Xin Phó Thủ tướng cho biết đánh giá của mình về quan hệ hợp tác giữa hai nước kể từ khi thiết lập quan hệ chính thức, đặc biệt là hợp tác kinh tế?
Quan hệ ngoại giao giữa Việt Nam và Mỹ được thiết lập ngày 12/7/1995. 10 năm chưa phải là dài, nhưng trong quãng thời gian đó, quan hệ giữa 2 nước ngày càng được cải thiện và có sự phát triển đáng khích lệ.
Từ sự hợp tác ban đầu còn nhỏ lẻ, bó hẹp trong vấn đề nhân đạo, quan hệ 2 nước đã mở rộng sang các lĩnh vực chính trị, kinh tế, giáo dục, y tế, khoa học - công nghệ... và cả những lĩnh vực chưa từng có trong lịch sử quan hệ hai nước, như tiếp xúc quốc phòng, chống khủng bố, ma túy, tội phạm xuyên quốc gia...
Gần đây, hai bên đang trao đổi những biện pháp nhằm đưa quan hệ lên bước phát triển mới, hướng tới xây dựng mối quan hệ hợp tác ổn định và lâu dài.
Trong quan hệ 2 nước, hợp tác kinh tế, thương mại luôn là lĩnh vực trọng tâm và cũng là lĩnh vực đạt nhiều kết quả tích cực nhất. Hiệp định Thương mại Việt - Mỹ được ký kết vào tháng 7/2000 và có hiệu lực vào tháng 12/2001 đã tạo cơ sở pháp lý quan trọng cho việc thúc đẩy quan hệ hợp tác kinh tế - thương mại và đầu tư giữa hai nước.
Ngoài ra, hai bên đã ký một loạt thỏa thuận và hiệp định kinh tế như Hiệp định Dệt may (2003), Hiệp định Hàng không (2003), Thư Thỏa thuận về Sáng kiến cạnh tranh Việt Nam, Thỏa thuận về hệ thống cấp visa điện tử cho hàng dệt may xuất khẩu sang Mỹ... và đang trao đổi, đàm phán tiến tới ký kết Hiệp định khung về Hợp tác kinh tế - kỹ thuật, Hiệp định Hàng hải, Bản ghi nhớ về Hợp tác nông nghiệp...
Kết quả hợp tác kinh tế, thương mại giữa hai nước trong thời gian qua thật đáng khích lệ. Kim ngạch buôn bán 2 chiều đạt khoảng 6 tỷ USD năm 2004, tăng gấp hơn 4 lần so với năm 2001, khi Hiệp định Thương mại song phương chưa có hiệu lực.
Về đầu tư, cho đến nay, Mỹ đã có 248 dự án tại Việt Nam với tổng trị giá khoảng 2 tỷ USD, trong đó 209 dự án trị giá 1,3 tỷ USD đang còn hiệu lực. Nếu tính cả đầu tư của các Cty Mỹ qua nước thứ ba thì con số này đạt khoảng 2,6 tỷ USD. Tuy nhiên, với tiềm năng của hai bên, tôi hy vọng những con số này sẽ tiếp tục tăng mạnh trong thời gian tới.
Để nâng quan hệ hai nước lên một quy mô mới cho tương xứng với tiềm năng và xây dựng một khuôn khổ quan hệ lâu dài hơn như mong muốn của cả hai bên, Chính phủ hai nước đã và sẽ triển khai những biện pháp quan trọng nào?
Như tôi đã đề cập ở trên, quan hệ hai nước đã đạt được những bước phát triển nhất định, nhưng vẫn chưa tương xứng với tiềm năng hai nước.
Vì vậy, trong thời gian tới, Chính phủ 2 nước cần tiếp tục khuyến khích việc trao đổi các đoàn đại biểu chính quyền, quốc hội; nâng cấp các cuộc đối thoại về các vấn đề hai bên cùng quan tâm.
Thực hiện tốt các hiệp định, thỏa thuận kinh tế đã có và tiến tới hoàn tất việc ký kết thêm một số hiệp định mới, cũng như kết thúc đàm phán song phương với Mỹ về việc Việt Nam gia nhập WTO.
Tiếp tục mở rộng hợp tác trên các lĩnh vực chuyên ngành, nhân đạo, song song với việc tăng cường hơn nữa sự trao đổi về văn hóa, quan hệ giữa nhân dân hai nước.
Đặc biệt, năm nay, hai bên sẽ có nhiều hoạt động thiết thực để kỷ niệm mười năm ngày thiết lập quan hệ ngoại giao, một sự kiện lớn có tính bước ngoặt trong quan hệ hai nước.
Phó Thủ tướng đánh giá như thế nào về tiềm năng phát triển quan hệ hợp tác kinh tế, thương mại và đầu tư với Mỹ? Trong khi là bạn hàng lớn nhất của Việt Nam thì Mỹ hiện chỉ đứng ở vị trí thứ 11 trong số các nước, vùng lãnh thổ đầu tư vào Việt Nam, vậy thời gian tới cần có những giải pháp gì lớn từ 2 phía để tăng cường thu hút đầu tư của Mỹ vào Việt Nam?
Sau khi ký Hiệp định Thương mại song phương, Mỹ đã trở thành bạn hàng số 1 của Việt Nam về thương mại, song đầu tư của Mỹ vào Việt Nam còn rất khiêm tốn.
Việc Hoa Kỳ hiện đứng thứ 11 trong số các nhà đầu tư nước ngoài vào Việt Nam không phản ánh đúng tiềm năng của các nhà đầu tư Mỹ. Tôi cho rằng, Việt Nam và Mỹ có tiềm năng lớn, thậm chí là rất lớn, để phát triển quan hệ hợp tác kinh tế, thương mại và đầu tư.
Theo tôi, để tăng cường thu hút đầu tư của Mỹ vào Việt Nam trong thời gian tới, có một số việc phải làm.
Thứ nhất, về phía Việt Nam, chúng ta cần vừa đẩy mạnh công tác xúc tiến đầu tư ở Mỹ, vừa tiếp tục cải thiện môi trường đầu tư thuận lợi thông qua việc nhanh chóng hoàn thiện hệ thống pháp luật, đáp ứng các tiêu chuẩn và cam kết quốc tế, bảo đảm tính minh bạch, quyền sở hữu trí tuệ...
Việc chúng ta tích cực chuẩn bị gia nhập WTO và thực hiện tốt những cam kết quốc tế trong quá trình hội nhập sẽ tạo lòng tin cho các nhà đầu tư.
Thứ hai, các nhà hoạch định chính sách của cả hai nước cần tăng cường trao đổi, tiếp xúc nhằm tìm ra các giải pháp tháo gỡ vướng mắc trong việc thực hiện các dự án đang triển khai và xúc tiến các dự án trong các lĩnh vực mà hai bên có nhiều tiềm năng.
Thứ ba, hai bên cần tạo điều kiện thuận lợi hơn nữa cho cộng đồng doanh nghiệp trao đổi, tiếp xúc nhằm thúc đẩy quá trình giao thương và đầu tư trực tiếp.
Nếu làm được như vậy, tôi cho rằng, vốn đầu tư của các công ty Mỹ vào Việt Nam sẽ tăng lên đáng kể trong thời gian tới.
