Trong Hội nghị thường niên Ô tô tự lái được tổ chức ở San Francisco hôm 19/7 các tham luận viên nhấn mạnh rằng các cân nhắc và quyết định của con người –các nhà làm luật, các lãnh đạo doanh nghiệp và người tiêu dùng – sẽ quyết định tương lai xán lạn hay u ám của ngành công nghiệp ô tô tự lái.
Vị giám đốc chính sách từ công ty X (tên cũ là GoogleX) cho rằng nếu các nhà làm luật cứ khăng khăng tạo ra quá nhiều văn bản luật lệ “khô cứng lạnh lùng” thì sẽ ngăn cản sự tiến bộ của công nghệ hiện đại. Một giáo sư luật thận trọng đánh giá nếu các nhà lãnh đạo doanh nghiệp không chứng minh được thật rõ ràng vì sao họ tin tưởng ô tô tự lái là an toàn thì niềm tin công chúng cũng sẽ không đứng về phía ngành ô tô tự lái.
Giáo sư Joan Walker từ Berkeley, chuyên gia trong lĩnh vực vận tải, nhận định nếu chúng ta không có hiểu biết thực tế về thói quen của con người thì ô tô tự lái chỉ gây ra lãng phí xăng dầu và thêm tắc nghẽn giao thông thay vì tạo ra viễn cảnh về những con đường không có tai nạn và tắc nghẽn.
Giáo sư Joan Walker nêu ra ví dụ về tình huống các ô tô “không chở ai” chạy như mắc cửi trên các đường phố khu dân cư khi có nhiều người mua hàng đồng loạt đặt các đơn hàng giao tận nhà. Một trong những vấn đề lớn nhất ở hệ thống giao thông của Mỹ là đại đa số các chuyến xe do con người điều khiển không chở ai ngoài chính lái xe chỉ biết ngồi trong trạng thái đờ đẫn sau tay lái trong suốt 95% thời gian hành trình. Nhiều chuyên gia khác tin rằng việc ra đời của ô tô tự lái là một cơ hội để chúng ta cân nhắc về giải pháp xe dùng chung, cơ hội để giảm bớt nhu cầu giao thông và chỗ đậu xe.
Trái lại giáo sư Joan Walker lại lập luận người dân rất có thể sẽ yêu cầu lên tới tới năm, sáu đơn hàng một tuần họ đặt từ dịch vụ trực tuyến Amazon Prime khiến cho số lượng ô tô tự lái tăng vọt để đáp ứng các đơn hàng.
Giáo sư Joan Walker phát biểu: “Để biến mong ước tương lai thành hiện thực cần có thay đổi cả trong công nghệ ô tô lẫn trong hành vi con người”.
Các cuộc thảo luận về công nghiệp ô tô tự lái trong hội nghị dần dần chuyển thành các cuộc tranh luận về “các tình huống lựa chọn đạo đức giả định”, khi mà người ta cố tưởng tượng xem có thể cứu thoát được bao nhiêu mạng người nếu phần mềm điều khiển của một chiếc ô tô tự lái buộc phải lựa chọn giữa mạng sống của người ngồi trên ô tô với mạng sống của nhiều người đi bộ bên lề đường trong tình huống tai nạn xảy ra.
Liệu có hợp đạo lý hay không khi mà người ta thực hiện các thử nghiệm ô tô tự lái trên chính những đường phố đông đúc mà không một lái xe-con người nào đang lưu thông được biết về cuộc thử nghiệm và các rủi ro đi kèm? Hiện nay đã có rất nhiều chức năng tự động – như tự khởi động hay phanh tự động – được tích hợp trên các mẫu xe ô tô hiện đại, thì ai là người chịu trách nhiệm phải giải thích cách thức hoạt động của các chức năng này cho người mua xe? Trong những năm sắp tới những chức năng tự động ngày càng trở nên đáng tin cậy thì chúng ta sẽ hướng dẫn các người lái xe rằng họ vẫn nên tập trung chú ý vào điều khiển xe hay nên gợi ý họ cứ việc thư giãn thưởng ngoạn đường phố khi ngồi sau tay lái?
Theo giám đốc chính sách Sarah Hunter của công ty X các luật ở Mỹ hiện nay đang tụt hậu so với các phát minh công nghệ trong lĩnh vực giao thông vận tải và các nhà làm luật chỉ đang sản sinh ra các điều luật khô cứng mà không hỗ trợ cho các ứng dụng công nghệ tiên tiến được thử nghiệm thực tế trên các tiểu bang. Nhiều tham luận khác nêu ra hiện trạng các phương tiện cá nhân với tất cả sự kém hiệu quả của nó đang khiến vấn đề trở nên tồi tệ hơn và dẫn tới phân hóa trong xã hội.
Thực tế là người sử dụng còn chưa lưu ý đúng mực tới các chức năng tự động hiện đại của các mẫu xe mới đang được lưu hành. Trong một khảo sát của chuyên gia Kolodge, hầu hết người mua xe cho biết họ đã không được nhân viên bán hàng của các đại lý giải thích cặn kẽ về tính năng tự động duy trì khoảnh cách an toàn (adaptive cruise control).
Khoảng một nửa chủ xe phàn nàn màn hình hiển thị điểm mù thi thoảng bị hỏng đột ngột. Kolodge cho rằng mức độ tin cậy và tiện lợi mà các tính năng tự động được trang bị trên các mẫu xe hiện hành mang lại cho người lái xe sẽ quyết định thái độ người tiêu dùng đối với các dòng ô tô hoàn toàn tự động và do đó sẽ quyết định thời điểm nào thì các dòng ô tô hoàn toàn tự động có thể được xuất xưởng qui mô lớn.
Sau một tai nạn làm chính người lái xe bị chết trên một xe tự lái Tesla các nhà điều tra liên bang đang tìm hiểu vai trò của các công nghệ tự động trong vụ tai nạn này. Rất nhiều tham luận viên trong hội nghị nhất trí rằng thái độ tiếp cận của con người đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển và ứng dụng công nghệ tự động vào thực tiễn. “Tai nạn chết người xảy ra với mẫu xe tự lái Tesla cực kỳ không may cho tương lai phát triển của ô tô tự lái vì nó đã làm tổn thất nghiêm trọng niềm tin vốn mong manh của người tiêu dùng với công nghệ ô tô hiện đại nhất”.
Bài phát biểu của Bộ trưởng Giao thông vận tải Mỹ Anthony Foxx tuy nhiên vẫn chứa đựng thông điệp của sự tin tưởng: “Chúng ta sẽ không định thay thế các vụ tai nạn xe cộ do lỗi con người bằng các vụ tai nạn do lỗi hệ thống điều khiển tự động. Dù người ta có sẵn sàng đón nhận hay không thì thực tế công nghiệp ô tô tự lái đang bắt đầu phát triển”.
