Đây là một trong các nội dung của Báo cáo tình hình phát triển cây mắc ca sau một năm thực hiện ý kiến chỉ đạo của Trưởng Ban chỉ đạo Tây Nguyên do ông Nguyễn Đức Hưởng, Phó Chủ tịch thường trực HĐQT Ngân hàng Bưu điện Liên Việt (LienVietPostBank), Trưởng ban Chỉ đạo Nghiệp vụ và Truyền thông mắc ca, trình bày tại Hội nghị tổng kết hoạt động năm 2015 và định hướng năm 2016 của Ban Chỉ đạo Tây Nguyên, tổ chức tại TP Kon Tum, tỉnh Kon Tum, ngày 5/1/2016.
Bên cạnh những nội dung trên, trong một năm qua, LienVietPostBank và Công ty CP Him Lam cũng đã tích cực triển khai một loạt hoạt động nhằm phát triển cây mắc ca tại Việt nam như xúc tiến các thủ tục thành lập Hiệp hội Mắc ca Việt Nam, tổ chức các đoàn thực tế trong nước và các nước hàng đầu về công nghiệp mắc ca như Úc, Trung Quốc, Nam Phi, Mỹ; tham gia Hiệp hội Mắc ca Úc; thuê chuyên gia nước ngoài và trong nước tư vấn lập chiến lược phát triển mắc ca; tài trợ nghiên cứu cây mắc ca; tiến hành nghiên cứu và khảo sát trong nước; xây dựng quy định cho vay mắc ca; tổ chức các chiến dịch truyền thông để độc giả hiểu tiềm năng và hiểu đúng về mắc ca…
Đặc biệt, qua việc phát trên 1.000 phiếu điều tra thông tin tới các hộ nông dân tỉnh Lâm Đồng thì kết quả cho thấy có đến 48% tỉ lệ người dân sẵn sàng trồng mắc ca khi được hưởng các ưu đãi: được vay vốn lãi suất thấp từ LienVietPostBank; được hỗ trợ kỹ thuật canh tác, chăm sóc; được Công ty Him Lam thu mua sản phẩm; được tham gia cổ phần vào Công ty chế biến mắc ca của Him Lam.
Phát biểu tại hội nghị, ông Nguyễn Đức Hưởng cho rằng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn cần đổi mới tư duy, xóa bỏ cơ chế “xin – cho”... Đáng nhẽ ra, với tư cách là đơn vị chủ quản, Bộ cần đi đầu trong việc nghiên cứu giống cây trồng, tư vấn, hướng dẫn bà con nông dân và kêu gọi doanh nghiệp đầu tư phát triển, hỗ trợ tín dụng và bao tiêu sản phẩm... Nhưng mắc ca thì ngược lại, các doanh nghiệp muốn đầu tư, ngân hàng muốn cho vay thì Bộ này nhiều khi lại ra sức làm khó như ngăn cản nhập giống.
“Nhưng ngăn cản bằng lý luận không thuyết phục vì thực tế đã chứng minh chính Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn đã đầu tư rất nhiều tiền để trồng thí điểm hơn chục năm và đã đem lại kết quả tốt như hộ ông Đinh Kim Thu, thôn Lộc Xuân, huyện Krong Năng, tỉnh Đắc Lắc: trồng năm 2004, diện tích: gần 1ha, số cây: 100 cây. Năm 2014, thu được 1,8 tấn quả, doanh thu hơn 300 triệu đồng nhưng chi phí chỉ chiếm 10%.., ông Hưởng nói.
Ông Nguyễn Đức Hưởng cũng cho biết thêm hiện cà phê, cây cao su trên đất Tây Nguyên đang “kêu cứu” cần tái cơ cấu thì bị bỏ mặc, các nông trường ôm quỹ đất không ai đầu tư được do các doanh nghiệp nông nghiệp “chết nhưng không chôn được”, gây lãng phí tài nguyên, thất thu ngân sách, nông dân đã nghèo lại càng nghèo... Chính phủ đã có Nghị định 210/2013/NĐ-CP, đã có chỉ đạo các ngành và cơ chế hỗ trợ ngân sách cho phát triển mắc ca nhưng đã 3 năm Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn chưa có hướng dẫn cụ thể nên Ngân hàng Nhà nước Việt Nam chưa có cơ sở để hướng dẫn cho vay phát triển mắc ca.
Chính vì vậy, ông Nguyễn Đức Hưởng đã đưa ra một số đề xuất, kiến nghị để mắc ca phát triển bền vững tại Việt Nam như: (1) Thay đổi quy định về hỗ trợ trồng cây mắc ca: Mức hỗ trợ nên quy định thống nhất là cứ trồng 1 ha mắc ca thì được Nhà nước hỗ trợ 15 triệu đồng để xây dựng vườn trồng. Đây là chính sách hỗ trợ có ý nghĩa xã hội rất lớn (hỗ trợ cho người nghèo) vì phần lớn đất riêng của hộ dân trồng mắc ca dưới 50 ha. (Nghị định 210/2013/NĐ-CP quy định: các dự án trồng cây mắc ca có quy mô từ 50 ha trở lên (hỗ trợ cho người giàu) được ngân sách Nhà nước hỗ trợ 15 triệu đồng/ha để xây dựng đồng ruộng, cây giống. Hỗ trợ xây dựng cơ sở sản xuất giống cây mắc ca quy mô 500.000 cây giống/năm trở lên, mức hỗ trợ tối đa 70% chi phí đầu tư/cơ sở đã có hiệu lực từ năm 2014); (2)Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam chỉ ban hành định hướng, còn xác định cụ thể quy hoạch từng địa phương do địa phương chịu trách nhiệm và cần đẩy nhanh xây dựng chương trình quốc gia về mắc ca; (3) Ngân hàng Nhà nước ban hành chủ trương ưu đãi về nguồn vốn để triển khai các sản phẩm tín dụng cho việc phát triển cây mắc ca, bao gồm các chính sách ưu đãi về lãi suất và kỳ hạn vay tái cấp vốn (4) Chính quyền các tỉnh cần đưa mắc ca vào Đề án tái cơ cấu kinh tế địa phương và xây dựng bản quy hoạch phát triển mắc ca tại địa phương trên cơ sở rà soát lại quỹ đất, đặc biệt là đất đang trồng cây cà phê già cỗi, năng suất thấp, đất trồng các cây hiệu quả thấp để chuyển đổi sang trồng mắc ca.
Những hoạt động trên chứng tỏ cam kết mạnh mẽ của LienVietPostBank và Công ty Him Lam như những doanh nghiệp đầu tàu thúc đẩy ngành công nghiệp mắc ca tại Tây Nguyên nói riêng và của Việt Nam nói chung.
Trong thời gian tới, Công ty CP Him Lam và LienVietPostBank sẽ tiếp tục triển khai các công việc nhằm góp phần vào việc đổi mới cây trồng cho nền nông nghiệp Việt Nam mà ông Trưởng Ban Chỉ đạo Tây Nguyên và ông Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã giao phó cho LienVietPostBank thông qua việc phát triển cây mắc ca.
