Sử dụng thuốc bừa bãi, đặc biệt là thuốc giảm đau
Uống thuốc bừa bãi không theo chỉ dẫn của bác sĩ có thể gây hại cho gan và dẫn đến suy gan. Một số loại thuốc chứa acetaminophen thường được bán không cần đơn thuốc có thể gây tổn thương gan khi dùng liên tục và dùng quá liều lượng.
Dùng thuốc giảm đau trong thời gian dài có thể làm tốc độ lưu thông máu trong cơ thể chậm lại, đồng thời ảnh hưởng tiêu cực tới hoạt động của gan và thận, thậm chí có thể dẫn tới tình trạng suy gan và suy thận nếu sử dụng trong thời gian dài. Đối với những người có tiền sử mắc phải các bệnh về gan và thận cần đặc biệt chú ý tới việc sử dụng các loại thuốc giảm đau vì sẽ dễ dẫn tới tình trạng bệnh ngày càng trở nên trầm trọng.
Ăn mặn
Thói quen ăn mặn và đồ ăn nhiều dầu mỡ có hại cho gan vì lượng muối quá nhiều sẽ cản trở việc đào thải các chất cặn bã dư thừa ra ngoài, về lâu dài sẽ làm giảm khả năng hoạt động của gan. Ngoài ra, những người có bệnh gan có thể dẫn tới phù nề do bị giữ nước, tim phải làm việc nhiều hơn để bơm máu thông qua hệ thống mạch máu. Do đó, cần hạn chế muối trong chế độ ăn uống hàng ngày để bảo vệ gan của bạn.
Đồ ăn chứa độc tố, chất bảo quản
Sự phát triển của xã hội, khiến đời sống ngày càng được nâng cao, nhưng cùng với đó là sự xuất hiện của những loại thực phẩm chế biến sẵn, thức ăn nhanh, nhiều dầu mỡ… khiến mỗi người càng ngày càng “nạp” vào cơ thể vô số các loại hóa chất, kể cả chất bảo quản.
Bên cạnh đó, việc uống nước ngọt có gas là nguyên nhân khiến bệnh gan nhiễm mỡ gia tăng, điều này cực kỳ nguy hại. Ngoài ra, ăn các thực phẩm để lâu, trong quá trình chế biến, bảo quản chứa các loại độc tố như nấm mốc sẽ dẫn tới nguy cơ bị nhiễm độc gan, thậm chí là ung thư gan.
Thức khuya
Đây là một thói quen nhiều người mắc phải. Khi thức quá khuya, khiến cơ thể không được nghỉ ngơi, gan không được hồi phục. Được biết, khi ngủ, máu về gan giúp gan thực hiện chức năng “thải độc tố” của cơ thể. Nếu một người ngủ không đủ giấc hoặc thiếu ngủ sẽ ảnh hưởng tới chức năng hoạt động của gan.
Bỏ bữa sáng
Một số người cho rằng bỏ bữa sáng sẽ giúp giảm cân. Tuy nhiên, đây là suy nghĩ sai lầm. Không ăn sáng sẽ làm thiếu hụt năng lượng để làm việc. Lúc này cơ thể rất cần protein để hoạt động nhưng không thể tự tổng hợp cũng không nhận được từ bên ngoài (bằng việc ăn sáng). Việc này sẽ làm tổn hại chức năng gan, tăng nguy cơ mắc bệnh gan nhiễm mỡ.
Thích ăn đồ ăn nhanh
Lạm dụng đồ ăn nhanh có thể gây hại gan, những thực phẩm là đồ ăn nhanh được chiên rán (cụ thể ở đây là món gà rán, khoai tây chiên) có chứa một lượng lớn các gốc tự do hoạt động. Chúng có thể làm hỏng các axit béo, tàn phá các loại vitamin A.E... trong cơ thể, gây tổn thương gan và thậm chí gây ra bệnh viêm gan nghiêm trọng. Thức ăn chiên rán cũng chứa rất nhiều chất béo, nếu sử dụng dài hạn sẽ gây ra cho cơ thể những rủi ro cao hơn nhiều so với nguy cơ trung bình của bệnh gan nhiễm mỡ.
Các nghiên cứu cho thấy, không chỉ thực phẩm ăn nhanh mà các thực phẩm chiên rán nhiều dầu mỡ, mặc dù rất thơm ngon, nhưng giàu chất béo, lượng calo cao, nếu ăn nhiều sẽ làm tăng gánh nặng cho các tế bào gan. Lâu dần khả năng chuyển hóa chất béo sẽ suy giảm, dẫn đến lượng lớn chất béo tích tụ trong gan, hình thành gan nhiễm mỡ. Gan bị bao phủ bởi lớp chất béo dễ dẫn đến viêm gan, nghiêm trọng hơn là xuất hiện xơ gan, ung thư gan.
Uống ít nước
Nước có thể giúp đào thải mọi chất thải ra khỏi cơ thể. Nó ngăn chặn chất độc tích tụ trong cơ thể và làm tổn thương gan. Uống nước thường xuyên làm cho máu loãng hơn, giúp gan dễ dàng lọc và loại bỏ chất độc.
