Sân bay Tân Sơn Nhất, một trong những sân bay nhộn nhịp hàng đầu, những ngày cuối năm, lượng hành khách tại cảng hàng không này càng tăng cao, các khu vực sảnh chờ tại các nhà ga luôn trong tình trạng đông nghịt người. Đi cùng sự đông đúc ấy lại là hình ảnh rác thải xuất hiện khắp nơi.
Xả rác khắp nơi
Mặc dù có nhiều thùng rác được bố trí tại tất cả các khu vực trên toàn sân bay, song tình trạng bỏ rác không đúng nơi quy định vẫn diễn ra gây mất vệ sinh, ảnh hưởng mỹ quan đô thị.
Ghi nhận thực tế tại Cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất, tình trạng bỏ rác không đúng nơi quy định ở đây xuất hiện rất thường xuyên.
Rác thải bị vứt bừa bãi ở mọi ngóc ngách trong sân bay. Hàng loạt rác thải như chai nhựa, ly nhựa, hộp đồ ăn... "nằm la liệt" trên sàn, trên bậc, trên ghế.
Đặc biệt, khu vực ghế ngồi tại cả ga đi và ga đến là nơi tập trung nhiều trường hợp xả rác bừa bãi nhất. Nhiều hành khách sau khi sử dụng đồ ăn, nước uống đã để rác ngay tại chỗ ngồi rồi rời đi.
Cá biệt, có trường hợp cố tình nhét chai nhựa, hộp nhựa đã qua sử dụng vào các khe ghế, gây khó khăn cho công tác vệ sinh của nhân viên.
Không chỉ ở khu vực ghế ngồi, rác thải còn xuất hiện rải rác ở nhiều khu vực khác trong sân bay từ sàn nhà, gầm ghế đến các vị trí khuất tầm nhìn.
Dù lực lượng vệ sinh thường xuyên kiểm tra, thu gom, lau dọn nhưng rác thải vẫn nhanh chóng xuất hiện ngổn ngang trở lại, nhất là vào các khung giờ cao điểm.
Trên sàn nhà ở khắp các lối đi, nhiều đầu lọc thuốc lá bị vứt bỏ ngổn ngang. Dưới hàng ghế chờ, chai nhựa, lon nước ngọt đã qua sử dụng, vỏ bánh, khăn giấy... cùng rác vụn thực phẩm bị bỏ lại hoặc nhét vào khe ghế, gây mất vệ sinh.
Tại các khu vực sảnh chờ cũng là nơi "tập kết" rác thải do nhiều người để lại. Không ít ly nhựa, chai nước uống dở dang được "đặt tạm" trên bệ cột, lan can hoặc góc tường. Vô số lon, chai nước "xếp hàng" chờ người đến dọn dẹp.
Tại một số vị trí, rác được bỏ trong túi nylon nhưng không buộc kín nằm lăn lóc ngay dưới ghế ngồi gây mùi khó chịu.
Tăng cường phạt nguội
Thực tế cho thấy, nguyên nhân của tình trạng xả rác bừa bãi không nằm ở việc thiếu thùng rác, mà xuất phát từ ý thức kém của một bộ phận người dân.
Dù thùng rác được bố trí dày đặc và quy định xử phạt đã rất cụ thể nhưng việc xử lý vi phạm chủ yếu mới dừng lại ở việc nhắc nhở. Cũng vì vậy mà không "trị" triệt để thói tùy tiện của một số người, khiến những hình ảnh xấu xí cứ thế lặp đi lặp lại.
Theo luật sư Nguyễn Duy Anh - Giám đốc điều hành Công ty Luật TNHH A+, pháp luật đã có quy định và chế tài đầy đủ đối với hành vi xả rác bừa bãi nơi công cộng, trong đó có khu vực sân bay.
Tuy nhiên, việc xử phạt trên thực tế còn gặp nhiều khó khăn do đặc thù sân bay đông người, hành khách di chuyển nhanh chóng, khó phát hiện người vi phạm. Bên cạnh đó, với lực lượng an ninh sân bay việc theo dõi và xử phạt hành vi xả rác không phải trọng tâm nên tỷ lệ bị xử lý trên thực tế còn thấp.
Nguyên nhân quan trọng khác là quy trình xử phạt hành chính còn thiếu tính linh hoạt. Cơ chế xử phạt gián tiếp (phạt nguội) chưa được áp dụng hiệu quả.
Để các quy định về xử phạt xả rác bừa bãi tại sân bay thực sự phát huy hiệu quả, luật sư Nguyễn Duy Anh đề xuất cần đơn giản hóa thủ tục xử phạt, nghiên cứu áp dụng cơ chế xử phạt gián tiếp (phạt nguội).
Cần phân định cụ thể hơn vai trò giữa các chủ thể có thẩm quyền xử phạt hành vi xả rác tại sân bay đồng thời xây dựng quy trình phối hợp nhanh.
Việc xử phạt cần được thực hiện công khai để tạo tính răn đe song song với việc đầu tư hạ tầng vệ sinh và tăng cường tuyên truyền nhằm nâng cao ý thức chấp hành của hành khách.