Cục trưởng Đường bộ Nguyễn Xuân Cường cho rằng, việc giải quyết vướng mắc về thu phí tại dự án BOT Quốc lộ 51 thường xuyên được cơ quan này báo cáo đẩy đủ, xin ý kiến Bộ GTVT. Cùng đó, từ năm 2019 tới nay, Cục Đường bộ đã có 18 phiên đàm phán với nhà đầu tư, doanh nghiệp dự án, các ngân hàng tài trợ vốn cho dự án để giải quyết các vướng mắc phát sinh và điều chỉnh thời gian thu phí tạo lợi nhuận theo hợp đồng dự án.
Sau khi Cục Đường bộ có thông báo dừng thu phí BOT Quốc lộ 51 từ ngày 17/12/2022, Bộ GTVT đã có chỉ đạo, nên việc dừng thu phí tạm hoãn và Cục Đường bộ tiếp tục đàm phán với nhà đầu tư. Các bên đã rà soát thông số tài chính, so sánh phương án tạo lợi nhuận để chọn tính toán hợp lý, theo quy định để xác định thời điểm kết thúc thu phí thu hồi vốn dự án.
“Các vướng mắc của dự án rất phức tạp, chưa có quy định tại hợp đồng và quy định pháp luật, vượt quá thẩm quyền của cơ quan được ủy quyền ký kết hợp đồng (vượt thẩm quyền Cục Đường bộ - PV). Với vai trò là cơ quan được ủy quyền ký kết hợp đồng, để đảm bảo đúng thẩm quyền, thống nhất trong chỉ đạo, đúng quy định, tránh việc thu phí vượt thời gian, tuyệt đối không để xảy ra trục lợi chính sách và hạn chế thấp nhất tình trạng khiếu kiện có thể xảy ra, hài hoà lợi ích các bên, trong 1 tháng qua, Cục Đường bộ đã có 4 văn bản báo cáo và xin ý kiến chỉ đạo của Bộ GTVT”, ông Cường thông tin.
Việc Cục Đường bộ phải báo cáo, xin ý kiến chỉ đạo về các nội dung vướng mắc và ngày tạm dừng thu của dự án BOT Quốc lộ 51 do Bộ GTVT là cơ quan phê duyệt dự án, cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
Cục trưởng Đường bộ Nguyễn Xuân Cường liệt kê hàng loạt văn bản chỉ đạo, báo cáo để khẳng định đã thực hiện đúng chỉ đạo của Bộ GTVT.
Cụ thể, chiều 7/1 Cục Đường bộ nhận được văn bản chỉ đạo của Bộ GTVT, chiều 9/1 Cục đã có văn bản báo cáo Bộ GTVT dự kiến tạm dừng thu phí BOT Quốc lộ 51 từ ngày 13/1 và đồng thời thông báo thời gian dừng thu phí này tới các chủ thể liên quan.
Đúng 7h ngày 13/1/2023, nhà đầu tư, doanh nghiệp dự án (Công ty CP Đường cao tốc Biên Hòa – Vũng Tàu) đã tạm dừng thu phí tại các trạm thu phí thuộc dự án BOT Quốc lộ 51. Việc tạm dừng thu phí đã được Khu Quản lý đường bộ IV giám sát thực hiện.
“Như vậy, Cục Đường bộ Việt Nam đã thực hiện các chỉ đạo của Bộ GTVT đúng quy định và kịp thời”, ông Cường khẳng định.
 |
Quốc lộ 51 đã dừng thu phí từ ngày 13/1/2023. |
Khẳng định mình làm đúng của Cục Đường bộ được đưa ra sau khi cơ quan này quyết định tạm dừng thu phí BOT Quốc lộ 51 từ ngày 13/1, ngay sau đó Bộ GTVT có văn bản chỉ đạo Cục Đường bộ phải làm đúng quy định, theo thẩm quyền, giải quyết triệt để vướng mắc, tồn tại. Bên cạnh đó, nhà đầu tư cũng có văn bản “kêu cứu” tới nhiều nơi vì cho rằng bị “xử ép”.
Lãnh đạo Bộ GTVT cho rằng, các vấn đề liên quan tới thu phí BOT Quốc lộ 51 đã được bộ này tổ chức nhiều cuộc họp, nhiều văn bản chỉ đạo giải quyết. Thẩm quyền quyết định dừng thu phí được giao cho Cục Đường bộ, nhưng tới nay các vấn đề vướng mắc vẫn chưa được giải quyết dứt điểm. Do đó, Bộ GTVT chỉ đạo Cục Đường bộ khẩn trương thực hiện theo ý kiến chỉ đạo của bộ tại các văn bản trước.
Về dừng thu phí dự án, Bộ GTVT cho biết theo quy định hiện hành, thẩm quyền thuộc Cục Đường bộ. “Vì vậy, trên cơ sở kết quả tính toán xác định thời điểm kết thúc thu phí dự án, Cục Đường bộ quyết định việc tạm dừng, dừng thu phí dự án theo thẩm quyền; đảm bảo đầy đủ tính pháp lý, đúng quy định, tránh việc doanh nghiệp dự án thu phí vượt quá thời gian”, ông Tuấn chỉ đạo.
Việc dừng thu phí thu hồi vốn dự án BOT Quốc lộ 51 đoạn Biên Hoà - Vũng Tàu đã và đang gây ra nhiều tranh luận, khi có sự khác biệt giữa thực tế doanh thu và hợp đồng dự án. Theo hợp đồng BOT, nhà đầu tư có 4 năm thu phí tạo lợi nhuận với thời hạn thu phí kéo dài tới năm 2030. Cục Đường bộ có 2 lần quyết định dừng thu phí, mỗi lần nhà đầu tư đều phản đối quyết liệt.
Thậm chí, lãnh đạo Cục Đường bộ còn phải nói rằng, với quyết định dừng thu phí BOT Quốc lộ 51, cơ quan này như “đi giữa 2 làn đạn”. Vì nếu để thu phí vượt thời gian, vượt tổng mức đầu tư và lợi nhuận định mức nguy cơ sẽ vi phạm pháp luật, nhưng nếu dừng thu phí khi chưa đảm bảo quyền lợi nhà đầu tư theo hợp đồng nguy cơ cục sẽ bị kiện.
Quốc lộ 51 là tuyến đường huyết mạch kết nối TPHCM - Đồng Nai - Vũng Tàu. Dự án BOT mở rộng quốc lộ 51 có chiều dài 72,7 km, tổng mức đầu tư được duyệt 3.970 tỷ đồng.
Dự án đưa vào khai thác từ tháng 4/2013, thời gian thu phí theo hợp đồng là 12,5 năm (gồm 4 năm thu phí tạo lợi nhuận), kết thúc vào năm 2030.
Tuy nhiên, nhờ lưu lượng phương tiện vượt nhiều lần so với dự tính ban đầu khi đầu tư, nên số thu phí hoàn vốn thực tế lớn hơn nhiều tính toán. Cụ thể như năm 2020, dù ảnh hưởng dịch COVID-19, BOT quốc lộ 51 với 3 trạm thu phí, vẫn đạt tổng thu phí hơn 782 tỷ đồng, đứng thứ 2 về doanh thu BOT trên cả nước (chỉ sau cao tốc Hà Nội - Hải Phòng).
