Đây được cho là cuộc tấn công đầu tiên trong phản ứng nhiều bước của chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden để đáp trả cuộc tấn công hồi cuối tuần trước nhằm vào căn cứ của Mỹ ở Jordan khiến ba lính Mỹ thiệt mạng và khoảng 40 người bị thương. Washington cáo buộc nhóm chiến binh do Iran hậu thuẫn đứng đằng sau vụ tấn công này, dù Iran khẳng định không liên quan.
Mặc dù các cuộc tấn công của Mỹ không nhắm vào bất kỳ địa điểm nào bên trong Iran, nhưng chúng làm gia tăng mối lo ngại về nguy cơ căng thẳng leo thang ở Trung Đông trong bối cảnh cuộc xung đột ở Dải Gaza giữa Hamas và Israel đã kéo dài hơn ba tháng.
Quân đội Mỹ cho biết trong một tuyên bố rằng các cuộc tấn công nhắm vào các mục tiêu bao gồm trung tâm chỉ huy và kiểm soát, cơ sở lưu trữ rocket, tên lửa, máy bay không người lái, cũng như chuỗi cung ứng hậu cần và đạn dược.
Tổng cộng có 85 mục tiêu nằm trải rộng trên 7 địa điểm, 4 ở Syria và 3 ở Iraq. Washington cũng sử dụng máy bay ném bom tầm xa B-1 bay từ Mỹ.
Douglas Sims - quan chức Bộ Tổng tham mưu Mỹ cho biết dường như các cuộc tấn công đã thành công, gây ra vụ nổ thứ cấp lớn khi nhắm trúng vũ khí của các nhóm chiến binh, mặc dù không rõ liệu có chiến binh nào thiệt mạng hay không. Tướng Sims nói thêm rằng các cuộc tấn công được thực hiện dù biết rằng có khả năng sẽ có thương vong với những người ở trong các cơ sở.
Truyền thông nhà nước Syria cho biết cuộc tấn công của Mỹ vào các địa điểm trong khu vực sa mạc của nước này và ở biên giới Syria - Iraq đã dẫn đến một số thương vong.
Sẽ có nhiều cuộc tấn công hơn nữa
Cuộc tấn công ở Jordan hồi tuần trước là cuộc tấn công chết người đầu tiên nhằm vào quân đội Mỹ kể từ khi xung đột Israel - Hamas nổ ra vào tháng 10.
Các quan chức Mỹ nói với Reuters rằng Washington tin chiếc máy bay không người lái tấn công căn cứ ở Jordan là do Iran chế tạo.
"Lời đáp trả của chúng tôi bắt đầu từ hôm nay. Nó sẽ tiếp tục vào thời gian và địa điểm mà chúng tôi lựa chọn”, Tổng thống Biden nói trong một tuyên bố. Trước đó vào thứ Sáu, ông Biden và các lãnh đạo Lầu Năm Góc đã có mặt tại Căn cứ Không quân Dover ở Delaware khi hài cốt của 3 binh sĩ thiệt mạng ở Jordan được trao trả.
Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin cho biết Tổng thống Biden đã chỉ đạo các hành động bổ sung chống lại IRGC và những người có liên quan đến lực lượng này. "Đây là sự khởi đầu cho phản ứng của chúng tôi", ông Austin nói.
Nhưng Lầu Năm Góc cho biết họ không muốn chiến tranh với Iran và tin rằng Tehran cũng không muốn chiến tranh, ngay cả khi đảng Cộng hòa gây áp lực đối với Nhà Trắng để giáng một đòn trực tiếp vào Iran.
Bộ trưởng Austin nói: "Chúng tôi không tìm kiếm xung đột ở Trung Đông hay bất kỳ nơi nào khác, nhưng tổng thống và tôi sẽ không tha thứ cho các cuộc tấn công vào lực lượng Mỹ”.
Trước cuộc tấn công trả đũa hôm thứ Sáu của Mỹ, Tổng thống Iran Ebrahim Raisi nói rằng Tehran sẽ không bắt đầu chiến tranh nhưng sẽ "phản ứng mạnh mẽ" với bất kỳ ai cố gắng bắt nạt nước này.
Theo thống kê của Israel, quân đội Mỹ đã bị tấn công hơn 160 lần ở Iraq, Syria và Jordan kể từ xung đột bùng phát ở Dải Gaza vào ngày 7/10.
Mối quan ngại của Iraq
Reuters cho rằng các cuộc tấn công mới nhất có thể làm phức tạp thêm sự hiện diện quân sự của Mỹ ở Iraq.
Quân đội Iraq cho biết quân đội Mỹ đã nhắm vào khu vực biên giới Iraq và cảnh báo có thể gây bất ổn trong khu vực.
Người phát ngôn quân đội Iraq Yahya Rasool nói trong một tuyên bố: “Những cuộc không kích này vi phạm chủ quyền của Iraq, làm suy yếu những nỗ lực của chính phủ Iraq và gây ra mối đe dọa có thể khiến Iraq và khu vực phải gánh chịu hậu quả thảm khốc”.
Baghdad và Washington đã nhất trí thành lập một ủy ban để bắt đầu các cuộc đàm phán về tương lai của liên minh quân sự do Mỹ dẫn đầu ở Iraq, với mục đích đặt ra thời gian biểu cho việc rút quân theo từng giai đoạn và chấm dứt liên minh chống Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng.
Người phát ngôn Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ John Kirby cho biết chính phủ Iraq đã được thông báo trước về cuộc tấn công.
Kataib Hezbollah - nhóm tiến hành cuộc tấn công vào căn cứ Mỹ ở Jordan - hôm thứ Ba tuyên bố sẽ tạm dừng các cuộc tấn công vào lực lượng Mỹ.
Nhưng một nhóm khác ở Iraq, Nujaba, cho biết họ sẽ tiếp tục tiến hành các cuộc tấn công vào lực lượng Mỹ trong khu vực cho đến khi xung đột ở Gaza kết thúc và lực lượng Mỹ rời khỏi Iraq.
