Nghị định 116/2017/NĐ-CP (NĐ116) được Chính phủ ban hành ngày 17/10 quy định điều kiện sản xuất, lắp ráp, nhập khẩu và kinh doanh dịch vụ bảo hành, bảo dưỡng ô tô, có hiệu lực từ 1/1/2018. Tuy nhiên, ngay sau khi NĐ116 ban hành, ngoài việc doanh nghiệp (DN) nhập khẩu xe đã qua sử dụng hết đường làm ăn thì nhiều doanh nghiệp (DN) nhập khẩu và lắp ráp ô tô đã phản ánh các vướng mắc, khó khăn.
Theo phản ánh, vướng mắc lớn nhất liên quan đến việc kiểm định chất lượng mỗi lô xe nhập về. Đơn cử như Toyota Việt Nam (TMV), toàn bộ những mẫu xe nhập khẩu trong năm 2018 sẽ đều bị ảnh hưởng, đáng kể nhất là Fortuner, Yaris và Wigo.
Được biết, Toyota Fortuner chỉ còn số lượng ít xe đã nhập về Việt Nam để bán từ giờ đến tháng 4/2018. Hàng loạt mẫu xe nhập khẩu ăn khách của hãng như Fortuner, Yaris hay Wigo sắp tới chưa thể đem về đại lý để bàn giao cho khách hàng trong đầu năm sau 2018 (trước Tết nguyên đán). Bởi, mỗi lô xe nhập khẩu về cần được lấy mẫu cho Cục Đăng kiểm Việt Nam thử nghiệm và kiểm tra trong 1-2 tháng, những chiếc còn lại sẽ phải nằm phơi ngoài cảng và bến bãi.
Việc này sẽ ảnh hưởng đến kế hoạch giao xe cho khách hàng, tiếp đến hàng loạt chi phí về bến bãi, lãi vay vốn ngân hàng đều bị phát sinh sẽ khiến giá xe khó lòng giảm dù đã được giảm thuế nhập khẩu ô tô ASEAN còn 0% bởi mức ưu đãi thuế này cũng chỉ đủ để bù cho các chi phí phát sinh kia.
Do đó, đầu năm 2018, TMV sẽ phải tập trung bán các dòng xe sản xuất lắp ráp trong nước với những sản phẩm chủ lực như Innova, Vios, Corolla Altis. Động thái mới nhất cho thấy, ngay ngày 1/11, TMV đã công bố chương trình khuyến mãi, giảm giá từ 24-60 triệu đồng tùy phiên bản.
Nhiều hãng xe khác cũng gặp khó khăn như Ford với mẫu bán tải Ranger chủ lực, nhập khẩu nguyên chiếc từ Thái Lan. Chevrolet Colorado, Chevrolet Trax hay dòng SUV 7 chỗ Trailblazer được nhập khẩu Thái Lan sắp tới sẽ phải chịu chung số phận nằm phơi ngoài bãi cho đến khi được về đại lý.
Nhiều hãng xe sang nhập khẩu khác cũng gặp khó khăn khi mỗi chiếc xe nhập khẩu về đều có trị giá cao, và một lần nhập chỉ vài chiếc nhưng vẫn phải lấy mẫu để kiểm định, dù lô xe sau cách lô trước có thể chỉ vài ngày. Do đó, các doanh nghiệp nhập khẩu những dòng xe siêu sang như Lamborghini, Rolls-Royce, Porscher, Land Rover, Audi, Lexus… sẽ gặp nhiều khó khăn trong hoạt động kinh doanh.
Ông Trần Tấn Trung, Tổng giám đốc Audi Việt Nam cho biết: Các điều kiện kinh doanh ô tô của NĐ 116 vừa ban hành sẽ khiến các DN nhập khẩu xe sang gặp nhiều khó khăn hơn, tốn kém chi phí kiểm định. Tuy nhiên, theo ông Trung, NĐ 116 sẽ đảm bảo sự cạnh tranh công bằng, bình đẳng hơn giữa các DN nhập khẩu, đảm bảo quyền lợi của khách hàng.
Cũng theo ông Trung, thực tế chỉ có khoảng 20 chủng loại xe được sản xuất, lắp ráp trong khu vực ASEAN, tuy nhiên, mẫu xe đạt tỉ lệ nội địa hóa nội khối (40%) và có đủ sản lượng để được hưởng thuế suất ưu đãi theo những điều kiện kinh doanh, nhập khẩu ô tô của Việt Nam không nhiều. Hơn nữa, các mẫu xe cao cấp được sản xuất, lắp ráp trong khu vực không nhiều, chủ yếu vẫn đến từ châu Âu. Nếu có thì giá thành cũng không thấp hơn nhiều so với xe nhập khẩu nguyên chiếc. Chính vì vậy sẽ không có nhiều biến động khi cạnh tranh vào thời điểm thuế nhập khẩu ô tô nguyên chiếc từ ASEAN về 0% đầu năm 2018.
Ngay sau khi NĐ 116 được ban hành, một số vướng mắc đã được Cục Hải quan TP.HCM chỉ rõ và gửi bằng văn bản lên Tổng cục Hải quan.
Cụ thể, Cục Hải quan TP.HCM cho biết trong quá trình thực hiện thủ tục hải quan về nhập khẩu ô tô, hải quan địa phương đã thực hiện theo các Công văn số 16875/BTC-PC ngày 25/11/2016 và Công văn số 17568/BTC-TCHQ ngày 8/12/2016, Công văn số 1219/TCHQ và Công văn số 11337/TCHQ-GSQL cuối năm 2016.
Tuy nhiên, khi NĐ 116 ra đời, phía hải quan hiểu rằng các văn bản hướng dẫn trên của Bộ Tài chính, Tổng cục Hải quan hết hiệu lực cùng ngày 17/10.
Do đó, hải quan TP.HCM không biết phải thực hiện như thế nào đối với một số quy định tại NĐ 116 khi chờ Bộ Công Thương và Bộ Giao thông - Vận tải ban hành thông tư mới có hướng dẫn thực hiện.
Theo Cục Hải quan TP.HCM, các lô hàng xe nhập khẩu là ô tô đã qua sử dụng NK trước thời điểm NĐ 116 có hiệu lực, hiện tại ở các chi cục hải quan cửa khẩu vẫn còn lưu kho xe ô tô dạng này chưa làm thủ tục do vướng về chứng từ bổ sung cho hải quan, hay Giấy chứng nhận VIN của nhà sản xuất và Giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa C/O. Chính vì thế, hải quan TP.HCM đề nghị Tổng cục Hải quan có ý kiến chỉ đạo để tháo gỡ.
Bên cạnh đó, trong chỉ đạo tại Công văn số 11337 cuối năm 2016, Tổng cục Hải quan yêu cầu tạm dừng thông quan lô hàng xe nhập khẩu BMW (ngoại trừ đối tượng ưu đãi, miễn trừ ngoại giao). Tuy nhiên, theo thông tin Cục Hải quan TP.HCM được biết, sắp tới đây Công ty TNHH sản xuất và lắp ráp ô tô du lịch Trường Hải sẽ làm nhà phân phối thương hiệu BMW tại Việt Nam, dự kiến công ty sẽ nhập khoảng 400 xe ô tô nhãn hiệu BMW vào đầu năm 2018, cuối năm 2017 tàu sẽ nhập cảng.
