Đây là cuộc tuần tra mới nhất của Mỹ tại biển Đông và động thái này diễn ra ngay trước chuyến công du của Tổng thống Mỹ Barack Obama vào tuần tới để tham dự các hội nghị thượng đỉnh khu vực châu Á-Thái Bình Dương.
Ông Obama được trông đợi sẽ xác quyết lại cam kết của Mỹ về tự do hàng hải và hàng không ở biển Đông. Việc dùng hai máy bay ném bom chiến lược B-52 “thị uy” tại khu vực xung quanh các hòn đảo nhân tạo được xem là hành động mới nhất trong loạt tín hiệu mà Mỹ gửi đến Trung Quốc rằng, Washington không công nhận yêu sách lãnh thổ phi lý của Trung Quốc tại biển Đông.
“Chúng tôi luôn tiến hành chuyến bay của B-52 trên không phận quốc tế ở khu vực này và trên thế giới trong thời gian qua. Đã có một nỗ lực được thực hiện bởi bộ phận điều khiển trên mặt đất của Trung Quốc nhằm tiếp cận máy bay nhưng máy bay vẫn tiếp tục sứ mệnh của mình”, ông Peter Cook, người phát ngôn của Lầu Năm Góc, cho biết.
Phát ngôn viên Nhà Trắng Josh Earnest nói ông không biết liệu vấn đề biển Đông có được đưa vào nghị trình của hội nghị nào trong 3 hội nghị thượng đỉnh mà ông Obama sắp tham dự hay không, nhưng đây là vấn đề quan tâm của các nhà lãnh đạo thế giới có mặt ở đó. Ông Obama sẽ tới Manila dự Thượng đỉnh APEC mà Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình cũng có mặt.
Sau đó, Tổng thống Mỹ sẽ tới Kuala Lumpur dự hội nghị cấp cao ASEAN. “Chúng tôi khá lo ngại về vấn đề bảo vệ tự do hàng hải, tự do thương mại qua biển Đông. Và chúng tôi sẽ tiếp tục khuyến khích tất cả các bên, dù nước nhỏ hay nước lớn, giải quyết những khác biệt thông qua ngoại giao và không cố sử dụng quy mô và sức mạnh để hăm dọa các nước láng giềng”, ông Earnest tuyên bố.
Theo Reuters, trong cuộc họp báo ở Bắc Kinh ngày 13/11, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc lớn tiếng phản đối việc quân đội Mỹ triển khai B-52 tới biển Đông.
Ngày 11/11, Đại sứ Mỹ tại Philippines Philip Goldberg cho biết, ông Obama sẽ cùng Tổng thống Philippines Benigno Aquino III sẽ hội đàm và họ có thể đề cập vấn đề biển Đông. Bộ Ngoại giao Mỹ tuyên bố, sẽ đưa ra vấn đề biển Đông tại hội nghị APEC.
Ngày 11/11, Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe nói rằng sẽ xem xét các lựa chọn và nghiên cứu thật kỹ vấn đề có cử lực lượng phòng vệ của nước này sang biển Đông để triển khai các hoạt động giám sát, cảnh báo hay không.
Tờ Nikkei của Nhật Bản đưa tin, nếu hội đàm với ông Tập Cận Bình, Thủ tướng Nhật Bản có thể sẽ trực tiếp bày tỏ sự lo ngại đối với hành động của Trung Quốc trên biển Đông.
Ông Abe còn có kế hoạch sẽ kêu gọi thông qua văn bản về việc duy trì trật tự trên biển trước tình trạng Trung Quốc ồ ạt lấp biển xây đảo tại hội nghị ASEAN và Hội nghị thượng đỉnh Đông Á diễn ra từ ngày 21 đến 22/11.
Nhật Bản sẽ hợp tác với Mỹ, cố gắng đưa những quan tâm về vấn đề biển Đông vào hàng loạt báo cáo đề dẫn của chủ tịch hội nghị và tuyên bố chung của các hội nghị.
