Bộ Chỉ huy châu Âu của Quân đội Mỹ ngày 16/12 thông báo rút 12 chiến đấu cơ F-15 khỏi căn cứ không quân Incirlik của Thổ Nhĩ Kỳ. Đây là các máy bay chiến đấu mới được Mỹ triển khai đến căn cứ này từ tháng trước để phục vụ chiến dịch không kích phiến quân Nhà nước Hồi giáo (IS), theo Reuters.
Động thái diễn ra chỉ một ngày sau khi Nga và Mỹ đạt được những thỏa thuận tích cực về vấn đề Syria trong chuyến thăm của Ngoại trưởng Mỹ John Kerry đến Moscow, nhằm giảm nhiệt căng thẳng giữa các bên và tăng cường hợp tác giữa hai cường quốc trong cuộc chiến chung chống lại IS.
Bình luận viên Anthony Samrani thuộc nhật báo l’Orient le jour của Lebanon đánh giá rằng động thái này của Washington là một trong những nỗ lực nhằm giảm leo thang căng thẳng trong quan hệ Nga - Thổ Nhĩ Kỳ, tránh ảnh hưởng bất lợi đến kế hoạch chống IS trước mắt của Mỹ.
Theo ông Samrani, dù không trực tiếp dính líu đến vụ bắn hạ cường kích Su-24 của Nga hồi tháng trước, việc Mỹ điều động các tiêm kích F-15 đến căn cứ không quân Incirlik có thể đã gián tiếp khiến Thổ Nhĩ Kỳ có đủ tự tin để thực hiện một hành động phiêu lưu đối đầu với Nga.
"Căng thẳng leo thang giữa hai nước trong tình hình hiện nay không nằm trong tính toán của Mỹ, có thể Washington cho rằng mọi việc nên dừng lại ở đây và một vụ việc tương tự không được phép xảy ra một lần nữa", ông này nhận định.
Theo đó, động thái rút F-15 của Mỹ sẽ khiến Thổ Nhĩ Kỳ phải thận trọng hơn và không thể mạo hiểm trong quan hệ với Nga liên quan đến cuộc chiến đang diễn ra ở Syria.
"Qua động thái này Washington cũng muốn nhắc nhở Thổ Nhĩ Kỳ nên tập trung và tham gia nhiều hơn vào cuộc chiến chống IS, thay vì nỗ lực thể hiện ảnh hưởng và dốc sức đi tìm hào quang quá khứ", ông Samrani đánh giá.
TV5 ngày 17/12 dẫn lời Nancy Spannaus, biên tập viên tạp chí Executive Intelligence Review, nhận định Mỹ đang dốc sức vào việc tiêu diệt phiến quân IS, và tương lai của Tổng thống Syria Bashar al-Assad hiện chỉ là mối quan tâm thứ yếu của Washington. Bởi vậy, điều Mỹ cần là hợp tác nhiều hơn với Nga trong cuộc chiến tại quốc gia Trung Đông này.
Theo đó, động thái rút các tiêm kích F-15 ra khỏi căn cứ quân sự ở Thổ Nhĩ Kỳ là bước đi đầu tiên của Mỹ nhằm thể hiện thiện chí hợp tác với Nga. Bởi từ lâu giới chức quốc phòng Nga vẫn tin rằng 12 chiến đấu cơ của Mỹ ở gần biên giới Thổ Nhĩ Kỳ, trong đó có 6 tiêm kích F-15C được trang bị chủ yếu các tên lửa không đối không, là mối đe dọa với các chiến đấu cơ Nga thực hiện nhiệm vụ tại Syria.
Việc rút các máy bay về căn cứ quân sự ở Anh ngay sau chuyến công du của ông Kerry đến Nga cho thấy Washington và Moscow đã đạt được những thỏa thuận tích cực.
Thomas Gomart, giám đốc viện Quan hệ Quốc tế Pháp cho rằng Mỹ mong muốn nhìn thấy cuộc chiến chống IS trong thời gian tới sẽ đi vào thực chất hơn.
Đây là "một mũi tên trúng hai đích", vì nó vừa gạt bỏ được mối lo của Nga, nhưng lại không ảnh hưởng đến khả năng không kích của liên quân do Mỹ dẫn đầu, bởi chỉ có một nửa trong số 12 chiếc chiến đấu cơ này có thể đảm nhiệm vụ ném bom phiến quân. Một quan chức quốc phòng cấp cao của Mỹ cho biết Mỹ vẫn duy trì đội máy bay cường kích A-10 ở Incirlik để thực hiện các phi vụ không kích vào IS.
Việc rút các tiêm kích F-15 về Anh cũng sẽ giải phóng đáng kể không gian hoạt động cho căn cứ Incirlik, vốn trở nên chật chội sau khi cả Đức và Anh cùng tham gia vào chiến dịch không kích của liên quân.
"Rút chiến đấu cơ khỏi Thổ Nhĩ Kỳ không có nghĩa là khả năng không kích ở Syria của liên minh bị giảm đi", Reuters dẫn lời phát ngôn viên Lầu Năm Góc Jeff Davis nói, đồng thời thêm rằng các máy bay này đã hoàn thành nhiệm vụ.
"Động thái cử Ngoại trưởng Kerry sang Moscow và rút các tiêm kích khỏi Thổ Nhĩ Kỳ được đánh giá là bước lùi chiến lược của Washington, với mong muốn đạt được những tiến triển thực chất trong hội nghị quốc tế lớn về Syria diễn ra tại New York vào ngày 18/12 tới", ông Gomart đánh giá.
