Nhưng đa phần các phương pháp dân gian mà sản phụ áp dụng sau khi sinh được các chuyên gia đánh giá là sai lầm, trong đó có nhiều phương pháp có thể làm hưởng hưởng đến sức khỏe, tính mạng của sản phụ và cháu bé.
Không nên sưởi ấm bằng than
Nhiều nơi phụ nữ sau khi sinh thường quan niệm phải nằm than để sưởi ấm người, tránh bệnh tật sau này, hay không gội đầu 1 tháng để tránh nhức đầu, rụng tóc về sau; tránh xem ti vi, đọc sách 1 tháng để không bị nhanh lão hóa về sau... Những quan niệm trên được các chuyên gia y tế cho rằng, không có cơ sở khoa học, thậm chí gây ra những tác dụng phụ nguy hiểm đến sức khỏe.
PGS.TS.BS Nguyễn Thị Bay – Khoa Y học cổ truyền, Bệnh viện Đại học Y Dược TP. HCM cho biết việc nằm than, hơ nóng cơ thể mẹ và bé để giúp ấm người, tránh phát sinh bệnh sau này là một quan điểm sai lầm phổ biến nhất hiện nay của nhiều phụ nữ sau khi sinh.
Theo bác sĩ Bay trong tháng đầu tiên, bà mẹ cần giữ ấm tuyệt đối vì sau sinh mất rất nhiều máu, năng lượng và sức đề kháng của cơ thể giảm sút, dễ bị cảm nhiễm từ những yếu tố bên ngoài. Tuy nhiên việc các bà mẹ nằm than hay hơ ấm mẹ và bé trong vòng 1 tháng đầu là nguy hiểm, có thể gây ra một số hậu quả như không điều tiết được than gây cháy, bỏng hoặc khi đốt than sẽ sản sinh ra nhiều khi CO2, gây độc cho mẹ và bé.
“Còn rất nhiều cách có thể giữ ấm cơ thể như mặc ấm, uống nước ấm, chườm ấm bụng sau khi ăn xong, nằm trong không gian thoáng đãng và mát mẻ nhưng không nên để gió lùa, để quạt và máy lạnh quá lạnh,…Nhiệt độ phòng nên ở mức như thời tiết bình thường, có thể để máy lạnh ở mức 28 – 29 độ. Ở khí hậu nhiệt đới, nếu không sử dụng máy lạnh sẽ gây nóng bức khó chịu cho mẹ và em bé”, bà Bay chia sẻ.
Phải thường xuyên gội đầu
Cũng theo PGS.TS.BS Nguyễn Thị Bay nhiều nơi phụ nữ sau khi sinh còn quan niệm không nên gội đầu trong vòng 1 tháng đầu để tránh đau nhức đầu, rụng róc về sau là hoàn toàn không đúng.
Bà Bay cho biết các bà mẹ sau sinh cần phải gội đầu thường xuyên để tránh mồ hôi bết trong tóc gây nấm, ảnh hưởng đến giấc ngủ và một số vấn đề khác.Tuy vậy, khi gội đầu cần lưu ý nên dùng nước ấm, pha thêm chút rượu để làm bốc hơi nước nhanh hoặc dùng máy sấy để làm khô tóc, tránh để tóc ướt trong thời gian dài. Sau khi tắm có thể thoa thêm rượu gừng hoặc dầu tràm, giúp cho cơ săn chắc và làm ấm cơ thể.
Bên cạnh đó các chuyên gia y tế cũng bác bỏ việc cho rằng phụ nữ sau khi sinh phải cữ xem tivi, đọc sách 1 tháng đầu để tránh bị lão hóa nhanh. “Cho đến nay chưa có một nghiên cứu nào cho thấy xem tivi, đọc sách trong vòng 1 tháng ở cữ gây mỏi mắt và nhanh lão hóa về sau”, một chuyên gia về y học cổ truyền khẳng định.
Tuy nhiên theo các chuyên gia y tế, phụ nữ sau sinh cũng nên dành thời gian nghỉ ngơi nhiều để lấy sức vì phải làm nhiều việc sau khi sinh như: canh giờ cho con bú, lo ăn, lo vệ sinh cho em bé...
“Nếu xem ti vi, đọc sách thì chỉ nên ở mức độ vừa phải, tránh tập trung lâu và điều tiết mắt nhiều. Bên cạnh đó, bà mẹ sau sinh vẫn có thể giao tiếp bình thường nhưng không nên nói lớn tiếng ảnh hưởng thanh quản, hầu họng gây tổn thương dây thanh âm”, bà Bay khuyên.
Không cử đồ chua và nên sử dụng thực phẩm có tính ấm
Không phải người mẹ nào sau sinh cũng tăng cân, nhiều trường hợp còn giảm cân khi cho con bú, chính vì vậy các chuyên gia dinh dưỡng khuyên các bà mẹ sau khi sinh cần có chế độ dinh dưỡng hợp lý để vẫn có đủ dưỡng chất trong sữa cho con bú mà vẫn giảm cân đều đặn, nhanh chóng lấy lại vóc dáng.
PGS.TS.BS Nguyễn Thị Bay cho biết một số quan điểm dân gian cho rằng sau sinh, người mẹ cần kiêng cữ tránh đồ chua sợ sau này bị trung tiện nhiều, em bé bị tiêu chảy…là hoàn toàn sai lầm.
Bà Bay cho biết ăn chua hay bổ sung Vitamin C ở mức độ vừa phải là tốt, nhưng tránh thức ăn quá chua, quá mặn hay có tính hàn như ốc, cải chua…có thể gây ra tiêu chảy và phản ứng sản hậu. Những thực phẩm có tính ấm thường được sử dụng cho bà mẹ sau sinh như: nghệ, thịt kho tiêu, gừng, cần kết hợp thêm với rau xanh, trái cây,…
Các món như giò heo, đu đủ xanh, xu hào, củ sen, cam bưởi, mè, chứa các thành phần dinh dưỡng giúp tạo sữa nhiều cho em bé. Đặc biệt, nghệ được xem là loại thảo dược rất tốt đối với bà mẹ sau sinh.
“Những món ăn có nghệ ví dụ như thịt kho nghệ, trứng hay cải xào nghệ, khổ qua xào nghệ giúp hoạt huyết, đẩy sản dịch ra nhanh, tiêu hóa tốt. Bên cạnh đó, nghệ có thể dùng để thoa bên ngoài vết mổ, vết cắt tầng sinh môn giúp vết thương mau lành, không để lại sẹo xấu”, bà Bay cho biết thêm.
Trong khi đó nhiều phụ nữ sau khi sinh mong muốn nhanh chóng lấy lại vòng eo săn chắc nên hay sử dụng phương pháp bó bụng . Tuy nhiên, các chuyên gia y tế cho rằng việc bó bụng quá sớm, quá chặt ngay sau sinh có thể làm chèn ép mạch máu nuôi đến các cơ quan vùng bụng, làm ảnh hưởng xấu đến tiến trình lành sẹo tự nhiên đối với người sanh mổ.
Bên cạnh đó, sau sinh và chăm sóc con nhỏ vốn có nhiều áp lực, cộng với việc bó bụng chặt gây cản trở sinh hoạt làm cho tâm lý bà mẹ có thể bị ảnh hưởng tiêu cực.
