Ung thư vòm họng xảy ra khi các tế bào ung thư phát triển từ các mô trong vòm hầu, khu vực phía sau khoang mũi và phần trên của họng. Nguyên nhân chính xác của bệnh ung thư vòm mũi họng chưa được khẳng định chính xác nhưng nhiễm virus Epstein Barr (EBV) được xem là một yếu tố quan trọng trong sự phát triển của bệnh.
Nguyên nhân hàng đầu
Trước đây, thuốc lá được xếp là nguyên nhân hàng đầu gây nên căn bệnh ung thư vòm mũi họng. Nhưng các nghiên cứu gần đây cho thấy việc quan hệ tình dục qua đường miệng có nguy cơ cao gây nên căn bệnh này.
Việc quan hệ tình dục qua đường miệng tiềm ẩn rất nhiều nguy cơ mắc các bệnh hoa liễu như lậu, giang mai, u nhú, sùi mào gà… Đặc biệt, nguy cơ ung thư vòm mũi họng ở mức báo động, lên đến 340% ở những người quan hệ bằng miệng với 6 bạn tình trở lên. Bởi nhiễm EBV lây lan qua nước bọt và chất tiết đường sinh dục.
Khi quan hệ tình dục bằng miệng, nếu bạn tình bị nhiễm HPV thì bạn có nguy cơ lây bệnh tương đối cao, xấp xỉ khoảng 90%. Tuy nhiên, cần lưu ý, không phải ai có virus HPV trong người đều phát triển thành ung thư ngay lập tức mà virus sẽ sống tiềm tàng trong cơ thể, đợi hệ miễn dịch suy yếu mới gây bệnh. Theo các nhà khoa học, ung thư họng miệng gây ra chủ yếu bởi chủng virus HPV 16 và 18, chủng virus HPV gây bệnh ở đường sinh dục.
Ăn quá nhiều cá muối từ khi còn nhỏ, ăn nhiều thực phẩm bảo quản hoặc lên men cũng là tác nhân gây ung thư. Người Việt Nam có sở thích và thói quen ăn các đồ muối mặn, lên men nên tỷ lệ người mắc bệnh ung thư cũng khá cao. Bệnh ung thư vòm mũi họng ở nước ta có tỷ lệ cao, đứng hàng đầu trong các bệnh ung thư đầu cổ, đứng hàng thứ 5 trong các bệnh ung thư nói chung. Bệnh có thể gặp ở mọi lứa tuổi nhưng đặc biệt hay mắc phải là ở nam giới, tuổi từ 40 đến 60.
Các triệu chứng
Chảy máu cam
Một trong những triệu chứng sớm nhất của ung thư vòm họng là chảy máu cam. Hít xuống và khạc ra theo đường miệng kèm theo máu dễ bị chẩn đoán nhầm hoặc bị bỏ qua. Giai đoạn cuối có thể gây chảy máu nhiều, liên tục.
Nghẹt mũi
Giống các triệu chứng của bệnh viêm mũi xoang như nghẹt mũi, đau đầu. Có thể ban đầu thấy nghẹt một bên mũi, khi khối u to lên sẽ khiến 2 bên đều bị nghẹt.
Ù tai và nghe kém
Nếu ù tai, nghe kém, đau trong tai, chảy máu tai cũng nên cẩn thận. Khối u phát triển đè lên loa vòi nhĩ là một đường từ vùng mũi họng thông lên tai sẽ gây ra các triệu chứng ù tai, điếc nhẹ.
Nhức đầu
Thường do khối u xâm lấn nội sọ, chèn ép não và dây thần kinh sọ gây nhức đầu và liệt các dây thần kinh sọ. Giai đoạn nhức đầu chưa liệt dây thần kinh sọ dễ bỏ sót và chẩn đoán nhầm với các bệnh lý nhức đầu khác như viêm xoang, suy nhược thần kinh. Ở kỳ cuối, nhức đầu dữ dội, nôn mửa, chóng mặt.
Nổi hạch ở cổ
Theo thống kê, ung thư vòm họng di căn phần cổ chiếm 40-85%. Do vòm họng có cấu trúc mô bạch huyết phong phú, các tế bào ung thư dễ dàng di căn hạch cổ. Khi số lượng hạch càng nhiều, tốc độ di căn càng nhanh, hạch cứng và không đau đớn, vào giai đoạn cuối sẽ bám dính cố định, gây biến dạng cổ và mặt.
Hội chứng nội sọ
Ung thư vòm mũi họng giai đoạn càng về sau sẽ gây ra các hội chứng liên quan đến não và các dây thần kinh sọ như bị lác mắt, mất cảm giác ở họng, mất phản xạ nuốt... U phát triển to vào trong não sẽ gây tăng áp lực nội sọ: nhức đầu, nôn ói, tử vong nếu không xử trí kịp thời.
Di căn
Đến giai đoạn cuối của ung thư vòm mũi họng sẽ xâm lấn xuống vùng mũi - họng, khoang miệng; xâm lấn hốc mắt gây lé mắt, lồi mắt, mù… Ung thư vòm mũi họng di căn xa ở não, xương, phổi, gan và các bộ phận khác, đặc biệt là ở phổi và xương cho thấy, bệnh đã di căn.
Cảnh báo
Các bác sĩ lưu ý, việc phát hiện sớm ung thư vòm mũi họng và ung thư họng miệng tương đối dễ dàng. Cần có ý thức cảnh giác với bệnh, nên đi khám bác sĩ chuyên khoa tai mũi họng hoặc chuyên khoa ung bướu khi có các triệu chứng bất thường về tai mũi họng kéo dài mà điều trị thông thường không khỏi.
