Hơn 20 năm làm 'bác sĩ' sửa kèn saxophone ở Sài Gòn
TPO - Anh Nguyễn Duy Khang (38 tuổi, ngụ quận Tân Phú, TPHCM) gắn bó hơn 20 năm với nghề phục chế kèn saxophone và một số nhạc cụ thuộc bộ hơi khác.
20 năm làm “bác sĩ” cho những chiếc kèn saxophone
Gần 20 năm qua, anh Khang đã sửa chữa, phục chế nhiều cây kèn đồng của các nghệ sĩ saxophone nổi tiếng trong và ngoài nước.
Nói về cơ duyên đến với nghề, Khang cho biết anh học được nghề sửa kèn từ ông ngoại. Gia đình bên ngoại anh có một tiệm sửa kèn nhỏ từ trước năm 1975.
"Mình được ông ngoại và cậu ruột truyền lại nghề. Lúc đó ngoài giờ đi học, mình ở nhà được ông và cậu dạy cho sửa kèn. Lúc đó, nhìn ông làm việc, mình rất ngưỡng mộ ông và mơ ước sau này có thể kế nghiệp ông làm công việc sửa kèn đồng", anh kể.
Anh luôn nhớ lời ông dặn: "Đã không làm thì thôi, còn nhận sửa cho khách là phải trân quý cây kèn như món bảo bối của họ. Có như vậy thì mới dồn tâm sức mà làm cho tốt".
"Nghe khách kể lại cây kèn bị xe chèn qua, và khi nhận được mình cũng hết hồn vì nó biến dạng, cong móp rất nặng. Nhưng hoàn thành xong một cây kèn khó như thế này cảm xúc rất phấn khích, nhẹ nhõm khi đã giúp khách khôi phục được cây kèn trở về trạng thái ban đầu, giữ được âm thanh chuẩn xác", anh nói về việc phục chế chiếc kèn của một khách hàng quốc tế.
Xưởng của anh Khang là địa chỉ nhận nhạc cụ gửi đến từ các vùng miền, kể cả các nghệ sĩ nước ngoài cũng tìm đến.
Để sửa chữa, anh Khang nhập linh kiện cả mới lẫn cũ từ những nơi uy tín như Mỹ, Đức, Pháp về xưởng. Cầm trên tay hộp que hàn nhập từ Đức, anh Khang nói: “Đây là loại que hàn đắt nhất trong các loại que, hàn dính đồng với đồng. Một que thế này có giá hơn 200.000 đồng”.
Một bộ nắp linh kiện hãm không khí trên thân kèn có giá gần ba triệu đồng. Chính vì thế, sửa đơn giản nhất thì một chiếc kèn cũng tầm năm triệu đồng.
Anh Khang đang kiểm tra độ kín của nắp hãm không khí trên thân kèn bằng ánh sáng.
“Ngày xưa, ông ngoại chưa biết làm đèn để kiểm tra độ kín nắp hãm không khí thì phải hút thuốc rồi thổi khói vào kèn. Giờ có cách kiểm tra bằng đèn nên mình đỡ phải hút thuốc”, anh Khang nói về cách dùng đèn kiểm tra độ kín của nắp hãm.
Nhiều cây saxophone vừa giá trị vật chất vừa giá trị thời gian nên như một báu vật của người nghệ sĩ. Có cây kèn còn được mua cả... bảo hiểm. Đây là cây kèn lớn hơn tuổi anh Khang, theo số seri thì nó được sản xuất ở thập niên 40.
Kèn saxophone không dùng lò xo mà dùng kim nẩy để tạo đàn hồi cho các nút phím. Giá của những cây kim nẩy này cũng tính bằng tiền triệu. Một cây kèn có nhiều kim nẩy, giá linh kiện này vào khoảng 2.000.000 đồng cho một chiếc kèn. Riêng chi phí mua kim nẩy và nắp hãm không khí thì đã hơn 4.000.000 đồng một cây.
Anh Khang đang cầm trên tay chiếc kèn basson (tên khác là Fagott) được gửi sửa. Đây là loại nhạc cụ hiếm, hay xuất hiện trong các giàn nhạc giao hưởng. Theo như thợ sửa kèn, ở Việt Nam hiện không nhiều người chơi loại nhạc cụ này.
“Mỗi một cây kèn đều có nguyên lý riêng. Mình nắm vững thì sửa sẽ nhanh chóng và rất dễ. Riêng cây Tuba tôi đang cầm thì phím bấm sử dụng lò xo để nẩy. Mình sửa nhiều và thấy chỉ mỗi dòng này là dùng lò xo, không dùng kim nẩy như mấy cây kia”, anh Khang nói.
20 năm, số lượng kèn anh Khang sửa có đến vài ngàn cây. Việc sửa chữa được anh làm theo thứ tự chứ không làm nhiều cây kèn cùng lúc. Khi làm cây kèn nào là anh Khang phải hoàn thiện cây đó rồi mới chuyển sang cây khác. Tổ chức Kỷ lục gia Việt Nam cũng trao cho anh danh hiệu Người sửa chữa thành công cho nhiều chiếc kèn nhất.
“Công việc này không thể vội và khách hàng cũng không thể hối thúc. Có cây mình mất nửa tháng, thức đêm để làm luôn mới kịp giao cho khách. Thường các nghệ sĩ có nhiều nhạc cụ để thay đổi, nên áp lực thời gian cho mình cũng không lớn”, anh Khang kể.
Nghệ sĩ Quyền Văn Minh, một khách hàng lâu năm của anh Khang chia sẻ: ”Duy Khang là một thợ sửa kèn tài năng, chất lượng không thua kém với thợ quốc tế. Có những cây kèn cũ giá trị nghệ thuật rất cao, đưa cho người thợ này tu sửa lại thì điều chúng tôi nhận lại chính là sự hoàn thiện. Tôi làm việc với anh này từ thời Khang làm với bố, tôi thương cậu ấy như con, có lần còn tặng cậu ấy một cây kèn. Hà Nội có những thợ trẻ làm, bản thân tôi cũng là một thợ sửa kèn nhưng không bài bản và chuyên nghiệp như Khang. Trình độ sửa kèn của Duy Khang sánh ngang quốc tế. Đưa kèn cho Khang, người nghệ sĩ sẽ nhận lại sự hài lòng”.
Còn nghệ sĩ Saxophone Hoài Phương thì khá bất ngờ với tay nghề của người thợ sửa kèn đồng này. “Đây là người thợ giỏi, được đào tạo chính quy, bài bản. Duy Khang là địa chỉ thường tìm đến của giới chơi kèn, đặc biệt là kèn saxophone. Gần đây nhất tôi có gửi anh Khang sửa cây kèn saxophone dòng Sopranino mà trước đó đã gửi sang Mỹ điều chỉnh những vẫn không thấy hài lòng. Sau khi nhận lại kèn, tôi khá bất ngờ với tay nghề của Khang khi đã tìm ra đúng bệnh, điều chỉnh ra chất âm rất khác”, nghệ sĩ Hoài Phương chia sẻ.
Người sửa kèn đồng ở Sài Gòn ngoài việc tiếp tục giữ nghề gia truyền, còn mong muốn dạy nghề cho nhiều học trò đam mê và muốn trở thành "bác sĩ kèn đồng" như anh.
