Đừng để “triệt tiêu” chủ trương xã hội hóa biên soạn SGK

16/05/2020 | 09:37

TPO - Nếu Bộ GD&ĐT tổ chức biên soạn một bộ SGK thì dần dà sẽ “triệt tiêu” chủ trương xã hội hóa biên soạn SGK mà chúng ta đang làm tốt hiện nay. PGS.TS Trần Xuân Nhĩ, nguyên Thứ trưởng Bộ GD&ĐT đã chia sẻ như thế khi nói về việc Bộ GD&ĐT có nên tổ chức biên soạn 1 bộ sách giáo khoa như yêu cầu tại Nghị quyết 88 của Quốc hội.

Theo ông Trần Xuân Nhĩ, Nghị quyết Quốc hội số 88/2014/QH13 được xây dựng và ban hành trong bối cảnh lần đầu tiên Việt Nam khuyến khích xã hội hóa việc biên soạn SGK.

Ở thời điểm đó, chưa ai có thể hình dung và chắc chắn được chủ trương này có thành công không. Do đó, để chủ động triển khai chương trình giáo dục phổ thông mới, Nghị quyết 88 giao Bộ GD&ĐT tổ chức việc biên soạn một bộ SGK, để nếu việc xã hội hóa không thành công hoặc chậm trễ thì vẫn có SGK cho học sinh học tập.

Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện, từ chủ trương xã hội hóa đã có 5 bộ SGK lớp 1 theo chương trình giáo dục phổ thông mới đầy đủ các môn học bắt buộc và môn tự chọn tiếng Anh được thẩm định và phê duyệt.

Các nhà trường và giáo viên thời gian vừa qua khi nghiên cứu SGK để lựa chọn sử dụng trong cơ sở giáo dục của mình, cũng đánh giá rất tốt chất lượng nội dung và hình thức các bộ SGK lớp 1 của chương trình GDPT mới, được biên soạn bằng nguồn kinh phí xã hội hóa.

Từ thực tế đó, PGS. Trần Xuân Nhĩ cho rằng, Bộ GD&ĐT và Chính phủ nên báo cáo Quốc hội để xin ý kiến điều chỉnh Nghị quyết 88 theo hướng không tổ chức biên soạn bộ SGK dùng ngân sách nhà nước nữa.

Việc này, vừa tiết kiệm cho ngân sách nhà nước, mà quan trọng hơn là nếu Bộ GD&ĐT tổ chức biên soạn thêm một bộ SGK sẽ bị xem như “độc quyền” và việc cạnh tranh giữa các bộ SGK do Bộ tổ chức biên soạn và SGK xã hội hóa sẽ khó công bằng. Nếu chất lượng bộ SGK do Bộ tổ chức biên soạn tốt hơn SGK xã hội hóa thì dần dà sẽ “triệt tiêu” chủ trương xã hội hóa biên soạn SGK mà chúng ta đang làm tốt hiện nay.

“Tôi hy vọng Quốc hội sẽ đồng tình với chủ trương này. Xã hội hóa việc biên soạn và xuất bản SGK đang làm tốt, chúng ta nên dành nguồn lực, thời gian vào thực hiện những việc khác. Số tiền đã vay Ngân hàng thế giới để Bộ GD&ĐT tổ chức biên soạn SGK, chúng ta có thể sử dụng vào nhiều việc khác như mua sách cho học sinh có hoàn cảnh khó khăn, xây dựng tủ sách dùng chung để giáo viên, học sinh có thêm tài liệu tham khảo, bên cạnh các SGK đã được nhà trường lựa chọn sử dụng trong giảng dạy trên lớp” - ông Trần Xuân Nhĩ chia sẻ.

Bộ GD&ĐT chỉ nên tập trung vào thẩm định để đảm bảo chất lượng SGK

Nguyên Đại biểu quốc hội - Uỷ viên, Uỷ ban Khoa học, công nghệ và môi trường của Quốc hội khoá XIII Bùi Thị An cũng cho rằng khi chủ trương xã hội hóa đã bước đầu thành công, ta nên tiếp tục đẩy mạnh thực hiện. Nhiệm vụ tổ chức biên soạn SGK dùng ngân sách nhà nước đã được quy định trong Nghị quyết 88, Bộ GD&ĐT nên báo cáo Chính phủ để Chính Phủ báo cáo và xin ý kiến Quốc hội thôi thực hiện nhiệm vụ này.

“Đã có SGK xã hội hóa rồi thì nên tối ưu sử dụng. Bộ GD&ĐT không nên tổ chức biên soạn thêm SGK gây lãng phí ngân sách, tốn thời gian, công sức. Sau 3-5 năm thực hiện xã hội hóa SGK, ta có thể tổ chức đánh giá thực tiễn, nếu thấy có bất cập và cần thiết thì có thể điều chỉnh cho phù hợp với thực tiễn dạy - học”, bà An nói.

Theo nguyên đại biểu quốc hội Bùi Thị An là phải có cạnh tranh mới lựa chọn được sản phẩm tốt nhất và có cạnh tranh thì giá thành mới giảm. Nhưng nếu Bộ GD&ĐT tổ chức biên soạn SGK thì sự cạnh tranh với các bộ SGK xã hội hóa khác sẽ không công bằng, thậm chí có thể dẫn đến tình trạng độc quyền trong lựa chọn sách. Điều này sẽ “thủ tiêu” việc xã hội hóa biên soạn SGK mà chúng ta đang làm rất tốt hiện nay.

Trong khi dù Bộ GD&ĐT tổ chức biên soạn thì cũng phải mời các tác giả uy tín tham gia. Đó cũng là đội ngũ tác giả mà nhà xuất bản dùng kinh phí xã hội hóa tổ chức biên soạn SGK mời xây dựng bộ SGK. Như vậy, khi thực hiện xã hội hóa vẫn đảm bảo được chất lượng SGK mà tiết kiệm được ngân sách nhà nước.

“Phải để xã hội, phụ huynh, học sinh được quyền lựa chọn và sử dụng SGK tốt nhất, giá thành phù hợp nhất”, bà An nhấn mạnh. Đồng thời bà đề nghị Bộ GD&ĐT chỉ tập trung vào việc thẩm định SGK để đảm bảo các bộ sách được sử dụng trong cơ sở giáo dục phổ thông phải có chất lượng tốt, đáp ứng các yêu cầu của chương trình giáo dục phổ thông mới. Nguồn ngân sách được tính toán để sử dụng cho việc tổ chức biên soạn SGK nên được nghiên cứu để dùng vào những việc phù hợp khác.