> Không hạn chế nhập cư bằng biện pháp hành chính
 |
| Sức ép dân số làm cho các chính sách an sinh xã hội khó thực hiện. Ảnh: Hồng Vĩnh. |
Mối lo quá tải
Theo thống kê, đến tháng 10-2011, dân số của Hà Nội gần 6,5 triệu người. Mỗi năm, Hà Nội tăng bình quân 192.000 người, trong đó tăng cơ học khoảng 63%, chủ yếu tập trung ở các quận nội thành.
Trong tham luận của mình, đại tá Nguyễn Đức Chung, Phó giám đốc Công an TP Hà Nội cho rằng, những năm gần đây, Hà Nội đang phải chịu áp lực ngày càng lớn từ những bất cập trong phát triển thủ đô.
Tình trạng dân cư đông đúc, dân số tăng cơ học hàng năm và việc không kiểm soát cũng như quản lý những người dân di cư về Hà Nội đã làm tăng sức ép về những vấn đề xã hội.
Qua 5 năm thực hiện Luật Cư trú, số người chuyển về Hà Nội làm ăn sinh sống, số lao động tự do, tạm trú, vãng lai tăng nhanh, gây sức ép rất lớn về gia tăng dân số cơ học vào thành phố.
Tại hội thảo, các nhà khoa học, quản lý đều thừa nhận việc tăng dân số cơ học hiện nay đang là mối lo đối với thủ đô. Hà Nội đang phải đối mặt với sự quá tải về cơ sở hạ tầng, dịch vụ, tình trạng ô nhiễm môi trường ngày càng trầm trọng.
“Để giải quyết cần kết hợp nhiều biện pháp, trong đó biện pháp vi mô là can thiệp đến từng công dân, tăng chất lượng cuộc sống của người dân. Nếu cứ để mật độ dân số mức 39.000 người/km2 như hiện nay thì khó đảm bảo chất lượng cuộc sống. Do vậy có thể đặt ra những điều kiện quan trọng nhất là nhà ở” - GS.TS Nguyễn Đình Cử, Viện trưởng Viện Dân số và các vấn đề xã hội, đề xuất.
Phải quản cả chất lượng dân cư
Một vấn đề đang còn nhiều ý kiến khác nhau, dự thảo Luật Thủ đô quy định về việc đăng ký thường trú ở nội thành của công dân, ngoài việc tuân thủ những quy định tại khoản 1, Điều 20 của Luật Cư trú, còn dự kiến quy định thêm điều kiện là “phải có thu nhập đảm bảo cuộc sống ổn định hoặc có việc làm ổn định nếu đang trong độ tuổi lao động”.
Theo TS. Nguyễn Minh Phong, Viện Nghiên cứu phát triển kinh tế xã hội Hà Nội, quy định về điều kiện dân cư của dự thảo Luật phù hợp với cả Luật Cư trú, Hiến pháp và quy hoạch chung Hà Nội.
Tuy nhiên, quy định còn đậm về quản lý hộ khẩu, thiên về quản lý số lượng mà chưa quản lý chất lượng dân cư, thiếu quy định khuyến khích di cư chủ động như đối với những người có đầu tư, tạo việc làm, trình độ cao, nhân tài…
Ông Nguyễn Bá Sơn, Giám đốc Sở Tư pháp Đà Nẵng, cũng cho rằng, quy định như trên là cần thiết, vì nếu không đặt ra điều kiện thì chất lượng cuộc sống của người dân có được đảm bảo phát triển? Trách nhiệm của nhà quản lý là tăng chất lượng và điều kiện sống cho dân.
“Nên có cái nhìn hài hòa khi đánh giá về điều kiện nhập cư. Nếu lo ngại các quy định sẽ hạn chế nhập cư mà bỏ các điều kiện sẽ dẫn đến quá tải. Quyền nhập cư được đảm bảo nhưng các quyền sống khác của cư dân không được đảm bảo. Đô thị là đặc thù, Hà Nội là đô thị đặc thù nên cần phải có cơ chế, chính sách đặc thù quản lý dân cư”- ông Sơn nói.
Tại hội thảo, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long cũng cho rằng quy định điều kiện nhập cư vào các quận nội đô là phù hợp với Hiến pháp, không phải hạn chế quyền nhập cư, cư trú của công dân vào thủ đô.
“Tôi cho rằng, về lâu dài cùng với những biện pháp để phát triển hạ tầng kỹ thuật cũng như hạ tầng xã hội, trong giai đoạn hiện nay cần phải áp dụng một số biện pháp hành chính mang tính chất tạm thời để quản lý tình trạng tăng dân số cơ học ở nội thành Hà Nội”.