Ngủ không đủ giấc
Hiện nay, rất nhiều người có thói quen làm việc hoặc vui chơi đêm nên rất dễ gây ra bệnh gan. Nguyên nhân là trong quá trình ngủ, cơ thể đi vào quy trình phục hồi sức khỏe, thường xuyên thức đêm sẽ dẫn đến ngủ không đủ giấc, sức đề kháng của cơ thể giảm và sẽ ảnh hưởng đến quá trình tự phục hồi sức khỏe ban đêm của gan.
Những người đã bị mắc bệnh viêm gan mà thường xuyên thức đêm thì bệnh sẽ càng nặng. Một chuyên gia của Hiệp hội giấc ngủ của Mỹ cho biết, những người ngủ muộn nên cố gắng điều chỉnh thời gian nghỉ ngơi, tốt nhất mỗi tối nên ngủ trước 23 giờ, đảm bảo ngủ đủ 7-8 tiếng, để cho gan có thời gian bài trừ độc tố và đảm bảo sức khỏe cho cơ thể.
Chủ quan với virus gây viêm gan, không đi khám sức khỏe định kỳ
Virus viêm gan B, C rất nguy hiểm với lá gan, gây nên tình trạng viêm gan cấp, xơ gan và ung thư tế bào gan. Nhưng không ít người đang chủ quan về vấn đề này, chỉ đi khám khi đã có triệu chứng dẫn đến phát hiện bệnh ở giai đoạn muộn.
Thực phẩm chiên, rán
Thực phẩm chiên, rán như gà rán và khoai tây chiên, có nhiều chất béo bão hòa. Theo một đánh giá năm 2021 trên Tạp chí Frontiers in Nutrition , ăn quá nhiều chất béo bão hòa gây tăng hàm lượng chất béo tích tụ trong gan, dần dần có thể dẫn tới xơ gan.
Theo Hướng dẫn Chế độ ăn uống cho người Mỹ giai đoạn 2020-2025, hàm lượng chất béo bão hòa nên tiêu thụ chỉ nên chiếm dưới 10% tổng lượng calo hàng ngày, tương đương với 13g chất béo bão hòa.
Thịt chế biến sẵn
Giống như thực phẩm chiên xào, các loại thịt chế biến sẵn như xúc xích, thịt xông khói cũng chứa rất nhiều chất béo bão hòa. Một nghiên cứu sơ bộ trên Tạp chí Clinical Nutrition Research vào năm 2022 cho thấy thịt đỏ và thịt chế biến sẵn có thể làm tăng khả năng mắc bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu.
Do đó, mọi người nên hạn chế loại thịt này hoặc thay thế bằng các loại thịt khác lành mạnh hơn như thịt nạc.
Nước ngọt
Đường bổ sung thường cung cấp rất ít hoặc không có chất dinh dưỡng. Tiêu thụ đồ uống quá nhiều đường bổ sung có thể khiến gan chuyển hóa lượng đường dư thừa thành chất béo, tích tụ trong gan và gây ra gan nhiễm mỡ.
Một nghiên cứu trên Tạp chí Hepatology năm 2021 cho thấy, nếu thường xuyên uống đồ uống có đường fructose sẽ làm tăng quá trình sản xuất chất béo ở gan trên những nam giới khỏe mạnh có thể trạng gầy.
Hướng dẫn Chế độ ăn uống cho người Mỹ giai đoạn 2020-2025 khuyến nghị mọi người không nên tiêu thụ quá 10% tổng lượng calo mỗi ngày đến từ đường bổ sung.
Làm gì để gan khỏe mạnh?
Để lá gan khỏe mạnh cần phải có chế độ ăn uống khoa học, sinh hoạt hợp lý. Hằng ngày cần uống nhiều nước, đặc biệt là nước cam, chanh để tăng lượng nước và sức đề kháng cho cơ thể. Mỗi người lớn cần uống 1,5-2 lít nước mỗi ngày. Không sử dụng quá nhiều rượu bia, thuốc lá.
Không ăn nhiều đồ béo như chiên rán, quay, đồ ăn nhanh; không sử dụng thực phẩm chứa chất độc hại.
Xây dựng cho mình một chế độ sinh hoạt lành mạnh, không sử dụng thuốc lá, thường xuyên luyện tập thể dục, thể thao. Mỗi ngày cần tập luyện ít nhất 30 phút, các bài tập từ chạy bộ, đi bộ, đạp xe... đều rất tốt cho gan.
Ngủ đủ giấc, 7-8 tiếng một ngày để gan được nghỉ ngơi, hồi phục.
Không lạm dụng thuốc, phải sử dụng thuốc đúng chỉ định cần tuân theo phác đồ điều trị của bác sĩ, không được tự ý sử dụng các loại thuốc khi không có chỉ định của bác sĩ, thực hiện khám sức khỏe định kỳ.
Ngoài ra, khi có biểu hiện bất thường cần tới cơ sở y tế chuyên khoa gan mật để được thăm khám và tư vấn cụ thể.
