 |
Lãnh đạo AUKUS trong lễ công bố chi tiết thoả thuận chuyển giao và chế tạo tàu ngầm chung ngày 13/3. (Ảnh: Reuters) |
Phát biểu trong buổi lễ diễn ra tại căn cứ hải quân ở San Diego khi đứng cạnh Thủ tướng Úc Anthony Albaneses và Thủ tướng Anh Rishi Sunak, Tổng thống Mỹ Joe Biden cho biết, thoả thuận đối tác AUKUS tuyên bố năm 2021 là một phần trong cam kết chung của 3 nước về một khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương mở và tự do, nơi Mỹ sát cánh với hai “đồng minh mạnh mẽ và có năng lực nhất”.
Thủ tướng Sunak gọi đây là “quan hệ đối tác mạnh mẽ”. “Đây là lần đầu tiên từ trước đến nay, 3 đội tàu ngầm sẽ phối hợp với nhau trên khắp Đại Tây Dương và Thái Bình Dương để giữ cho các đại dương của chúng ta tự do trong những thập kỷ tới”, ông Sunak nói.
Theo thoả thuận, Mỹ sẽ bán cho Úc 3 tàu ngầm chạy bằng nhiên liệu hạt nhân lớp Virginia, do hãng General Dynamics chế tạo trong những năm đầu thập kỷ 2030, kèm theo quyền mua 2 tàu nữa nếu muốn, tuyên bố chung cho biết.
Cũng theo tuyên bố chung, dự án gồm nhiều giai đoạn sẽ hướng đến mục tiêu Anh và Úc cùng sản xuất và vận hành một lớp tàu ngầm mới mang tên SSN-AUKUS, sản phẩm hợp tác giữa 3 nước dựa trên thiết kế mới của Anh, được chế tạo tại Anh và Úc, trang bị những công nghệ hiện đại của Mỹ.
Một quan chức quốc phòng Úc cho biết, dự án này sẽ tiêu tốn 368 tỷ USD cho đến năm 2055.
Ông Biden nhấn mạnh, các tàu này sẽ chạy bằng nhiên liệu hạt nhân chứ không mang vũ khí hạt nhân.
Anh sẽ nhận chiếc tàu ngầm SSN-AUKUS đầu tiên vào cuối những năm 2030, còn Úc sẽ nhận chiếc đầu tiên vào đầu thập niên 2040. Thông cáo từ phía Anh cho biết, các tàu sẽ được BAE Systems và Rolls-Royce chế tạo.
Cũng theo thoả thuận, các tàu ngầm của Mỹ và Anh sẽ được đưa đến vùng Tây Úc để giúp Úc đào tạo thuỷ thủ và tăng cường năng lực răn đe. Anh và Mỹ sẽ bắt đầu điều lực lượng luân phiên đến đó từ năm 2027. Một quan chức Mỹ cho biết, nước này sẽ điều 4 tàu ngầm, còn Anh điều 1 tàu ngầm đến Úc trong mấy năm tới.
Giai đoạn 1 của kế hoạch đang được triển khai, với việc tàu ngầm tấn công chạy bằng nhiên liệu hạt nhân lớp Virginia Asheville của Mỹ thăm cảng Perth ở Tây Úc.
AUKUS sẽ đánh dấu lần đầu tiên Washington chia sẻ công nghệ động cơ đẩy sử dụng nhiên liệu hạt nhân kể từ khi nước này làm điều đó với Anh trong những năm 1950.
Trung Quốc chỉ trích AUKUS, cho rằng đây là hành động phổ biến hạt nhân trái luật. Việc triển khai thoả thuận cũng khiến Pháp thất vọng, vì Úc đột ngột huỷ thoả thuận mua các tàu ngầm truyền thống của Pháp.
