Trong chuyến thăm Bắc Kinh vừa qua, Chủ tịch Triều Tiên Kim Jong-un nói với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình rằng ông muốn một cuộc gặp thứ hai với Tổng thống Mỹ Donald Trump và cam kết sẽ “đạt được kết quả” trong lúc vấn đề phi hạt nhân hóa đang bế tắc.
Theo các nội dung trao đổi giữa lãnh đạo Trung Quốc và Triều được báo chí nhà nước hai bên đưa tin, ông Kim nói rằng Triều Tiên sẽ “tiếp tục quan điểm phi hạt nhân hóa” và “nỗ lực để có cuộc gặp thượng đỉnh thứ hai giữa lãnh đạo Mỹ và Triều Tiên nhằm đạt được kết quả”.
Phát biểu của ông Kim nhắc lại các ý mà ông đưa ra trong bài phát biểu đầu năm mới, rằng ông sẵn sàng gặp ông Trump “vào bất kỳ lúc nào”, nhưng cảnh báo Triều Tiên sẽ buộc phải đi “con đường mới” trừ khi Mỹ nới lỏng trừng phạt và bảo đảm an ninh.
Hãng thông tấn Trung Quốc Xinhua dẫn lời ông Tập nói rằng ông ủng hộ lãnh đạo Triều Tiên và Mỹ tiếp tục đối thoại và hy vọng Bình Nhưỡng và Washington sẽ “thỏa thuận với nhau”. Tin của Xinhua không nói rõ thỏa thuận gì, nhưng tiến trình đàm phán Mỹ - Triều Tiên đang nghẽn vì không ai chịu nhượng bộ trước.
Ông Mintaro Oba, một cựu quan chức ngoại giao Mỹ về vấn đề Triều Tiên, cho rằng chuyến thăm của ông Kim đến Bắc Kinh “là một trong ít dấu hiệu gần đây cho thấy khả năng diễn ra cuộc gặp thượng đỉnh Mỹ - Triều lần hai ngày càng nghiêm túc”.
“Điều đó giúp cả hai lãnh đạo, đặc biệt là ông Kim, có vị thế mạnh hơn. Ông ấy giờ có thể đàm phán với Washington trong khi đang được Trung Quốc ủng hộ. Và giờ ông Kim muốn một cuộc gặp thượng đỉnh thứ hai để bù đắp chuyến thăm Trung Quốc và chứng tỏ rằng mình là người độc lập, có lựa chọn riêng, chứ không phụ thuộc vào Trung Quốc”, ông Oba đánh giá.
Theo cựu quan chức này, chính quyền Trump có lẽ không ngạc nhiên hay khó chịu với chuyến thăm khi ông Kim thường sang Trung Quốc vào những thời khắc quan trọng. “Nhưng trong chính quyền Mỹ có một xu hướng nguy hiểm là đánh giá quá mức sức mạnh của Trung Quốc đối với Triều Tiên và giả định rằng Trung Quốc ảnh hưởng đến tất cả những điều tiêu cực mà Bình Nhưỡng làm”, ông Oba nói.
Triều Tiên cảnh báo vấn đề phi hạt nhân hóa có thể gặp rủi ro trừ khi Mỹ nới lỏng trừng phạt, còn Mỹ khăng khăng Triều Tiên phải cam kết từ bỏ vũ khí hạt nhân trước.
Thông tin cụ thể về chuyến thăm Trung Quốc của ông Kim được đưa ra khi Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in dự đoán cuộc gặp thượng đỉnh thứ hai giữa ông Kim và ông Trump sẽ sớm diễn ra.
Nhưng với những phát biểu có thể khiến Washington ngứa ngáy, ông Moon nói rằng ông sẽ thúc đẩy việc nới lỏng trừng phạt để khôi phục hợp tác kinh tế liên Triều, bao gồm việc mở lại khu công nghiệp chung Kaesong. Trong bài phát biểu năm mới, ông Kim nói rằng ông sẵn sàng mở lại khu công nghiệp mà Seoul đóng cửa năm 2016 để trả đũa việc Triều Tiên phóng tên lửa.
Chuyến thăm của ông Kim đến Trung Quốc, một thành viên thường trực của Hội đồng Bảo an Liên Hợp quốc, cũng được coi là một nỗ lực nhằm có được sự ủng hộ của Trung Quốc để giảm bớt trừng phạt đối với Bình Nhưỡng sau hàng loạt vụ phóng tên lửa đạn đạo và thử hạt nhân năm 2017.
Ông Kim Hyun-wook, một giao sư tại Học viện ngoại giao quốc gia tại Seoul, nói rằng Trung Quốc khó có thể thôi ủng hộ trừng phạt của quốc tế. Nhưng trọng tâm của cuộc gặp của ông Kim với ông Tập cho thấy cách Trung Quốc có thể hỗ trợ cải cách kinh tế ở Triều Tiên như thế nào.
Tuy nhiên, Kim đã dùng cuộc gặp này để “gây thêm áp lực lên ông Trump và dùng Trung Quốc như một người bọc lót”, ông Kim Hyun-wook nói.
“Trung Quốc là nước duy nhất có thể hỗ trợ cải cách kinh tế ở Trung Quốc một khi trừng phạt được dỡ bỏ. Ông Kim sẽ cần Trung Quốc ủng hộ trước khi bắt đầu phi hạt nhân hóa Triều Tiên. Tôi nghĩ ông ấy sẽ chủ động bắt đầu phi hạt nhân hóa trước, theo đó Mỹ sẽ đáp lại bằng các biện pháp dỡ bỏ cấm vận ban đầu”, ông đánh giá.
Đại sứ Hàn Quốc tại Mỹ Cho Yoon-je cho rằng chuyến thăm của nhà lãnh đạo Kim đến Trung Quốc là “dấu hiệu khá tốt” cho thấy ông ấy và ông Trump sẽ gặp nhau lần nữa. Ông Trump trước đó nói rằng hai bên đang đàm phán về địa điểm cho cuộc gặp tiếp theo của ông với đồng cấp Triều Tiên.
“Con tàu đã bắt đầu lăn bánh”, ông Cho nói. Dù thời gian cho cuộc gặp chưa được xác định, “nhưng tôi nghĩ con tàu sẽ không bị dừng lại hay đổi hướng, ít nhất trong tương lai gần”, ông nhận định.
Ông Lu Chao, giám đốc Trung tâm nghiên cứu Triều TIên tại Viện khoa học xã hội Liêu Ninh, cho rằng chuyến thăm của ông Kim “cho thấy quan hệ đang được cải thiện” và rằng Triều Tiên coi quan hệ với Bắc Kinh “là một trong những quan hệ ngoại giao quan trọng nhất của họ”.
