Kể từ sau khi Tổng thống Nga Putin đưa ra tuyên bố rút quân khỏi Syria tối 14/3 trên truyền hình, các chính trị gia, báo giới và học giả phương Tây đã đi từ chỗ bất ngờ tới thán phục quyết định của nhà lãnh đạo Nga. Rất nhiều phân tích được đưa ra đều cho thấy Nga thực sự đạt được nhiều mục tiêu mong muốn trong chiến dịch quân sự chớp nhoáng, hiệu quả và tác động có lợi cho tiến trình hòa bình tại Syria.
Trong bài phân tích được Reuter đăng tải có tiêu đề “Nga dừng cuộc chơi: Quyết định rút khỏi Syria đến vào thời điểm hoàn hảo”, ông Mark Galeotti, giáo sư các vấn đề quốc tế đại học New York, khẳng định quyết định trên của ông Putin là bước đi “sắc sảo và thực dụng”.
Nhìn lại sự sa lầy của Liên Xô cũ suốt 10 năm sau khi điều quân vào Afghanistan, cùng sự hiện diện gia tăng gần đây của các lực lượng bộ binh Nga tại Syria, ông Galeotti cho rằng quyết định rút quân của Putin là “hành động ấn tượng của một chính khách bản lĩnh”.
“Các chính trị gia thường thấy dễ dàng phát động một cuộc chiến hơn là kết thúc chúng, leo thang hơn là rút lui. Với một nhà lãnh đạo người đã thực sự thể hiện hình ảnh của một chính khách quyền lực cùng chính sách đối ngoại mạnh mẽ trong những năm qua, việc lựa chọn rút quân là hành động ấn tượng của một chính khách”, ông Galeotti bình luận.
Những binh sỹ Nga đầu tiên từ Syria đã về tới Mátxcơva hôm 15/3. (Ảnh: Xinhua) Trong đó 3 mục tiêu chính của Nga, theo ông Galeotti, gồm khẳng định vị thế của Nga trong khu vực và tiếng nói tại một đất nước Syria trong tương lai; bảo vệ khách hàng quan trọng cuối cùng của Nga tại Trung Đông và buộc phương Tây, mà chủ yếu là Washington, ngừng các nỗ lực cô lập Mátxcơva về ngoại giao. Đến nay, ít nhất cả 3 mục tiêu này đều đã đạt được.
Ngoài ra, với dư luận trong nước, quyết định rút quân của Putin chắc chắn sẽ loại trừ lo ngại về sự sa lầy quân sự và tổn thất. Vị tổng thống giờ cũng có thể vào vai của người gìn giữ hòa bình, và không phải ngẫu nhiên khi tuyên bố rút quân được đưa ra cùng ngày các cuộc đàm phán hòa bình cho Syria được nối lại.
Trả lời phỏng vấn kênh CNBC, giáo sư danh dự ngành khoa học chính trị, đại học Columbia, ông Robert Legvold cho rằng Nga đã dạy cho thế giới bài học về “đánh nhanh rút gọn” một cách hiệu quả.
“Trái lại Mỹ và các nước khác đã tham gia vào nhiều cuộc can thiệp đầy hỗn loạn - một thông điệp mà ông ấy (Putin) không cần phải nhắn nhủ tới các quốc gia láng giềng. Putin biết rằng Nga có thể mắc kẹt với một cam kết mở, trong một vũng lầy, tiêu tốn tiền bạc và rồi một lúc nào đó cũng phải chọn cách chấm dứt và bỏ chạy. Bằng việc ra đi vào lúc này, ông ấy có thể tuyên bố nhiệm vụ đã thành công”, ông Legvold nói.
Matthew Rojansky, giám đốc Viện nghiên cứu Kennan tại Trung tâm Wilson thì tin rằng, chiến dịch quân sự của Nga tại Syria đã giúp xoay chuyển cục diện theo hướng có lợi cho ông Assad, và “giúp Kremlin có thể đạt được một thỏa thuận có lợi với phương Tây”.
Tuyên bố rút quân cũng không khiến Nga mất mát gì, bởi “Putin luôn có thể điều quân trở lại Syria, một cách đột ngột đầy kịch tính hoặc từng bước một, nhằm đáp trả một sự nghi ngờ vi phạm thỏa thuận hòa bình của phương Tây hoặc các đồng minh”.
Ngay cả ngoại trưởng Đức Frank-Walter Steinmeier cũng tin rằng việc Nga rút quân đã gia tăng sức ép lên chính quyền Assad, khiến họ phải đàm phán tích cực hơn. Ngoại trưởng Pháp thì chào đón quyết định với khẳng định “bất kỳ điều gì giúp hạ nhiệt căng thẳng tại Syria nên được khuyến khích”.
Jim Jatras, cựu nhà ngoại giao Mỹ, hiện là cố vấn chính sách cho đảng Cộng hòa tại Thượng viện, trong phỏng vấn với kênh RT của Nga tin rằng, tiến trình hòa bình sẽ hưởng lợi từ quyết định của Tổng thống Putin.
“Hãy cùng đánh giá ở hai phía của quyết định này: về mặt quân sự và chính trị. Về mặt quân sự, người Nga sẽ bắt đầu rút phần lớn lực lượng, nhưng các căn cứ hải quân và không quân sẽ tiếp tục hoạt động, ít nhất ở thời điểm này. Và tôi tin rằng điều đó có nghĩa các cuộc không kích nhắm vào IS, mặt trận Al-Nusra và các nhóm không chấp thuận ngừng bắn sẽ tiếp tục.
Mặt khác, liên quan đến tiến trình chính trị, cần nhớ rằng chúng ta sẽ không thể nói về một tiến trình chính trị nếu không có sự can thiệp trên không của Nga, và hậu thuẫn các lực lượng Syria. Thành công của các lực lượng Syria đã thực sự buộc các nhóm khủng bố chuyển sang thế phòng thủ”, ông Jatras nhấn mạnh.
