Vay tiêu dùng: Hướng người dân tham gia vào thị trường minh bạch

Vay tiêu dùng lãi suất có cao?

Với ưu thế dân số đông khoảng hơn 95 triệu người, đa số là dân số trẻ đang trong độ tuổi lao động, cho nên tiềm năng để phát triển của thị trường tài chính tiêu dùng ở Việt Nam là rất lớn. Đón bắt xu hướng này, các công ty tài chính (CTTC) lần lượt ra đời, đáp ứng nhu cầu vay tiêu dùng chính đáng của người dân, đặc biệt đối với một bộ phận người thu nhập thấp không có khả năng tiếp cận vay vốn ngân hàng. Tuy nhiên vài năm gần đây, mục đích tốt đẹp này lại bị "bẻ cong" bởi những ý kiến trái chiều cho rằng: Lãi suất cho vay quá cao của các CTTC đang "chặt chém" người tiêu dùng.

Tuy nhiên, trên thực tế không hoàn toàn như vậy. Ông Phạm Xuân Hòe - Phó Viện trưởng Viện Chiến lược ngân hàng, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam phân tích: Không thể so sánh mức lãi suất sản phẩm cho vay tín chấp tiêu dùng của các CTTC với mức lãi suất các sản phẩm cho vay của ngân hàng thương mại, vì đó là những sản phẩm hoàn toàn khác nhau.

Theo ý kiến ông Hòe, có một số yếu tố đóng góp vào giá của khoản vay tín dụng tiêu dùng của CTTC, khiến giá của sản phẩm cao hơn so với của hệ thống ngân hàng thương mại, bao gồm: chi phí đầu vào của nguồn vốn cho vay tiêu dùng của CTTC thường cao hơn so với chi phí huy động vốn của ngân hàng thương mại; trong khi chi phí bù đắp rủi ro của khoản vay, lãi suất sẽ tỷ lệ thuận với rủi ro.

Bên cạnh đó, cho vay tiêu dùng tín chấp là một nghiệp vụ cho vay dựa trên uy tín cá nhân được đánh giá bởi tổ chức tín dụng dành cho một khách hàng mà không cần phải thế chấp tài sản. Chính vì vậy, cho vay tiêu dùng tín chấp có rủi ro cao, nên lãi suất phải cao hơn so với cho vay tiêu dùng có tài sản thế chấp của ngân hàng thương mại.

Ngoài ra, giá trị của khoản vay nhỏ lẻ, kỳ hạn vay ngắn (khoảng từ 6-8 tháng, thậm chí 4-5 tháng) dẫn đến các chi phí thẩm định, chi phí đòi nợ, chi phí quản lý khoản vay, chi phí phục vụ tính trung bình trên một đơn vị vốn vay là cao hơn bình thường…

Vay tiêu dùng góp phần đẩy lùi tín dụng đen

Mặc dù lãi suất được cho là cao nhưng các CTTC vẫn thu hút khách hàng, bởi tổ chức tín dụng này đang khai thác dịch vụ theo hướng phục vụ đáp ứng nhu cầu khách hàng thay vì bán những gì mà họ có - hướng đi của các nhà cung cấp dịch vụ chuyên nghiệp.

Thực tế đã chứng minh, ngoài kênh vốn từ ngân hàng, các CTTC ra đời đã góp phần giải quyết nhu cầu lớn về tín dụng tiêu dùng của người dân, nhất là những người không đủ điều kiện tiếp cận với vốn vay ngân hàng, những người có thu nhập trung bình và thấp.

Với thủ tục vay nhanh gọn, dễ dàng, không cần tài sản thế chấp, linh hoạt lãi suất với từng đối tượng vay, hoạt động này không chỉ có ý nghĩa đối với từng cá nhân mà còn mang lại những tác động tích cực cho toàn xã hội.

Ngoài đáp ứng nhu cầu của thị trường, dịch vụ vay tiêu dùng của các CTTC được đánh giá còn có tác dụng đẩy lùi sự "ăn mòn" của hoạt động tín dụng đen.

Cùng với ý nghĩa nâng cao cơ hội tiếp cận tài chính cho các nhóm khách hàng, đặc biệt là nhóm khách hàng thu nhập thấp, hoạt động cho vay tiêu dùng phát triển còn góp phần làm giảm nhu cầu đối với các dịch vụ “tín dụng đen” bằng cách hướng họ tham gia vào thị trường chính thức, minh bạch, có sự quản lý của Nhà nước. Thông qua đó góp phần kích cầu tiêu dùng, tăng sản lượng và tạo thêm các cơ hội việc làm, góp phần quan trọng vào sự tăng trưởng kinh tế của quốc gia.