Trồng dược liệu dưới tán rừng nâng cao giá trị kinh tế các huyện miền núi Thanh Hoá

Quy hoạch vùng trồng dược liệu tập trung

Với mục tiêu chuyển đổi cơ cấu cây trồng, tăng thu nhập, thực hiện có hiệu quả công cuộc giảm nghèo bền vững, từ tháng 3/2018, Sở Khoa học và Công nghệ Thanh Hoá đã xây dựng mô hình trồng thử nghiệm cây dược liệu tại huyện Quan Sơn, quy mô 5 ha với 30 hộ dân tham gia.

Để nhân rộng và phát triển cây dược liệu, huyện Quan Sơn đã quy hoạch vùng trồng dược liệu tập trung có chất lượng cao tại khu Vũng Cộp thuộc bản Chanh, xã Sơn Thủy, quy mô 250 ha. Đồng thời, mời doanh nghiệp tư nhân sản xuất thuốc y học cổ truyền vào đầu tư, liên kết sản xuất...

Do vùng đất Vũng Cộp khí hậu ôn hòa, mát mẻ, nhiệt độ dao động từ 18 - 25 độ C, độ cao khoảng 1.200m so với mặt nước biển, đất đai phù hợp, nên cây dược liệu trồng nơi đây cho năng suất cao, chất lượng tốt. Sau gần 5 năm xây dựng, người dân xã Sơn Thủy đã phát triển được hàng trăm héc ta cây dược liệu.

Một số loại dược liệu mang lại giá trị kinh tế cao, như: mã tiền, hà thủ ô đạt 400 triệu đồng/ha; thổ phục linh đạt 200 triệu đồng/ha... Việc áp dụng thành công dự án, góp phần chuyển đổi cơ cấu cây trồng và tăng giá trị sản xuất nông nghiệp tại địa phương. Thay đổi thói quen canh tác nhỏ lẻ, tự phát, chuyển đổi từ cây có giá trị thấp sang trồng theo mô hình công nghiệp có giá trị cao.

Người dân bản Chanh, xã Sơn Thủy, huyện Quan Sơn đưa cây dược liệu lên trồng ở núi Vũng Cộp.

Tại huyện Thạch Thành, có nhiều diện tích rừng đặc dụng thuộc Vườn Quốc gia Cúc Phương với các loài cây dược liệu đa dạng, nhưng việc khai thác nguồn cây dược liệu không có sự quản lý đã dẫn đến rất nhiều loài cây thuốc suy giảm về số lượng, một số loài có nguy cơ mất nguồn gen, vì vậy Hạt Kiểm lâm Thạch Thành đã và đang triển khai đề tài khoa học “Nghiên cứu bảo tồn và phát triển một số loài dược liệu quý hiếm, có giá trị kinh tế cao như trà hoa vàng Hàm Yên, trà hoa vàng Cúc Phương tại các huyện miền núi tỉnh Thanh Hóa (giai đoạn 2021-2023)”.

Bên cạnh đó, Hạt Kiểm lâm huyện Thạch Thành cũng mở các lớp tập huấn về kỹ thuật nhân giống, trồng thương phẩm để giúp người dân miền núi tăng thêm thu nhập từ trồng 2 loài cây này.

Lồng ghép nhiều chương trình

Theo số liệu thống kê của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, toàn tỉnh Thanh Hoá hiện có gần 1.000 loài cây dược liệu (với 94.000 ha dược liệu dưới tán rừng); trong đó có khoảng 20 loài dược liệu quý và chủ yếu tập trung tại các huyện miền núi như: ba kích, đinh lăng, củ mài, hòe, hương nhu trắng, ích mẫu, quế, sa nhân, huyền sâm, xuyên tâm liên, nghệ vàng, cà gai leo...

Các địa phương đã lồng ghép nhiều chương trình, dự án, đề tài khoa học để xây dựng, phát triển các mô hình cây trồng, vật nuôi, dược liệu, sản phẩm có lợi thế.

Nhiều giống cây dược liệu quý được người dân miền núi Thanh Hoá trồng, nhân rộng mang lại hiệu quả kinh tế.

Theo đó, giai đoạn 2016-2021, 11 huyện miền núi của Thanh Hoá đã xây dựng được 206 mô hình, gồm 86 mô hình cây trồng, 82 mô hình vật nuôi, 16 mô hình phát triển dược liệu và 22 mô hình sản phẩm lợi thế, với tổng kinh phí Nhà nước hỗ trợ đầu tư gần 130 tỷ đồng.

Cụ thể, huyện Mường Lát xây dựng được 43 mô hình (gồm: 13 mô hình cây trồng, 17 mô hình vật nuôi, 1 mô hình phát triển dược liệu và 12 mô hình sản phẩm lợi thế); huyện Quan Hóa có 3 mô hình (1 mô hình cây trồng, 2 mô hình vật nuôi), trong đó mô hình trồng thâm canh khoai mán ruột vàng quy mô 11,7 ha cho lợi nhuận 7 triệu đồng/ha/năm.

Huyện Quan Sơn có 4 mô hình chăn nuôi lợn lòi lai, lợn cỏ dưới tán rừng và 2 mô hình phát triển dược liệu, trồng các loại cây như: sa nhân, hà thủ ô, mã tiền, thổ phục linh... Hiện các mô hình đang từng bước góp phần giúp các hộ gia đình miền núi ở Thanh Hoá thoát nghèo, phát triển kinh tế.