Việc Mỹ mở cửa bán vũ khí sát thương có phải là hướng tích cực không, thưa ông?
Điều này đúng là tích cực. Nếu không có năng lực quốc phòng cũng khó khăn, vì chúng ta đang phải dành một phần nhất định cho quốc phòng để đảm bảo vấn đề an ninh trên biển, giữ gìn môi trường hòa bình, ổn định và phát triển. Điều này có ý nghĩa chính trị quan trọng, vì độ tin cậy trong vấn đề hội nhập của ta với thế giới đạt được mức cao hơn. Khi độ tin cậy cao hơn thì các xu hướng hợp tác sẽ thuận hơn. Thực chất tiềm lực quốc phòng của ta trên biển không thiếu, nhưng điều quan trọng là sử dụng lúc nào? Có nên sử dụng không, hay dùng liệu pháp hòa bình?
Vừa qua, khi sang Việt Nam, Tổng Thư ký Liên Hiệp Quốc Ban Ki-moon có chia sẻ gì về vấn đề biển Đông?
Cũng giống như quan điểm của ta, ông Ban Ki-moon chia sẻ quan điểm, làm sao sử dụng các biện pháp hòa bình giữa các bên. Ông ấy cũng phản đối việc Trung Quốc tôn tạo, bồi đắp các bãi đá... ảnh hưởng đến lợi ích chung của các nước, vì đây là tuyến hàng hải quốc tế quan trọng.
Ông nhìn nhận như thế nào về lợi ích của Mỹ và Trung Quốc ở biển Đông?
Xu hướng của Trung Quốc là mở rộng, độc chiếm biển Đông. Tuy nhiên khu vực này không chỉ riêng các nước trong khu vực có lợi ích mà còn có cả Mỹ và các nước khác nên hết sức nhạy cảm. Lượng tàu các nước qua đây chiếm gần 50% nên nước nào cũng đều có mối quan tâm và lợi ích chung ở đây. Vì thế phải làm sao để lợi ích giữa các nước đảm bảo trong hòa bình. Nếu xảy ra xung đột thì nhiều nước thiệt hại chứ không phải riêng chúng ta. Đã ở những vùng biển quốc tế thì quyền lợi bình đẳng như nhau, không có chuyện anh to, anh bé. Xâm phạm đến chủ quyền của ta thì chúng ta bảo vệ.
Kỳ họp này Quốc hội sẽ nghe Chính phủ báo cáo về tình hình biển Đông. Theo ông, Quốc hội có cần ra nghị quyết hoặc ra thông cáo như thời điểm Trung Quốc đưa giàn khoan 981 Hải Dương ra biển Đông vào thời điểm này năm ngoái?
Nghị quyết của Quốc hội ra thì phải có quy trình, sau đó thực hiện. Nếu bây giờ ra thì không đúng quy trình, mặt khác nếu ra nghị quyết thì có thực hiện được không? Đây chính là vấn đề cần phải cân nhắc. Thông cáo thì có thể tính đến, nhưng vẫn phải chờ Quốc hội thảo luận. Tuy nhiên, theo tôi thì chưa đến mức như thế.
Nhưng cử tri băn khoăn về xu hướng quân sự hóa của Trung Quốc tại các đảo còn nghiêm trọng hơn cả vụ giàn khoan Hải Dương 981?
Điều này phải nghiên cứu thật kỹ, không khéo mình sẽ bị đứng giữa hai làn đạn. Đây là sự cạnh tranh giữa hai siêu cường. Những gì vi phạm chủ quyền, mình đấu tranh cương quyết. Vụ giàn khoan Hải Dương 981 là Trung Quốc đưa hẳn vào vùng đặc quyền kinh tế của mình rồi. Còn việc cải tạo bãi đá lại ở nơi Trung Quốc chiếm đóng, giờ tiến hành xây thêm. Nếu họ lấn sang cái mới thì dứt khoát mình không để yên được và thế giới cũng không để yên. Hai phản ứng của chúng ta khác nhau ở chỗ ấy.
Quan điểm của tôi là phải đứng trên phương diện đa phương, vì không có anh nào đứng một mình mà cũng không có anh nào cặp đôi với nhau để tồn tại, phát triển bền vững cả. Lợi ích ở đây là lợi ích chung.
Cảm ơn ông!
