Trong chỉ thị phát đi mới đây, Bộ trưởng NN&PTNT cho biết, hiện địa phương phía Bắc (từ Thừa Thiên Huế trở ra) có trên 1,1 triệu ha lúa Đông Xuân đang sinh trưởng, phát triển tốt, trong đó Bắc Trung Bộ khoảng 351.000 ha, vùng Đồng bằng sông Hồng và Trung du miền núi phía Bắc khoảng 755.000 ha.
Tuy nhiên, thời tiết vụ Đông Xuân 2019-2020 đang có những diễn biến khó lường, từ cuối tháng 3 đến nay có mưa nhỏ, ẩm độ cao liên tục là điều kiện thuận lợi cho nhiều đối tượng sinh vật gây hại bùng phát, đặc biệt là bệnh đạo ôn lá, đạo ôn cổ bông, sâu cuốn lá nhỏ, rầy nâu, rầy lưng trắng, thậm chí là bệnh bạc lá trong vụ Đông Xuân.
Theo Cục Bảo vệ Thực vật, ở vùng Bắc Trung Bộ lúa Đông Xuân sớm đã trỗ hơn 65.000 ha, trà lúa chính vụ dự kiến trỗ từ 5-20/4/2020 sẽ có nguy cơ rất cao bị bệnh đạo ôn cổ bông gây hại nặng, nếu điều kiện thời tiết thuận lợi cho bệnh phát sinh (nhiệt độ 23-25 độ C và ẩm độ cao kéo dài).
Trong khi đó, ở vùng Đồng bằng sông Hồng và Trung du miền núi phía Bắc bệnh đạo ôn lá sẽ bùng phát và gây hại nặng trên giống nhiễm từ đầu đến giữa tháng 4, là nguồn bệnh gây hại trên các trà lúa trỗ trong tháng 4 đến trung tuần tháng 5.
Sâu cuốn lá nhỏ lứa 2 gây hại chính ở vụ Đông Xuân diện rộng với mật độ cao ở nhiều tỉnh, nhất ở các tỉnh Đồng bằng Sông Hồng từ giữa đến cuối tháng 4. Ngoài ra, rầy nâu, rầy lưng trắng lứa 2 phát sinh và gây hại từ cuối tháng 4 đến đầu tháng 5.
Trước tình hình trên, thực hiện bảo vệ tốt trà lúa Đông Xuân, đảm bảo an ninh lương thực quốc gia theo chỉ đạo của Thủ tướng, Bộ NN&PTNT đề nghị các tỉnh phía Bắc chỉ đạo cấp bách hệ thống chuyên môn phòng, chống một số sinh vật gây hại.
Trong đó, ở Bắc Trung Bộ lưu ý bệnh đạo ôn cổ bông trên trà lúa trỗ từ 5-20/4/2020, đặc biệt tại Hà Tĩnh, Nghệ An. Điều tra các ổ rầy nâu, rầy lưng trắng trên các trà lúa giai đoạn sau trỗ để chỉ đạo phun trừ kịp thời không để cháy rầy trên diện rộng.
Lãnh đạo Bộ NN&PTNT kiểm tra lúa Đông Xuân ở các địa phương Vùng Đồng bằng sông Hồng và Trung du miền núi phía Bắc tiếp tục chỉ đạo phòng, chống bệnh đạo ôn lá, nhất là trên giống nhiễm và bệnh đạo ôn cổ bông trên các trà lúa trỗ trong tháng 4 đến giữa tháng 5, kết hợp chỉ đạo phòng trừ sâu cuốn lá nhỏ từ giữa đến cuối tháng 4…
Bộ NN&PTNT cũng lưu ý, các địa phương chỉ đạo hệ thống thanh tra chuyên ngành thanh kiểm tra việc buôn bán vật tư nông nghiệp, không để tình trạng lợi dụng chống dịch để tăng giá hoặc bán hàng không đảm bảo chất lượng.
Liên quan đến vấn đề xuất khẩu gạo, mới đây, Văn phòng Chính phủ đã có thông báo kết luận của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tại cuộc họp Thường trực Chính phủ về việc xuất khẩu gạo trong bối cảnh dịch bệnh và hạn hán, xâm nhập mặn.
Thông báo nêu rõ: Việc xuất khẩu gạo trong bối cảnh hiện nay cần phải xem xét kỹ lưỡng, thận trọng; trước hết phải bảo đảm an ninh lương thực quốc gia, đồng thời giảm thiểu việc gián đoạn chuỗi sản xuất lúa gạo, bảo vệ quyền lợi hợp pháp, chính đáng cho người nông dân và các tổ chức kinh doanh có liên quan.
Thủ tướng giao Bộ Công Thương lấy ý kiến các Bộ: Tài chính, NN&PTNT và các cơ quan liên quan về việc xuất khẩu gạo trong bối cảnh hiện nay. Các ý kiến này gửi về Bộ Công Thương trước ngày 5/4.
Trên cơ sở đó, Bộ trưởng Bộ Công Thương hoàn thiện phương án đề xuất, ký văn bản báo cáo Thủ tướng trước ngày 6/4/2020, bảo đảm nguyên tắc đáp ứng đầy đủ nhu cầu tiêu dùng gạo trong nước trong mọi tình huống, tuyệt đối không để xảy ra thiếu gạo.
