Trong đợt hạn hán đầu năm 2016, ba xã Ia Rsươm, Ia Dreh, Krông Năng là những địa phương chịu thiệt hại nặng nhất trên địa bàn huyện Krông Pa ( tỉnh Gia Lai). Nhiều hộ dân ấm lòng khi biết tin chính quyền sẽ có nguồn vốn hỗ trợ hạn hán. Tuy nhiên, nhận giống ngô LVN10 được hỗ trợ từ đầu tháng 7/2016, đến nay nhiều người rơi nước mắt khi đến ngày thu hoạch phát hiện đồng ngô nhiều cây không có bắp, và nhiều bắp không có hạt.
Theo ông Phạm Văn Học - Bí thư chi bộ thôn Quỳnh Phú, xã Ia Rsươm, giống ngô LVN10 là của công ty Giống cây trồng Trung ương đặt tại Quảng Nam sản xuất. Giống ngô này đã được sử dụng từ hơn 10 năm trước, nhiều năm qua người dân đã bỏ không dùng bởi năng suất thấp, không hiệu quả. “Mỗi gia đình nhận được 38kg ngô giống/ha cho số hoa màu bị thiệt hại sau hạn, có hộ nhận đến gần 2 tạ giống. Nhiều hộ biết giống ngô kém chất lượng đã bán lại cho các đại lý với giá 5 ngàn/kg. Tuy nhiên, sau khi thấy không có khả năng tiêu thụ loại giống này, các đại lý đã dừng không thu mua dù giá rẻ như cho”- Ông Học nói.
Một số người dân vẫn tin tưởng, đem trồng với hy vọng chất lượng giống hỗ trợ cao hơn những giống trước đây. Tuy nhiên, không chỉ thất thu, họ còn phải bù lỗ vì đã rót vốn đầu tư cả chục triệu đồng/ha. Gia đình ông Chu Văn Nghĩa (thôn Hưng Phú, xã Ia Rsươm) phải cay đắng phá dần 2ha ngô tươi tốt để cho bò ăn. “Lẽ ra ngô trồng 3 tháng là có hạt mầm nhưng 2 ha nhà tôi chỉ thấy cây cao ngang đầu người, bắp không có hạt, tranh thủ lúc ngô còn xanh chặt cho bò ăn chứ đợi già, khô rồi lại phải đốt bỏ” – Ông Nghĩa ngậm ngùi nói và cho biết nhiều gia đình trong thôn còn tồn hơn 1 tạ giống trong nhà, bán cũng không được mà trồng thì lỗ vốn.
Theo người dân xã Ia Dreh, việc chính quyền hỗ trợ giống ngô cho hạn hán là không phù hợp, bởi thổ nhưỡng, nắng hạn kéo dài, địa hình trũng từ nhiều vách núi trên địa bàn xã chỉ thích hợp với trồng lúa và khoai mì (sắn) nơi sườn núi. “Những năm trước mình và nhiều người trong buôn cũng trồng ngô nhưng năm nào cũng mất mùa vì ngô lớn ngang bụng là bị nắng làm chết hết. Giờ mình chỉ trồng một ít cho gà ăn thôi, ngô muốn có bắp to phải bỏ phân cho nó, nhà mình nghèo lấy đâu ra tiền, có khi bỏ phân ngô tươi tốt thì lại bị nắng hạn làm cháy ngọn”- Anh Rô My, buôn H’vứt, xã Ia Dreh than thở.
Chính vậy, Chủ tịch UBND xã Ia Dreh - Ksơr Jú đã cấp giống lúa DV108 theo yêu cầu từ các hộ dân. “Thôn H’vứt thiệt hại nặng nhất trong đợt hạn hán năm nay với 15ha trên tổng diện tích thiệt hại của 7 thôn trong xã là 28ha. Mình đã cử cán bộ nông nghiệp của xã đã xuống từng thôn buôn, nghiên cứu điều kiện thổ nhưỡng để hỗ trợ kiến thức cũng như cách trồng, loại giống phù hợp”- Ông Jú nói.
Về bất cập trong cấp giống ngô hỗ trợ hạn hán, ông Đinh Xuân Duyên – Trưởng phòng NN&PTNT huyện Krông Pa cho biết: “Huyện vẫn chưa nắm được hiệu quả của giống ngô hỗ trợ đến đâu. Riêng giống ngô LVN10 do nhiều công ty sản xuất nên chất lượng cũng khác nhau. Tuy vậy, khi hỗ trợ hạn hán cần phải bám sát với nhu cầu thực tế của từng địa phương hơn là cào bằng, hoặc có thể hỗ trợ phân bón chứ không chỉ hỗ trợ giống, sẽ thiết thực hơn”.
Thống kê từ phòng NN&PTNT huyện Krông Pa cho thấy xã Ia Rsươm là địa phương nhận được khoản hỗ trợ lớn nhất trong hai đợt. Đợt 1 xã này được hỗ trợ giống ngô CP333 và giống lúa ĐV108 với tổng giá trị 144,9 triệu đồng. Đợt 2 xã nhận hỗ trợ giống ngô LVN10 và lúa ĐV108 với tổng giá trị là 660,5 triệu đồng. Theo khung giá, giống ngô CP333 có giá 100 ngàn đồng/kg còn giống LVN10 chỉ có 49,9 ngàn đồng/kg. Trong đợt 2, toàn xã “được” hỗ trợ tới 9,416 tấn ngô LVN10.
