 |
(Ảnh: Reuters) |
Điện Kremlin cho biết, lệnh tạm dừng tấn công cơ sở năng lượng sẽ kéo dài trong 30 ngày, kể từ 18/3, khi Tổng thống Nga Vladimir Putin lần đầu thảo luận với Tổng thống Mỹ Donald Trump. Tuần trước, Ukraine tuyên bố sẽ chỉ chấp nhận lệnh tạm dừng sau khi có thỏa thuận chính thức.
Nga đã tấn công lưới điện của Ukraine bằng tên lửa và máy bay không người lái trong suốt cuộc xung đột. Ngược lại, Ukraine đã tiến hành các cuộc tấn công tầm xa vào các mục tiêu dầu khí của Nga, mà họ cho rằng cung cấp nhiên liệu cho quân đội Nga.
Thỏa thuận về lệnh ngừng bắn trên biển giải quyết một vấn đề quan trọng từ đầu cuộc xung đột, khi Nga gần như áp đặt lệnh phong tỏa hải quân đối với Ukraine, một trong những nước xuất khẩu ngũ cốc lớn nhất thế giới.
Sau khi lực lượng Nga rút một phần khỏi Biển Đen, Kiev đã có thể mở lại các cảng của mình và tiếp tục xuất khẩu ở mức tương đương trước xung đột, bất chấp sự sụp đổ của một thỏa thuận vận chuyển Biển Đen do Liên Hợp Quốc làm trung gian. Nhưng các cảng của nước này vẫn thường xuyên bị không kích. Tổng thống Zelensky cho biết, thỏa thuận sẽ ngăn chặn các cuộc tấn công như vậy.
Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine Rustem Umerov cảnh báo, Kiev sẽ coi bất kỳ động thái nào của tàu quân sự Nga bên ngoài vùng phía đông Biển Đen là vi phạm và đe dọa. Trong trường hợp đó, Ukraine sẽ có toàn quyền tự vệ.
Thỏa thuận cũng sẽ yêu cầu nới lỏng lệnh trừng phạt đối với Mátxcơva, bao gồm khôi phục liên kết giữa ngân hàng xuất khẩu nông sản của Nga và hệ thống thanh toán quốc tế SWIFT. Việc này có thể yêu cầu sự đồng ý từ các nước châu Âu.
Điện Kremlin cho biết, thỏa thuận Biển Đen sẽ không thể có hiệu lực trừ khi mối liên hệ giữa một số ngân hàng Nga với hệ thống tài chính quốc tế được khôi phục.
Tuy nhiên, Tổng thống Ukraine Zelensky khẳng định các thỏa thuận vẫn có thể được thực thi mà không cần nới lỏng lệnh trừng phạt.
"Thật không may, ngay cả bây giờ, vào đúng ngày đàm phán, chúng ta đã thấy Nga đã bắt đầu thao túng", ông Zelensky nói trong bài phát biểu qua video.
Các thỏa thuận này là cam kết chính thức đầu tiên của Nga và Ukraine kể từ khi Tổng thống Mỹ Donald Trump nhậm chức. Ông đang thúc đẩy chấm dứt xung đột ở Ukraine và nhanh chóng xích lại gần Mátxcơva, điều khiến Kiev và các nước châu Âu lo ngại.
Kiev và Mátxcơva đều cho biết sẽ dựa vào Washington để thực thi các thỏa thuận, đồng thời bày tỏ sự hoài nghi rằng đối phương sẽ tuân thủ.
"Chúng tôi cần những đảm bảo rõ ràng", Bộ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Lavrov nói. "Và xét đến quá khứ đáng buồn về các thỏa thuận với riêng Kiev, việc thoả thuận lần này có được đảm bảo hay không sẽ là kết quả của mệnh lệnh từ Washington gửi đến Kiev".
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tuyên bố, các thỏa thuận ngừng bắn sẽ có hiệu lực ngay lập tức và nếu Nga vi phạm, ông sẽ yêu cầu Tổng thống Mỹ Donald Trump áp đặt thêm các lệnh trừng phạt đối với Mátxcơva và cung cấp thêm vũ khí cho Ukraine. "Chúng tôi không tin tưởng Nga, nhưng chúng tôi sẽ hành xử mang tính xây dựng", ông nói.
Thỏa thuận đã đạt được sau các cuộc đàm phán song song Nga - Mỹ và Mỹ - Ukraine tại Ả-rập Xê-út, kéo dài từ ngày 23 đến ngày 25/3.
Tuần trước, Tổng thống Mỹ Trump đã có các cuộc điện đàm riêng biệt với Tổng thống Ukraine Zelensky và Tổng thống Nga Putin. Trong đó, ông Putin bác bỏ đề xuất của Trump về lệnh ngừng bắn hoàn toàn kéo dài 30 ngày, mà Ukraine tán thành.
"Chúng tôi đang đạt được nhiều tiến triển", ông Trump nói với các phóng viên hôm 25/3, đồng thời cho biết thêm rằng có "sự đối đầu mạnh mẽ” trong các cuộc đàm phán.
"Có rất nhiều sự đối đầu, như bạn có thể thấy, và nó là mấu chốt để mọi người tập hợp lại, làm trung gian phân xử và xem liệu chúng ta có thể ngăn chặn được nó hay không. Tôi nghĩ điều đó sẽ hiệu quả", Tổng thống Mỹ Trump nhấn mạnh.
