“Chúng tôi nghĩ rằng, việc cải tạo đất và các hoạt động gây hấn của bất kỳ bên nào trong khu vực đều phản tác dụng”, CBS News dẫn lời ông Obama phát biểu tại một diễn đàn của các nhà lãnh đạo trẻ Đông Nam Á. Trung Quốc đang ồ ạt bồi đắp các bãi đá trên biển Đông, bao gồm xây dựng sân bay quân sự nhằm phục vụ tham vọng yêu sách chủ quyền. Máy bay Mỹ còn chụp được hình ảnh vũ khí của Trung Quốc trên một bãi đá ở quần đảo Trường Sa của Việt Nam mà Bắc Kinh chiếm đóng trái phép. Tổng thống Obama đã gọi những hành động của Trung Quốc là “hung hăng” và “thiếu xây dựng”.
Tổng thống Mỹ kêu gọi các bên tranh chấp sử dụng các cơ chế quốc tế để giải quyết tranh chấp. “Nếu các bạn đánh mất cách tiếp cận này và xung đột bất ngờ nổi lên, và các yêu sách chủ quyền dựa trên việc nước đó lớn thế nào hay hải quân mạnh ra sao thay vì luật pháp quốc tế, tôi nghĩ châu Á và khu vực Thái Bình Dương sẽ kém thịnh vượng. Chính vì thế, chúng tôi đã nói thẳng với Trung Quốc và các bên tuyên bố chủ quyền khác rằng, chúng tôi không đòi hỏi chủ quyền ở khu vực này, chúng tôi cũng không phải là một bên tranh chấp, nhưng chúng tôi phải hành động để bảo đảm tranh chấp phải được giải quyết một cách hòa bình, thông qua ngoại giao và phù hợp các tiêu chuẩn quốc tế”, ông Obama nêu rõ.
Trang tin Want China Times (Đài Loan) dẫn lời học giả Đài Loan Huang Chieh-cheng cho rằng, thái độ của đại diện Trung Quốc, tướng Tôn Kiến Quốc, tại Diễn đàn An ninh Shangri-La mới đây có thể gây ra tác động tiêu cực. Trung Quốc đã cố gắng tỏ ra là một quốc gia hòa bình trong các cuộc đối thoại trước đó, nhưng những phát biểu của vị Phó tổng tham mưu trưởng quân đội Trung Quốc đã gây sửng sốt. Tướng Tôn đã bác bỏ đề nghị của Mỹ về việc ngừng các hoạt động bồi lấp, xây đảo ở biển Đông. Giáo sư Huang chỉ rõ, việc Trung Quốc không thể nói rõ mục đích, chức năng của các hòn đảo nhân tạo khiến các nước khác càng thêm lo ngại.
Tạp chí The Diplomat (Nhật Bản) ngày 2/6 nhận xét, phát biểu của tướng Tôn thuộc dạng “diễn văn sản xuất loạt” của các quan chức Trung Quốc về chính sách đối ngoại. Tướng Tôn luôn nói những câu chung chung rất kêu như “hợp tác cùng thắng”, “phát triển hòa bình”, “cộng đồng chung vận mệnh”…, nhưng khi bị chất vấn thì ông lại từ chối giải thích cụ thể. Báo Đức Frankfurt Allgemeine Zeitung cho rằng, tranh chấp chủ quyền biển Đông làm cho Trung Quốc bị cô lập hơn so với trước.
Hàn Quốc kêu gọi giảm căng thẳng biển Đông
Hãng thông tấn Yonhap ngày 2/6 đưa tin, Hàn Quốc kêu gọi các bên nỗ lực đạt được một giải pháp hòa bình cho tình trạng căng thẳng đang gia tăng ở biển Đông, khi Trung Quốc đẩy mạnh xây dựng các đảo nhân tạo tại khu vực này. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Hàn Quốc nêu rõ, Seoul mong muốn các bên liên quan sẽ thực hiện một cách đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố về ứng xử của các bên tại biển Đông
