NGHIÊM TRỌNG
Phim hoạt hình Abominable (tựa Việt Everest-Người tuyết bé nhỏ) do DreamWorks Animation Studio (Mỹ) và Pearl Studio (Trung Quốc) sản xuất. Bộ phim xoay quanh hành trình tìm đường về nhà của người tuyết mang tên Everest, chuyến đi được sự giúp đỡ của cô bé tên Yi và nhóm bạn. Phim khởi chiếu tại Việt Nam từ 4/10/2019, tuy nhiên vào tối 13/10, CGV ngừng chiếu do nhận được thông tin phim có hình ảnh bản đồ “đường lưỡi bò” phi pháp.
Hình ảnh đường lưỡi bò này được lồng ghép rất tinh vi trong bộ phim hoạt hình Everest-Người tuyết bé nhỏ: Đường lưỡi bò xuất hiện trên tấm bản đồ lớn (vẽ Trung Quốc và các nước Đông Nam Á), nhân vật chính tên Yi vạch ra con đường đi xuyên qua Trung Quốc. “Đường lưỡi bò” phi pháp này được cài cắm trong bốn cảnh phim, rồi “lọt” qua các vòng kiểm duyệt và trụ ở rạp suốt 10 ngày là điều nghiêm trọng.
Trao đổi với một số cơ quan báo chí chiều 14/10, ông Nguyễn Thái Bình, người phát ngôn Bộ VHTTDL nói, ngay khi xuất hiện thông tin trên mạng xã hội quanh phim hoạt hình Everest-Người tuyết bé nhỏ, Bộ trưởng VHTTDL Nguyễn Ngọc Thiện lập tức chỉ đạo các đơn vị liên quan kiểm tra lại nội dung, quy trình cấp phép phổ biến phim. “Bộ trưởng xác định đây là sự việc nghiêm trọng. Bộ trưởng yêu cầu các đơn vị chuyên môn hết sức cẩn trọng khi làm việc để có kết quả báo cáo lại Bộ, đồng thời thông tin rộng rãi cho người dân rõ”, ông Thái Bình nói.
Cục Điện ảnh tổ chức xem lại bản phim lưu chiểu chiều 14/10. Bà Nguyễn Thị Thu Hà, Cục trưởng Cục Điện ảnh lên tiếng nhận trách nhiệm, bất luận bản lưu chiểu có đúng với bản phát hành rạp hay không.
Hội đồng duyệt phim phải chịu trách nhiệm
Đây không phải lần đầu tiên sự việc nghiêm trọng xảy ra xuất phát từ Hội đồng trung ương thẩm định phim truyện. Năm ngoái là bài học Điệp vụ biển đỏ. Hội đồng duyệt phim bỏ qua hơn hai phút cuối phim-nhà sản xuất Trung Quốc cố tình gài tinh thần dằn mặt vấn đề chủ quyền trên biển Đông, tuyên truyền sai lệch chủ quyền. Năm nay, cả 11/11 thành viên Hội đồng duyệt phim có mặt xem và đồng thuận cho Everest-Người tuyết bé nhỏ có đường lưỡi bò phi pháp ra rạp.
Việc để lọt phim có yếu tố xâm phạm chủ quyền Việt Nam ra rạp, Hội đồng không thể vô can? “Đứng trước bộ phim có xuất hiện đường lưỡi bò, cho dù là cơ quan quản lý hay người dân phải luôn nêu cao ngọn cờ chủ quyền dân tộc lên hàng đầu. Phim có xuất hiện đường lưỡi bò phi pháp không được phép phổ biến”, ông Nguyễn Thái Bình nói. Ông cũng khẳng định, Hội đồng phải chịu trách nhiệm nếu xảy ra sai sót.
Xem xét trách nhiệm của hội đồng, sau Điệp vụ biển đỏ Bộ VHTTDL chỉ có những buổi họp nội bộ góp ý, phê phán và nâng cao trách nhiệm đối với những người làm quản lý điện ảnh, đồng bàn giải pháp tốt hơn. Bộ kiện toàn Hội đồng, tăng lên 11 thành viên. Thế nhưng việc bỏ lọt phim Everest-Người tuyết bé nhỏ cho thấy chất lượng hội đồng không được cải thiện. Hội đồng gồm các thành viên từ Cục Điện ảnh, Hội đồng Lí luận phê bình trung ương, Vụ Văn hóa-Văn nghệ và một số đơn vị khác.
Lãnh đạo Cục Điện ảnh có ý phân trần về áp lực của Hội đồng duyệt-ngày duyệt khoảng hai phim, dịp lễ tết phải làm việc cả thứ bảy, chủ nhật. Lượng phim nhập và phim sản xuất hằng năm lên tới hơn 200 bộ phim. Nhiều người không chấp nhận lí do này để biện minh cho sự lơ là khi “gác cổng”, trong khi đó với phim nội soi rất kỹ với tâm lí “dễ người khó ta”. “Các anh chị của hội đồng đều là những người tâm huyết và trách nhiệm với ngành điện ảnh, trong quá trình duyệt xảy ra sơ suất chủ quan không đáng có”, ông Nguyễn Thái Bình nói.
Người phát ngôn Bộ cho biết, thời gian tới Bộ tiếp tục kiện toàn để nâng cao chất lượng của hội đồng duyệt phim, có ý kiến đề xuất thành lập thêm bộ phận giúp việc cho Hội đồng duyệt hiện nay nhằm tăng bộ lọc trong quá trình duyệt phim.
Không thể xem nhẹ
Hội đồng duyệt phim, Cục Điện ảnh có trách nhiệm lớn nhất trong sự việc để lọt phim tuyên truyền đường lưỡi bò phi pháp. Tuy nhiên không thể bỏ qua trách nhiệm của nhà phát hành Cty CJ CGV Việt Nam. Đơn vị này chính là nhà phát hành phim tuyên truyền sai lệch về biển Đông trong Điệp vụ biển đỏ. Ban đầu nhà phát hành cố lờ trách nhiệm, quanh co lí do rút hết phim Everest-Người tuyết bé nhỏ khỏi rạp vì vắng khách. Tới ngày 14/10, đơn vị này mới phát đi thông cáo chính thức thừa nhận rút phim vì phát hiện hình ảnh đường lưỡi bò trong phim, đồng thời xin lỗi (muộn). Lỗi nghiêm trọng hai lần lặp lại, Bộ VHTTDL không thể làm ngơ trước trách nhiệm của đơn vị phát hành này.
Phát ngôn thiếu trách nhiệm
Sau Điệp vụ biển đỏ, Bộ trưởng VHTTDL yêu cầu làm rõ trách nhiệm cá nhân liên quan, tuy thế tới nay chưa có bất cứ thành viên nào bị kỷ luật. Một số thành viên từng để lọt Điệp vụ biển đỏ tiếp tục ngồi lại hội đồng, thậm chí một thành viên một mặt nhận lỗi vụ Người tuyết bé nhỏ nhưng mặt khác lại lớn tiếng đại ý “có vài giây thôi, mọi người cứ làm quá lên”. Thái độ thờ ơ với vấn đề chủ quyền này gây bức xúc dư luận, ngay sau đó vị này phải xin rút phát ngôn.
