Không chủ quan sau khi khỏi COVID-19
Tại khoa Dị ứng - Miễn dịch - Khớp, chị Th - mẹ bé trai H.M.Tr (11 tuổi) đang chăm sóc cậu con trai bị hội chứng MIS-C. Chị cho biết trước đây khoảng 1 tháng bé mắc COVID-19 nhưng không có triệu chứng gì. Thể trạng Tr. hơi béo so với các bạn cùng trang lứa, mới 11 tuổi nhưng cậu nặng 43kg. Sau hơn 1 tuần cho test lại thì Tr. đã âm tính. Nhưng khoảng một tháng sau khi mắc COVID-19, cậu bé bỗng dưng sốt cao 40 độ C, run lẩy bẩy, sưng hạch, đỏ mắt, đau bụng, nổi ban trên da nên gia đình đưa đến khám tại bệnh viện gần nhà và được chẩn đoán bị viêm hạch. Tuy nhiên, sau 4 ngày, tình trạng sốt của con không thuyên giảm, gia đình chị đã xin chuyển đến Bệnh viện Nhi Trung ương điều trị.
Bác sĩ, TS Lê Quỳnh Chi, Trưởng khoa Miễn dịch - Dị ứng - Khớp cho biết qua thăm khám và khai thác bệnh sử, trẻ được chẩn đoán mắc hội chứng MIS-C liên quan tới nhiễm SARS-CoV-2. Theo thống kê của bệnh viện thời gian gần đây khá nhiều bệnh nhi mắc hội chứng MIS-C như bé Tr. Thậm chí có những trẻ nhập viện trong tình trạng tính mạng bị đe dọa với biểu hiện sốc, suy giảm chức năng cơ tim nặng. Những bệnh nhi này sẽ được điều trị tại khoa Hồi sức tích cực. Còn các trường hợp nhẹ hơn sẽ điều trị tại khoa Miễn dịch - Dị ứng-Khớp. “Đa phần trẻ đáp ứng tốt với điều trị”, bác sĩ Chi cho biết.
Trước đó, Bệnh viện Nhi Đồng TPHCM tiếp nhận nữ bệnh nhi N.T.K.B (7 tuổi trú tại Tây Ninh) nhập viện trong tình trạng tổn thương tim trầm trọng và cần phải can thiệp ECMO (hệ thống tim phổi nhân tạo) ngay lập tức. Thời điểm khởi phát bệnh, trẻ sốt và ho nhẹ, nôn 2 lần, ăn uống kém. Đến ngày thứ hai bé nôn trên 10 lần, được bác sĩ ở phòng mạch tư chẩn đoán rối loạn tiêu hóa. Ngày thứ ba khi thấy tình trạng nặng hơn, gia đình đưa vào bệnh viện thì bé đã lơ mơ, co gồng tay chân nhiều lần, lừ đừ, tím tái môi, trợn mắt. Theo lời người nhà, bé đã nhiễm COVID-19 trước đó trên 2 tuần. Các bác sĩ chẩn đoán đây là một trong các biểu hiện của hội chứng MIS-C có biểu hiện tổn thương tim nặng.
Từ thực tế thăm khám và tiếp nhận điều trị bệnh nhân thời gian qua, TS Lê Quỳnh Chi cho hay, trẻ mắc hội chứng MIS-C chủ yếu từ 6 -12 tuổi, trẻ dưới 3 tuổi ít gặp hội chứng này hơn. “Ngoài bị sốt, trẻ còn kèm theo một số biểu hiện toàn thân, đa cơ quan như phát ban da, nổi hạch, mắt đỏ, rối loạn tiêu hóa đau bụng nôn, đi ngoài phân lỏng. Một số trẻ ho, môi đỏ, lưỡi gai, phù nề mu bàn tay, chân. Nặng hơn trẻ có thể rất mệt, có biểu hiện suy tuần hoàn, đau đầu, co giật, suy tim, rối loạn nhịp tim…”, bác sĩ Chi nói.
Tuy nhiên, bác sĩ Chi khẳng định không phải trẻ nào mắc COVID-19 cũng bị hội chứng MIS-C. Thường những trẻ có đáp ứng miễn dịch quá mức, cơ chế điều hòa miễn dịch bị rối loạn không kiểm soát được cơn bão Cytokine mới dễ mắc hội chứng này.
