Chưa từng có làn sóng công nghệ nào tập trung lượng tài sản khổng lồ vào tay số ít người trong thời gian ngắn đến vậy. Từ Jensen Huang (Nvidia), Sam Altman (OpenAI), Satya Nadella (Microsoft) đến Mark Zuckerberg (Meta), những nhân vật này hiện thống trị top đầu danh sách giàu nhất thế giới, nắm quyền ảnh hưởng lớn trên thị trường tài chính lẫn chính trường quốc tế.
Giới đầu tư đánh giá AI không chỉ là một chu kỳ công nghệ mới, mà là nền tảng chủ đạo của nhiều thập kỷ tiếp theo.
Nvidia đang đóng vai trò then chốt trong cú bứt phá tài sản của giới tỷ phú công nghệ. Cổ phiếu hãng chip Mỹ tăng hơn gấp đôi trong năm 2025, đẩy vốn hóa vượt mốc 4.000 tỷ USD và giúp Nvidia trở thành công ty giá trị nhất thế giới. Nhờ nắm gần như độc quyền chip GPU phục vụ đào tạo và vận hành các mô hình AI lớn, tài sản của CEO Jensen Huang đã tăng lên hơn 120 tỷ USD.
Khoảng 70% năng lực tính toán cho AI toàn cầu hiện chạy trên phần cứng Nvidia, giúp công ty nắm quyền lực định giá hiếm thấy kể từ thời kỳ thống trị của Intel. Sự phụ thuộc này cũng khiến các chính phủ trên thế giới phải chạy đua đảm bảo nguồn cung chip tiên tiến, biến Nvidia thành trụ cột trong chuỗi cung ứng công nghệ toàn cầu.
Nếu Nvidia là động cơ của nền kinh tế AI, Microsoft đang trở thành “hệ điều hành” vận hành nó.
Nhờ hợp tác sâu với OpenAI, Microsoft đã tích hợp AI vào Office, Windows, Azure và nhiều nền tảng doanh nghiệp. Sự chuyển dịch này khiến cổ phiếu Microsoft tăng mạnh, kéo theo tài sản của CEO Satya Nadella tăng cao và biến Microsoft thành cổng kết nối doanh nghiệp với AI.
AI đang tái cấu trúc thị trường phần mềm toàn cầu, thay đổi cán cân giữa các nhà cung cấp truyền thống và những doanh nghiệp đi trước trong tích hợp công nghệ mới.
Lần đầu tiên trong lịch sử, tài sản khổng lồ được tạo ra chỉ trong vài năm thay vì hàng thập kỷ như các chu kỳ công nghệ trước.
Sam Altman trở thành tỷ phú sau vòng gọi vốn mới của OpenAI, còn Mark Zuckerberg phục hồi mạnh mẽ tài sản nhờ AI giúp Meta tăng trưởng trở lại sau giai đoạn sa sút với metaverse.
Những nhân vật này đang hình thành “giới quý tộc công nghệ” mới, sở hữu sức ảnh hưởng ngang ngửa các tập đoàn công nghiệp lớn của thế kỷ trước.
Cổ phiếu liên quan đến AI hiện chiếm tỷ trọng lớn trong mức tăng của thị trường chứng khoán Mỹ, liên tục kéo các chỉ số lên kỷ lục mới. Không chỉ Big Tech hưởng lợi, dòng vốn còn đổ vào các doanh nghiệp trung tâm dữ liệu, thiết kế chip, phần mềm và năng lượng phục vụ AI.
Định giá của toàn ngành bị đẩy lên mức từng bị cho là phi thực tế, nhưng nhà đầu tư vẫn tin rằng AI sẽ làm thay đổi mọi lĩnh vực kinh tế.
Trong khi Mỹ dẫn đầu làn sóng AI, châu Âu chủ yếu đứng ở vai trò người dùng thay vì nhà cung cấp nền tảng. Thiếu các tập đoàn tầm cỡ như OpenAI, Microsoft hay Nvidia, châu Âu đối mặt nguy cơ phụ thuộc sâu hơn vào hạ tầng công nghệ Mỹ.
Sự tập trung tài sản quá lớn đã thu hút sự giám sát từ giới chức Mỹ. Washington đang xem xét siết quản lý AI như một loại hạ tầng thiết yếu, đồng thời thảo luận việc đánh thuế hoặc áp dụng biện pháp chống độc quyền với các “ông lớn” công nghệ.
Trong khi đó, các tổ chức lao động lo ngại AI có thể ảnh hưởng đến việc làm của hàng triệu lao động trung lưu, tạo ra nghịch lý của cải tăng mạnh ở tầng trên, trong khi rủi ro xã hội cũng gia tăng.
Các chuyên gia dự đoán giai đoạn tiếp theo của AI sẽ chứng kiến làn sóng sáp nhập quy mô lớn, khi doanh nghiệp nhỏ khó cạnh tranh chi phí và công nghệ. Những “gã khổng lồ” công nghệ sẽ tiếp tục mở rộng sức mạnh bằng việc thâu tóm nền tảng, dữ liệu và hạ tầng.
AI được xem không chỉ là một ngành công nghiệp mới, mà đang trở thành xương sống của nền kinh tế toàn cầu trong tương lai, đồng thời đặt ra câu hỏi lớn về sự bền vững của quyền lực công nghệ tập trung trong tay số ít người.
