Nguy cơ thiếu điện trong 5 năm tới

Thiếu điện từ 2020

Đây là những thông tin được đưa ra tại Diễn đàn Năng lượng Việt Nam, do Bộ Công Thương tổ chức ngày 9/8, để bàn về việc phát triển năng lượng bền vững.  Ông Lê Văn Lực, Phó cục trưởng Cục Điện lực và Năng lượng tái tạo (Bộ Công Thương) cảnh báo, Việt Nam có thể sẽ đối mặt việc thiếu nguồn cung năng lượng sơ cấp trong nước và sẽ phải phụ thuộc vào nhiên liệu nhập khẩu. Tốc độ tăng cao nhu cầu năng lượng cũng đang là một sức ép lớn và nếu không giải quyết sớm Việt Nam sẽ đối mặt những khó khăn trong đảm bảo điện cho phát triển kinh tế - xã hội.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Hoàng Quốc Vượng cho rằng, nguy cơ thiếu điện sau năm 2020 với Việt Nam là hiện hữu. Nguy cơ này có thể sẽ trầm trọng hơn nếu tăng trưởng phụ tải điện cao hơn mức dự báo, đặc biệt trong bối cảnh các nguồn cấp khí đang chậm tiến độ và lượng nước về các hồ thuỷ điện giảm dần so với trung bình nhiều năm.

Theo ông Vượng, đến nay các nguồn điện khởi công xây dựng, đưa vào vận hành trong 5 năm tới đều thấp so với quy hoạch điện 7 (điều chỉnh). Thực tế kiểm tra của cơ quan quản lý cho thấy nguồn điện xây dựng mới hiện mới chỉ đạt 1/3 mục tiêu đề ra. Ngoài ra, nguồn nguyên liệu cho phát điện tiềm ẩn rủi ro khi các nguồn khí thiên nhiên trong nước đang giảm.

“Nguy cơ thiếu điện giai đoạn 2021-2023 là có thực. Trường hợp các nhà máy điện 2 trung tâm khí lớn Ô Môn, Dung Quất vào chậm, khí Lô B và Cá Voi Xanh kế hoạch đưa vào 2021 - 2023 nhưng nếu không đáp ứng được tiến độ và tăng trưởng phụ tải các năm tới cao hơn dự báo, tình trạng sẽ còn nguy cấp hơn”, ông Hoàng Quốc Vượng nhấn mạnh. Lãnh đạo Bộ Công Thương cho hay, EVN đã và đang đẩy nhanh đàm phán mua điện từ Lào, tuy nhiên việc đàm phán khung giá điện hiện khá khó khăn do chưa đạt được sự thống nhất giữa 2 Chính phủ. Ngành điện cũng đã thực hiện đấu nối cách ly lưới để tăng mua từ Trung Quốc trong trường hợp cần thiết.

Phó Tổng Giám đốc Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), ông Ngô Sơn Hải cho biết, đã chủ động tính toán nhiều phương án khác nhau để đảm bảo cung cấp điện cho phát triển kinh tế xã hội đến năm 2030. Từ năm 2019, EVN sẽ phải huy động nhiều hơn nguồn nhiệt điện chạy dầu giá cao, với mức ước tính 4,4 tỷ kWh và năm 2020 lên tới 5,2 tỷ kWh. Chỉ cần các tổ máy phát điện không đáp ứng độ tin cậy vận hành hoặc không đảm bảo đủ nhiên liệu (than, khí) cho phát điện, Việt Nam có thể đối mặt nguy cơ thiếu vào năm 2020. Khả năng thiếu điện có thể xảy ra còn bởi nước ở các hồ thủy điện hiện không ổn định trong khi nguồn cấp khí cho các nhà máy điện ngày càng hạn chế.

Ðảm bảo an ninh năng lượng và phát triển bền vững

Đưa ra bài toán giảm gánh nặng cho nguy cơ thiếu điện. PGS.TS Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam cho rằng, cần thay đổi cơ chế, hệ thống điều hành mới giải quyết được vấn đề này. Theo ông Thiên, tư duy về cấu trúc ngành cần thay đổi phù hợp với cuộc cách mạng công nghiệp 4.0. Cùng đó cần điều chỉnh phía cung, phía cầu và “phải lấy giá cả để điều tiết nguồn cung”.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Hoàng Quốc Vượng cũng khẳng định, việc đảm bảo an ninh năng lượng và phát triển bền vững là hai trụ cột quan trọng của nền kinh tế. Quan điểm của Chính phủ đã chỉ ra, trong mọi trường hợp không để thiếu năng lượng, thiếu điện cho phát triển kinh tế, xã hội. Đây không chỉ liên quan đến kinh tế mà còn là vấn đề của xã hội. Vì vậy cần đặt mục tiêu “trong mọi hoàn cảnh phải đáp ứng nhu cầu năng lượng” dù đây là việc rất khó do hiện tại nguồn năng lượng sơ cấp hoặc đã được khai thác hết hoặc cạn kiệt. Tiềm năng thủy điện chỉ còn vài nghìn MW. Năng lực sản xuất của ngành than còn rất ít.

Theo ông Vượng, cần có các giải pháp căn cơ để giải quyết vấn đề, trong đó chú trọng phát triển phù hợp ngành năng lượng giữa than, dầu, khí. Trong giai đoạn tới nhiều khả năng sẽ thiếu điện nên cần có cơ chế đặc thù triển khai những dự án, đẩy nhanh tiến độ các dự án mới. Cùng với đó, đẩy mạnh phát triển năng lượng tái tạo trong bối cảnh Việt Nam tạm dừng các dự án điện hạt nhân, các dự án nhiệt điện than ngày càng khó thực hiện do sức ép đến từ các địa phương. Đẩy mạnh chương trình sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả.