấn Độ - quốc gia đông dân nhất nhì thế giới mà London có như một đối tác thương mại thương mại và một đồng minh để có thể đối phó với Trung Quốc, Chietigj Bajpaee, một chuyên gia Ấn Độ tại viện nghiên cứu Chatham House ở London, cho biết.
“Khi chưa có bằng chứng chắc chắn về sự liên quan của Ấn Độ, tôi nghĩ phản ứng của Anh vẫn sẽ nhẹ nhàng”, ông Bajpaee nói. Nhà nghiên cứu này cho rằng thỏa thuận tự do thương mại ký sẽ trở thành “chiến thắng chính trị lớn” đối với cả New Delhi và London.
Cố vấn an ninh quốc gia Mỹ John Kirby bày tỏ “quan ngại sâu sắc” và thúc giục Ấn Độ hợp tác điều tra. New Delhi gạt bỏ cáo buộc liên quan đến vụ ám sát.
Báo Washington Post có bài viết nói rằng ông Trudeau vận động các đồng minh ra tuyên bố chung để lên án Ấn Độ tại thượng đỉnh G20 ở New Delhi tuần trước, nhưng Mỹ và các nước khác gạt bỏ.
“Bất kỳ bài báo nào nói rằng chúng tôi từ chối Canada theo bất kỳ cách nào cũng đều là giả mạo, chúng tôi sẽ tiếp tục phối hợp và tham vấn họ về vấn đề này”, ông Kirby tuyên bố.
Phản ứng nhẹ nhàng của các đồng minh đối với cáo buộc mà ông Trudeau đưa ra tương phản với thái độ gay gắt của họ trong vụ điệp viên hai mang Nga Sergei Skripal và con gái Yulia bị đầu độc ở Anh năm 2018. Khi đó, Anh, Mỹ, Canada và một số nước khác trục xuất hơn 100 nhà ngoại giao Nga để đáp trả, dù Mátxcơva khẳng định không liên quan.
“Các đối tác Ngũ nhãn của chúng tôi lưỡng lự với việc thực sự dấn sâu vào việc này, khi lợi ích của họ là tăng cường quan hệ với Ấn Độ, trong bối cảnh tiếp tục căng thẳng với Trung Quốc”, Wesley Wark, nhà nghiên cứu công tác tại Trung tâm Đổi mới quản trị quốc tế tại Ontario, nói với Reuters
“Nó giống như một trò chờ đợi. Nếu Canada đưa ra bằng chứng chắc chắn về việc Ấn Độ liên quan đến vụ ám sát, tôi nghĩ chúng tôi sẽ nghe thấy sự ủng hộ mạnh hơn từ các đồng minh”, ông Wark nói.
Khi các đồng minh chưa sẵn sàng cho một tuyên bố chung để chỉ trích Ấn Độ, Canada có vẻ không có nhiều lựa chọn, nếu họ không thể đưa ra bằng chứng không thể chối cãi.
“Nếu chúng tôi không thể thuyết phục các đồng minh ủng hộ, một cách công khai hoặc riêng tư, Canada sẽ không thể làm được điều gì đáng kể chống lại Ấn Độ”, Richard Fadden, cựu giám đốc Cơ quan Tình báo an ninh Canada, nhận định.
Các nguồn tin từ Chính phủ Canada cho biết, họ muốn chờ thêm trước khi ra tuyên bố, nhưng họ cảm thấy cần phải hành động do sức ép từ báo chí.
