Trong lịch sử, người ta đưa ra một giả thuyết rằng, hình xăm đầu tiên xuất hiện trên Trái đất rất tình cờ. Theo đó, có một người bị thương và đã dùng tay dính đầy bồ hóng và tro bụi xoa lên chỗ da đó để chúng nhanh lành. Khi vết thương lành, họ nhìn thấy một dấu vết không thể xóa được và còn mãi ở trên da.
Theo các tài liệu lịch sử, Ai Cập là quốc gia phổ biến phong tục xăm mình đến các quốc gia khác trên thế giới. Cụ thể, nó tạo ra làn sóng rộng khắp ở Crete, Hy Lạp, Ba Tư và Ả Rập. Sau đó, nghệ thuật xăm mình lan rộng ra Đông Nam Á vào khoảng năm 2000 trước công nguyên. Kế đến, người Inu (tộc người du mục sống ở Tây Á) đã “phát tán” nghệ thuật xăm mình đến với người dân Nhật Bản.
Nhiều xác ướp cổ xưa với những hình xăm là bằng chứng thú vị để các nhà khoa học nghiên cứu chi tiết hơn về loại hình nghệ thuật này.
1. Hình xăm trên xác ướp người băng Otzi
Người băng Otzi là một trong những xác ướp cổ với niên đại hơn 5000 năm và được bảo quản trong điều kiện cực tốt. Trên cơ thể của xác ướp có hơn 50 hình xăm.
 |
Qua nghiên cứu các nhà khoa học cho biết, người băng Otzi từng chịu nhiều chứng bệnh về khớp và hình xăm có lẽ là một cách thức để giảm thiểu và chữa lành bệnh tật. Một số hình xăm tiêu biểu trên xác ướp Otzi là một hình thánh giá ở đầu gối trái, 6 đường thằng dài 15 cm phía trên thận, các đường song song ở mắt cá chân...
2. Những xác ướp hun khói ở Phillipines
Philippines là một trong những đất nước được biết đến với hàng loạt các xác ướp hàng trăm năm tuổi bị chôn vùi trong hang động rải rác quanh các ngôi làng.
 |
Những hình xăm của xác ướp thường được thực hiện ở tay và chân. Vị trí của hình xăm càng cao thì thể hiện địa vị xã hội càng cao của người sở hữu.
3. Hình xăm của tộc săn đầu người Ibaloi
Các nhà khoa học tin rằng những xác ướp đầu tiên là của người dân các bộ lạc Ibaloi. Ướp xác được thực hiện ngay khi một người qua đời. Công việc ướp xác phổ biến vào những năm 1500 khi người Tây Ban Nha chiếm đóng Philippines.
 |
Các hình xăm được thực hiện chủ yếu trên ngực và lưng với nhiều họa tiết phức tạp như dạng hình học, hình các con vật săn mồi... Trên chiến trường, khi một người thấy kẻ thù có hình xăm ấn tượng thì họ sẽ tự động rút lui vì cho rằng đó là điềm không tốt.
4. Họa tiết xăm trên mặt của bộ tộc Maori
Đối với tộc Maori, hình xăm được gọi là "Tā moko" là một nghi thức đánh dấu tuổi trưởng thành. Người sở hữu càng nhiều hình xăm thì có địa vị xã hội càng cao.
5. Hình xăm ở tay của những người thuộc cao nguyên Peru
Các họa tiết xoáy này thuộc nền văn hóa Moche ở Peru. Các nhà khoa học cho rằng xác ướp này vừa làm nông dân vừa kiêm việc chiến đấu. Bộ tộc này cũng từng chiến đâu chống lại sự xâm lược của đế chế Inca cổ.
6. Xác ướp công chúa Altai và những hình xăm khó hiểu
 |
Năm 1993, một xác ướp phụ nữ hơn 2.500 năm tuổi được khai quật tại cao nguyên Ukok, trong khu vực núi Altai của nước Cộng hòa Altai, sát Mông Cổ và Trung Quốc. Hình xăm trên cơ thể xác ướp ngàn năm này vẫn còn bỏ ngỏ: nó là hình vẽ một con vật thiêng của dân tộc Pazyryks: con nai 2 đầu với mỏ của kền kền, chân cừu, trên lưng bị một con báo đuôi dài cắn.
 |
Một số giả thuyết cho rằng hình xăm này thể hiện địa vị xã hội của cô gái và ghi chép lại những câu chuyện thần thoại.
 |
Phác họa hình xăm trên cơ thể của công chúa Altai
7. Hình xăm quái thú trong thần thoại của vị vua cổ
Hình xăm những nhân vật thần thoại được thể hiện trên tay một vị vua sống ở thế kỉ thứ 5 trước công nguyên. Vị vua này từng cai trị và sinh sống ở một số thảo nguyên thuộc nước Nga ngày nay.
 |
Bốn xác ướp được chôn cùng vị vua này cũng có những
hình xăm các sinh vật thần thoại tương tự.
8. Những hình xăm không thấy bằng mắt thường và những tượng có hình xăm
Trong thực tế, nguyên liệu phục vụ thuật ướp xác của một số vùng hoặc trong điều kiện bảo quản xác ướp đã làm ảnh hưởng đến các hình xăm khiến một trong số chúng không thể được nhìn thấy bằng mắt thường. Điển hình như một xác ướp cổ được tìm thấy ở Nga, những hình xăm chỉ được thấy qua những hình ảnh chụp CT và các kĩ thuật khác.
 |
 |
Một xác ướp cổ và hình xăm sau khi được quét bằng những kĩ thuật hiện đại
Bên cạnh đó, nghiên cứu những bức tượng có khắc hình xăm còn giúp con người tìm hiểu sâu hơn về đời sống của loại hình nghệ thuật này.
 |
Hình xăm thể hiện sự sinh sản của Peru
