> Nữ nghệ sĩ độc lập và “Ngôi nhà kỳ dị”
> Cây cối cũng biết... chọn bạn tình
Phù thủy hoa Mười Lời đã mất vì bạo bệnh hơn 2 năm trước nhưng con trai ông là anh Bùi Văn Sang đã không phụ sự ủy thác của cha khi tìm ra bí quyết kích cho loại cây cảnh chanh Yên (Thanh Yên) đậu quả khổng lồ, có những quả nặng tới 3,5kg. Cách đây hơn mười năm, nghệ nhân Mười Lời đã sưu tầm, chiết ghép thành công 10 cây chanh Yên từ những cây giống do người Pháp di thực từ Miến Điện, Ấn Độ đến Đà Lạt vào đầu thế kỷ trước.
Từ bí quyết do cha truyền dạy cùng những kỹ thuật đặc biệt tích góp được, anh Sang hãm cho cây chỉ cao khoảng 1m nhưng quả lại to kỷ lục. Hiện 10 cây đều đậu quả, trung bình mỗi cây 3 quả, mỗi quả nặng từ 0,5 đến 3,5kg. Có 1 cây ra 3 quả và mỗi quả đều dài khoảng 40cm, đường kính chừng 20cm, nặng trên dưới 3,5kg. Dự kiến khi trình làng tại Festival hoa sắp tới, nhiều quả sẽ nặng tới 4kg.
Những ngày đầu tháng 9 này, vườn bí ngô khổng lồ của ông Lê Hữu Phan (số 50 đường Hồ Xuân Hương, phường 9, TP Đà Lạt) tấp nập khách tham quan. Có lúc hơn trăm du khách vây quanh vườn, trẻ em bò ra ôm các quả bí chụp ảnh. Ông Phan và người thân mướt mồ hôi bảo vệ để khách không giẫm nát dây hoặc làm đứt lìa cuống bí.
Ông Phan, với hơn 30 năm kinh nghiệm trồng rau hoa và đã thử nghiệm thành công gần 20 giống rau nhập ngoại nói: “Đầu năm 2011, qua tìm hiểu trên internet thấy ở bang California (Mỹ) có giống bí khổng lồ vừa để trang trí cho lễ hội Halloween vừa dùng chế biến thức ăn, tôi liền nhờ bạn bè mua 100 hạt giống, bảo quản trong ngăn lạnh khoảng 4 tháng rồi mang 50 hạt ra gieo”.
Toàn bộ hạt đều nảy mầm, dây bí vươn dài trên mặt đất nhưng ông loại dần những dây yếu, chỉ giữ lại 24 dây khỏe nhất. Khi cây ra hoa, ông Phan thụ phấn bằng tay và đến lúc đậu quả, với mỗi dây bí ông cũng chỉ giữ lại 1 quả đẹp nhất để chăm sóc. Đến nay vườn bí rộng khoảng 150m² đã cho 24 quả, mỗi quả nặng từ 10kg đến 80kg. So với bí ngô nội địa, bí nhập từ California áp đảo về khối lượng, vỏ lại mỏng hơn, ruột vàng ươm.
Ông Phan cho biết sẽ chuyển giao cho các nông dân khác trồng giống bí này, hợp tác nghiên cứu để quả bí đạt được trọng lượng khủng như tại Mỹ. Ông giữ lại hơn chục dây bí tại vườn cho khách tham quan đến hết Festival hoa, còn những quả đã thu hoạch sẽ bán cho một số nhà hàng, khách sạn để trang trí trong lễ hội Halloween hoặc mổ bán tại các siêu thị. Nếu được thị trường chấp nhận sẽ là triển vọng lớn cho nông dân Đà Lạt.