PGS.TS Trần Minh Điển, Giám đốc Bệnh viện Nhi Trung ương cho biết: “Hiện chưa có nghiên cứu nào chỉ ra các dấu hiệu để biết rằng liệu một trẻ đang mắc COVID-19 có bị MIS-C sau đó hay không. Tuy nhiên, đã có nghiên cứu cho thấy trẻ chưa được tiêm vắc xin phòng COVID-19, nguy cơ mắc MIS-C cao hơn so với trẻ đã được tiêm vắc xin”.
Phát hiện sớm, điều trị kịp thời
Các bác sĩ khuyến cáo, cha mẹ khi thấy con có dấu hiệu bị MIS-C cần liên hệ với cơ sở y tế gần nhất để được khám và điều trị kịp thời. Cụ thể khi trẻ có các biểu hiện sau là dấu hiệu của hội chứng MIS-C: sốt cao liên tục > 38,5 độ C, kèm theo có các dấu hiệu như rối loạn tiêu hóa (nôn, tiêu chảy, đau bụng), phát ban trên da, mắt đỏ, môi đỏ, khô nứt, họng đỏ; các dấu hiệu bệnh nặng như thay đổi ý thức (vật vã, kích thích, ngủ gà, li bì), mạch nhanh, tay chân lạnh, khó thở, mệt mỏi.
“Mặc dù MIS-C xảy ra sau mắc COVID-19, nhưng đa phần COVID-19 ở trẻ em thường không có triệu chứng hoặc nhẹ. Nên trong tình hình dịch bệnh xảy ra như hiện nay, cần nghĩ tới MIS-C khi trẻ có các triệu chứng nghi ngờ, kể cả khi không biết rõ trẻ đã bị mắc COVID-19 trước đó hay không”, bác sĩ Chi khuyến cáo.
Hiện nay, việc điều trị hội chứng này cần có sự kết hợp của nhiều chuyên khoa khác nhau, trong đó vai trò chủ chốt là các thuốc điều hòa miễn dịch. MIS-C sẽ nặng nhất là các biến cố về suy tuần hoàn, giảm chức năng cơ tim, rối loạn nhịp tim và phình giãn động mạch vành. “Vì thế, tại Bệnh viện Nhi trung ương thường phối hợp các chuyên khoa đặc biệt, chuyên khoa hồi sức, tim mạch… Trung bình sau 5-7 ngày điều trị, trẻ có thể ra viện”, bác sĩ Chi cho hay. Nếu được điều trị sớm, hầu hết bệnh nhân đáp ứng tốt, diễn biến hồi phục nhanh. Tuy nhiên, tất cả các trường hợp bệnh nhân MIS-C đều phải theo dõi đánh giá sau ít nhất 6 tháng đến một năm tùy từng bệnh nhân. Những ca nặng, có sốc hoặc ảnh hưởng đến tim từ khi nhập viện cần có sự theo dõi lâu dài.
Ngoài ra, trẻ mắc thể nặng, có sốc, có tổn thương tim buộc phải dùng các thuốc điều hòa miễn dịch. Thuốc này khá đắt, hiện nay bảo hiểm y tế chưa chi trả nên chi phí điều trị của bệnh nhân có thể lên đến hơn trăm triệu đồng do thuốc tính theo cân nặng của trẻ. Trong khi đó, nếu bệnh nhân không được phát hiện, điều trị kịp thời có thể nguy hiểm đến tính mạng. Tổn thương tim, tổn thương mạch vành kéo dài. Các bác sĩ khẳng định đây là biến chứng nặng nề nhất.
Theo PGS.TS Trần Minh Điển cách tốt nhất để phòng MIS-C là tránh không để trẻ bị mắc COVID-19. “Cần tuân thủ các nguyên tắc phòng dịch như 5K và cho trẻ tiêm vắc xin phòng COVID-19 khi có chỉ định, tiêm đủ liều cũng như tiêm chủng đầy đủ các loại vắc xin phòng các bệnh truyền nhiễm khác theo lịch. Tiêm đủ liều vắc xin phòng COVID-19 giúp trẻ giảm nguy cơ mắc COVID-19 nặng/nguy kịch, đồng thời cũng giảm nguy cơ bị hội chứng MIS-C”, TS Điển cho biết thêm. Ông đồng thời tư vấn, với trẻ đang mắc hoặc sau mắc COVID-19, nếu xuất hiện các biểu hiện sốt cao liên tục, phát ban, mắt đỏ, rối loạn tiêu hóa cần phải nghĩ tới MIS-C và cho trẻ đi khám tại các cơ sở y tế.
