Vào cuối tháng 4, một tàu khảo sát được hộ tống bởi Hải cảnh Trung Quốc quấy rối một tàu thăm dò do tập đoàn năng lượng Petronas của Malaysia vận hành bên trong EEZ Malaysia. Sự đe dọa này diễn ra sau những đối đầu tương tự vào năm ngoái.
Điều này đã làm dấy lên lo ngại trong khu vực rằng Trung Quốc đang cố gắng phá vỡ và dần dần bóp nghẹt các hoạt động dầu khí của Malaysia trong khu vực và xóa bỏ các yêu sách lãnh thổ của họ.
Thiệt hại đối với Malaysia sẽ rất nghiêm trọng nếu Petronas phải hủy bỏ các dự án quan trọng, theo Foreign Policy.
Một cách công bằng, Trung Quốc đang thách thức Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), nơi tập hợp các quốc gia phản đối sự bành trướng của Trung Quốc.
Mỹ không có yêu sách lãnh thổ nhưng có lợi ích lâu dài đối với tự do hàng hải. Cho đến nay, phản ứng của Mỹ chủ yếu là lên án ngoại giao và tăng cường cái gọi là tự do hoạt động hàng hải của hải quân Mỹ trong vùng biển quốc tế mà Trung Quốc tuyên bố chủ quyền.
Theo Foreign Policy, các hoạt động này là cần thiết nhưng không đủ, vì chúng không có tác động rõ ràng đến hành vi của Trung Quốc cho đến nay. “Tương tự như vậy, trong khi ASEAN phản đối Bắc Kinh, tổ chức này đã mất gần 20 năm không có kết quả để cố gắng đàm phán một bộ quy tắc ứng xử ở biển Đông với Bắc Kinh”, tờ tạp chí Mỹ viết.
Nếu ASEAN có hành động tập thể, sức mạnh của Trung Quốc đối với các nước thành viên sẽ tiêu tan. Ngược lại, chiến thuật bắt nạt Bắc Kinh có hiệu quả nhất khi phân chia thành công và cô lập các nước láng giềng.
Sau khi Hải cảnh Trung Quốc đánh chìm một tàu cá Việt Nam và làm tám ngư dân bị thương vào ngày 3/4, Bộ Ngoại giao Philippines đã thực hiện bước đi hiếm hoi này. Tương tự, đã có sự khác biệt khi Việt Nam giải cứu ngư dân Philippines bị mắc kẹt năm ngoái sau khi một tàu dân quân Trung Quốc bị nghi ngờ đã chìm thuyền của họ.
Ngăn chặn Tây Thái Bình Dương biến thành một hồ nước thuộc sở hữu của Trung Quốc đòi hỏi phải hợp tác để bảo vệ các đối tác và luật pháp quốc tế. Các quốc gia hàng hải như Philippines, Việt Nam, Indonesia, Malaysia và Brunei nên tăng cường hợp tác bằng cách phối hợp các hoạt động của lực lượng bảo vệ bờ biển, tăng cường chia sẻ thông tin tình báo và đạt được thỏa thuận về cách phân định ranh giới trên biển ở Biển Đông.
