Đây được xem là động thái cụ thể đầu tiên trong kế hoạch của Mỹ triển khai đều đặn các hoạt động tuần tra ở biển Đông. Quan chức quốc phòng Mỹ khẳng định: “Chúng tôi đang tiến hành các hoạt động thông thường trên biển Đông, phù hợp với luật pháp quốc tế. Quan chức này cũng lưu ý rằng, hoạt động như vậy “không liên quan tới vấn đề chủ quyền đối với những hòn đảo đó”.
Chuyến tuần tra của tàu USS Lassen sẽ tiến gần đá Xu Bi và đá Vành Khăn thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam và khả năng sẽ được các máy bay do thám P-8A và P-3, vốn thường xuyên hoạt động trong khu vực, hộ tống. Các chuyến tuần tra tiếp theo có thể sẽ diễn ra trong những tuần tới.
Philippines đã lên tiếng bày tỏ lập trường hoan nghênh việc Mỹ đưa tàu khu trục USS Lassen tới vùng biển mà Trung Quốc đang xây dựng trái phép các đảo nhân tạo. Philippines kêu gọi cộng đồng quốc tế ủng hộ việc duy trì tự do hàng không và hàng hải.
Việt Nam có đầy đủ cơ sở pháp lý và lịch sử khẳng định các quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, trong đó có Xu Bi và Vành Khăn, là thuộc chủ quyền của Việt Nam.
Khi đề cập thông tin Mỹ có thể đưa tàu chiến vào vùng biển 12 hải lý quanh các đảo Trung Quốc xây dựng trái phép trên quần đảo Trường Sa của Việt Nam, ngày 15/10, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam nêu rõ: “Các quốc gia trong và ngoài khu vực đều có trách nhiệm đóng góp vào việc duy trì và tăng cường hòa bình, ổn định cũng như an ninh, an toàn, tự do hàng hải và hàng không của khu vực này” trên cơ sở tuân thủ nghiêm túc luật pháp quốc tế.
Trong bối cảnh Mỹ và Trung Quốc đều gia tăng các hoạt động trên biển và trên không, nhất là ở biển Đông, hai bên vừa đạt được thỏa thuận, theo đó nhất trí cùng hành xử một cách an toàn giữa các máy bay quân sự của hai nước.
Các nguồn tin quân sự Mỹ ngày 26/10 nói rằng, điều khoản bổ sung vừa đạt được trong bản ghi nhớ về an toàn bay yêu cầu phi công của các máy bay quân sự của Mỹ và Trung Quốc khi hoạt động trong cùng một khu vực phải bay cách nhau một khoảng cách đủ an toàn, trao đổi thông tin với nhau một cách rõ ràng và tránh mọi hành động mang tính khiêu khích.
Đảng Cộng sản Pháp quan ngại tình hình quân sự hóa ở biển Đông
Nhận lời mời của Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam, Đoàn đại biểu cấp cao Đảng Cộng sản Pháp, do ông Pierre Laurent - Bí thư toàn quốc dẫn đầu, thăm Việt Nam từ ngày 26 đến 28/10. Chiều 27/10, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng và Bí thư Thành ủy Hà Nội Phạm Quang Nghị thân mật tiếp Đoàn. Ông Pierre Laurent bày tỏ quan ngại sâu sắc về những diễn biến mới, phức tạp, đơn phương tôn tạo bãi, đá và quân sự hóa ở biển Đông, nhấn mạnh ủng hộ chủ trương của Việt Nam giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, tôn trọng luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển năm 1982.
