"Chúng ta sẽ đợi quyết định của tòa trước khi tôi tuyên bố điều gì. Chúng ta đang chờ phán quyết của Tòa trọng tài thường trực. Không nên khuấy động vấn đề đó. Tôi phải nói chuyện với người trong chính phủ, trong quân đội”, Tổng thống đắc cử Rodrigo Duterte, 71 tuổi, phát biểu tại thành phố Davao - nơi ông từng làm thị trưởng 22 năm.
Tuyên bố mới nhất của ông Duterte liên quan vấn đề biển Đông phù hợp với chính sách hiện nay của Tổng thống sắp mãn nhiệm Benigno Aquino là làm giảm căng thẳng với Trung Quốc bằng cách tránh đưa ra những lời bình luận có thể khiến Bắc Kinh nổi giận trước khi Tòa trọng tài thường trực đưa ra phán quyết, dự kiến vào đầu tháng 7.
Năm 2013, Philippines đề nghị Tòa trọng tài thường trực ở La Hay (Hà Lan) làm rõ những quyền kinh tế của nước này theo Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển và tuyên bố yêu sách “đường lưỡi bò” của Trung Quốc là vô giá trị. Trong chiến dịch truyền thông về vụ kiện, ông Duterte nói sẽ lái môtô nước rồi cắm cờ Philippines trên một trong bảy đảo nhân tạo mà Trung Quốc xây dựng trái phép ở biển Đông.
Nhiều nhà phê bình gọi ông là “Donald Trump Philippines” vì phong cách chính trị và phát ngôn “chợ búa”. Ông còn bị một số người gọi là “đồ tể” vì khuyến khích việc tiêu diệt những kẻ buôn lậu ma túy và một số loại tội phạm khác.
Ông Duterte sẽ nhậm chức tổng thống ngày 30/6. Ông từng tuyên bố sẽ quét sạch tội phạm và tham nhũng trong vòng 6 tháng đầu tiên của nhiệm kỳ tổng thống. Trong một bài phát biểu trên sóng truyền hình quốc gia, ông tuyên bố ủng hộ việc tiêu diệt tội phạm ngay tại hiện trường. Theo ông, trong trường hợp tội phạm chống lệnh bắt giữ hoặc đe dọa công dân, người dân có quyền “thay trời hành đạo”.
Ông nói: “Nếu hắn ta chống trả đến cùng, đến chết thì thôi, bạn có thể giết hắn ta”. Ông cũng khuyến khích người dân sử dụng vũ lực chết người để chống lại đối tượng mua bán ma túy nếu chúng đe dọa họ. “Hãy gọi cho chúng tôi, cảnh sát, hoặc tự xử lý nếu bạn có súng… Tôi ủng hộ bạn… Bắn hắn (kẻ buôn ma túy) và tôi sẽ trao huy chương cho bạn”, vị tổng thống đắc cử phát biểu.
Đầu tháng này, ông Duterte tuyên bố treo thưởng lên tới 3 triệu peso (65.000 USD) cho những ai bắt sống hoặc giết chết được một ông trùm ma túy. Sau đó, ông nâng mức thưởng lên 5 triệu peso (108.000 USD). “Tôi không nói rằng bạn giết chết họ, nhưng mệnh lệnh là “sống hoặc chết””, ông nói.
Vị tổng thống đắc cử cũng tuyên bố thực hiện chiến dịch “bàn tay sắt” đối với cảnh sát tham nhũng. “Nếu bạn (cảnh sát) vẫn dính dáng tới ma túy, tôi sẽ giết bạn. Đừng coi đây là trò đùa. Tôi không làm trò để bạn cười. Tôi sẽ giết bạn, đồ khốn”, ông nói. Ông Duterte đã yêu cầu ba vị tướng trong ngành cảnh sát từ chức, nhưng ông từ chối công bố tên của họ. “Đừng đợi tôi công bố tên bạn, vì tôi sẽ chỉ nhục mạ bạn mà thôi”, ông tuyên bố.
