Những cây vối già vài chục năm tuổi càng cho nhiều nụ. Những chùm nụ vối xanh mướt mát khắc chế cái nóng, cứ hồn nhiên đong đưa dưới nắng đầu hè...
Tôi đi dưới bóng vối ven hồ Tây, những cây vối cổ thụ còn sót lại mà cảm nhận thấy ấm áp tình quê.
Nhớ mẹ ta xưa mùa nụ vối, bà để cho nụ căng mọng đẫy chùm mới bắt đầu hái ủ rồi phơi cho kiệt nước, khô quắt, mới cho vào vò cất. Xưa chẳng có túi nilon, cứ vò sành mà cất. Vối để vò sành hàng tháng, thậm chí cả năm không ỉu, không mốc.
Giờ nụ vối hiếm hơn xưa, cũng như vò sành ít người dùng. Nhưng có mấy ai để ý cái vò sành tiện dụng và tốt như thế nào không? Mùa nóng hãy thử cho tay vào trong vò, cảm nhận không khí mát rượi. Mùa rét thì hơi ấm đầy trong đó. Nụ vối vò sành là vật quý tự ngàn xưa cũng ít ai để ý vì nó là đồ dùng quá quen thuộc hằng ngày!
2/ Mỗi khi mùa hoa vối về tôi lại nhớ quê, nhớ những chùm nụ thời xa xăm chiu chít trên cành vối già ven ao. Nước nụ vối thường hãm trong ấm tích, mùa rét ủ trong giỏ bồ để uống hằng ngày. Còn ngày hè thì nước vối cả nồi to, chuyên ra ấm tích. Lũ trẻ nghịch ngợm chúng tôi, đi chơi đâu về khát là bê cả ấm tích mà tu cho đã đời. Vối ngày ấy nhiều lắm, cũng như người thời ấy thật thà phúc hậu cũng nhiều như nụ hoa vối.
Giờ hoa vối hiếm hoi. Còn con người cũng phôi pha theo năm tháng cũng khác đi nhiều dù những cây vối già nào còn đến hôm nay thì hương vị nụ vối khô vẫn không thay đổi, vẫn là vối xưa.
3/ Chục năm trước có dịp đi Ngân Sơn tôi bắt gặp những gốc vối già cổ thụ mọc hai bên khe suối. Ở đó người ta vẫn thích uống nước vối và cây vối vẫn được di dưỡng. Còn một số vùng khi cây chè lên ngôi thì vối không ai cần đến nữa, có nhà còn chặt bỏ. Nhưng rồi hôm nay người ta lại quan tâm đến cây vối, vì khi thuốc sinh trưởng bị lạm dụng phun bừa vào cây chè thì ai cũng vừa uống trà vừa sợ. Cây vối thiên nhiên thân thiện với con người vừa lành vừa dễ uống được gần gũi trở lại. Những chợ cây giống, cành vối chiết được bày bán và cây vối trở về với nhiều gia đình. Vừa là cây bóng mát, vừa là lấy lá lấy hoa nụ đun nước uống.
Cuộc đời quay đi lộn lại, những giá trị cũ bị vùi lấp có lúc vẫn quay trở lại. Vì con người cần đến nó chứ còn phẩm chất của vối vẫn như xưa... có gì mới đâu!
