Người đứng đầu Bộ GTVT phải ban hành chỉ thị sau khi nhiều nhân viên hàng không kỹ thuật cao của VNA xin nghỉ việc để sang làm việc tại hãng hàng không khác. Các nhân viên này bao gồm cả phi công, điều hành khai thác bay và bộ phận bảo dưỡng tàu bay.
Đây là câu chuyện âm ỉ từ nhiều năm qua, nay đang trở thành hiện thực sau khi hàng loạt phi công của Vietnam Airlines nộp đơn xin nghỉ việc.
Nguyên nhân chính của quyết định ra đi hàng loạt vẫn là vấn đề lương bổng chênh lệnh giữa phi công VN và phi công quốc tịch nước ngoài do Vietnam Airlines đang thuê.
Lương trung bình của phi công Việt Nam hiện nay tùy thuộc vào chức danh, vị trí và loại máy bay phi công đang điều khiển, tính ra trung bình khoảng 80 triệu đồng mỗi tháng. Trong khi Vietnam Airlines đang trả lương cho phi công nước ngoài xê xích từ 8.000-13.000 USD (khoảng hơn 160-260 triệu đồng).
Ở Vietnam Airlines, chủ tịch HĐTV và tổng giám đốc đang hưởng mức lương xê xích từ 45-50 triệu đồng. Mỗi năm tùy theo hiệu quả kinh doanh, người làm việc cho Vietnam Airlines được hưởng từ 15-18 tháng lương.
Sự chênh lệch giữa lương phi công “nội” và phi công “ngoại” khiến nhiều phi công ở Đoàn bay 919 lên tiếng phản ứng. Cách đây 4 năm, phi công Đoàn bay 919 đã yêu cầu có cuộc họp riêng với lãnh đạo Vietnam Airlines để chất vấn về vấn đề lương bổng. Câu hỏi chính được đưa ra là: Tại sao với năng lực tương đương nhau, lương bổng của phi công Việt Nam thấp hơn quá nhiều so với phi công thuê từ nước ngoài.
Lời giải đáp được lãnh đạo Vietnam Airlines đưa ra là “thuê phi công nước ngoài, chúng tôi không phải tốn chi phí đào tạo”.
Chi phí đào tạo một phi công căn bản được biết lên đến 2,5 tỉ đồng, sau đó, người phi công này còn phải bay thực tế nhiều ngàn giờ nữa mới có thể trở thành cơ phó hay cơ trưởng, trong đó có một thời gian đi học ở nước ngoài. Chưa kể trong quá trình làm việc, Vietnam Airlines còn phải tổ chức các khóa học đào tạo tiếp theo để phân cấp và chuyển loại phi công.
Hiện Vietnam Airlines là hãng hàng không duy nhất tại VN có khả năng tự đào tạo một phần về nghiệp vụ cho phi công và học phải chi những khoản đầu tư đào tạo rất lớn để chủ động được nguồn nhân lực cấp cao.
Theo chính sách của Vietnam Airlines, trước khi đào tạo cơ bản (bằng kinh phí của tổng công ty), phi công cần phải ký hợp đồng đào tạo , cam kết sau khi kết thúc khóa học thành công, phi công sẽ phải ký hợp đồng lao động, làm việc cho Vietnam Airlines trong 15 năm.
Việc các phi công “hậm hực” đòi ra đi đã âm ỉ diễn ra từ tháng 10.2014 khi Ban Tổ chức cán bộ và Lao động tiền lương đã nhận được hơn chục lá đơn xin nghỉ của phi công Đoàn bay 919.
Theo số liệu Bizlive công bố, hiện lượng phi công “nội” của Vietnam Airlines là khoảng 600 người, đáp ứng gần 70% nhu cầu cần khai thác.
Điểm đến của các phi công, tuy không nói rõ, nhưng giới trong ngành ai cũng hiểu họ sẽ chuyển sang làm việc cho hàng Viet Jet.
Với kế hoạch phát triển không ngừng, Viet Jet đang có nhu cầu lớn về việc tuyển dụng nhân lực cao cấp trong ngành hàng không, vốn là ngành đào tạo đặc thù tại Việt Nam.
Tháng 11.2013 cũng đã xảy ra hiện tượng hàng loạt nhân viên của Vietnam Airlines đang làm việc tại Công ty Kỹ thuật hàng không VAECO gửi đơn kêu cứu đến báo điện tử Một Thế Giới vì bị Vietnam Airlines ép ký hợp đồng lao động ràng buộc phải làm việc cho Vietnam Airlines trong 20 năm.
Đọc qua lá đơn, có thể khái quát sự việc: Do nhu cầu phát triển, Vietjet Air đang cố gắng tìm cách lôi kéo những nhân viên kỹ thuật hàng không của Vietnam Airlines bằng cách trả lương cao gấp 3 lần so với mức lương họ đang hưởng ở Vietnam Airlines, đạt mức xê xích từ 21 – 58 triệu đồng tùy trình độ.
Chính lý do này khiến một số nhân viên VAECO đã nghỉ việc để sang công ty mới có mức đãi ngộ cao hơn. Và cũng vì như vậy, Công ty VAECO đã “vội vã” xây dựng các văn bản qui định về mức chi phí đào tạo và các khoản bồi thường, buộc những nhân viên đã nghỉ việc phải bồi 500 triệu đồng/người cho chi phí đào tạo nếu đạt trình độ A, còn đạt trình độ B1 hoặc B2, con số lên đến trên 1 tỉ đồng. Cách tính chi phí này bị những người làm đơn đánh giá là “không xác đáng”.
Những người ở lại cũng bị bắt ký hợp đồng cam kết phục vụ công ty, tùy mức chi phí công ty bỏ ra đào tạo mà mọi người phải làm việc từ 10-20 năm.
Trước nguy cơ ra đi hàng loạt này, Bộ trưởng GTVT Đinh La Thăng đã yêu cầu Cục hàng không tạm thời chưa chấp thuận việc chuyển đổi nhà khai thác đối với lao động kỹ thuật cao của Vietnam Airlines nhằm tránh gây xáo trộn và ảnh hưởng đến an toàn bay.
Ông Đinh La Thăng cũng yêu cầu VNA rà soát, thực hiện chế độ tiền lương để tăng thu nhập cho lực lượng lao động kỹ thuật cao, cùng các chế độ đãi ngộ khác. Việc này phải hoàn thành trong quý I năm 2015.
